روزنامه شرق

سخنان رئیس کل بانک مرکزی درباره کنترل ابر‌تورم را بررسی می‌کند

پشت پیچ تند تورم

لیلا مرگن: عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی در برنامه‌ای تلویزیونی اعلام کرده است که ابر‌تورم را کنترل کرده‌ایم. این در حالی است که جامعه با نوسانات شدید قیمت‌ها در سال جاری مواجه بوده و نرخ اقلام خوراکی افزایشی چند‌باره داشته است. نرخ تورم هدف‌گذاری‌شده توسط بانک مرکزی که عدد ۲۲ درصد بوده نیز امسال محقق نشده است. پس چگونه ابر‌تورم کنترل شده است؟ کارشناسان اقتصادی بر این باورند که اقتصاد ایران پشت پیچ تورم مانده است. از آنجا که تعریف مشترکی از ابرتورم وجود ندارد، کارشناسان نظرات متفاوتی درباره اینکه آیا خطر ابرتورم را پشت‌سر گذاشته‌ایم یا نه ارائه می‌‎دهند اما همه بر این باورند که ریشه بخشی از مشکلات در خارج از مرزهاست که باید برای آن فکری اساسی کرد.

کنترل ابرتورم ساده نیست

محمد‌مهدی بهکیش

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

مسئله ابرتورم بستگی به تعریفی دارد که از آن ارائه می‌شود. تا جایی که من می‌دانم تعریف روشنی از ابرتورم در جامعه‌ای مثل ما وجود ندارد. در اروپا و آمریکا و کشورهای با یک یا دو درصد تورم، ارقامی مشابه کشور ما ابرتورم به حساب می‌آید اما در ایران چنین تعریفی وجود ندارد. البته در ایران تورم بالایی داریم و منکر این مسئله نیستم. اعتقاد دارم تورم یک مسئله پولی است اما این مسئله پولی در شرایط پیچیده‌‌ای که ما هستیم و با توجه به حجم نقدینگی‌ای که ما داریم، تعریف ساده‌ای ندارد. رئیس بانک مرکزی در سخنانش به عوامل دیگری مثل شوک عرضه اشاره می‌کند. شوک عرضه ناشی از شرایط سیاسی است. وقتی به تعبیر همتی حتی برای خرید واکسن نمی‎توان پول جابه‌جا کرد، معلوم است که برای واردات کالاهای دیگر حتی اگر پول داشته باشیم، مشکل بسیار زیاد است. به‌خصوص که تسعیر هر ارز به ارز مورد نیاز ما از مسیر دلار می‌گذرد و این کار را بسیار پیچیده‌تر کرده است. طبیعی است که چون اقتصاد ما بسیار نفتی بوده، بخش عمده‌ای از واردات ما متکی بر نفت است. حالا که شاید ۱۰ درصد شرایط عادی، نفت صادر می‌شود و پول آن نیز منتقل نمی‌شود، ما شوک‌های عرضه بسیار شدیدی خواهیم داشت. این شوک‌ها تنها از شرایط عادی داخلی منتج نمی‌شود. در این شرایط پیچیده‌ که بخشی از آن داخلی و ناشی از سیاست‌گذاری نادرست است و بخشی دیگر از شرایط خارجی است و بنابراین مسائل داخلی و خارجی نیز به هم مرتبط هستند، نمی‌توان شرایط بین‌المللی حاکم را از شرایط اقتصادی و سیاسی داخلی جدا کرد. پدیده‌ای از مجموعه عوامل داخلی و خارجی به وجود آمده است که بسیاری از اینها تحت کنترل دولت هم نیست. نمی‌خواهم بگویم دولت تقصیری ندارد اما همه سیاست‌گذاران در شرایطی کار می‌کنند که این شرایط از یک‌سو قابل کنترل دقیق نیست اما از سوی دیگر نمی‌دانم سیاست‌مداران چگونه در شرایطی که می‌دانند نمی‌توانند به‌درستی سیاست‌گذاری کنند، تصمیم می‌گیرند. همیشه گفته‌ام که ما تا شرایط بین‌المللی را سامان ندهیم، بسیاری از مشکلات داخل را هم نمی‌توانیم به‌درستی حل کنیم. این شرایط به نظر من نحوه نگاه متفاوت به مدیریت اقتصاد کشور را می‌خواهد. ما باید یادمان باشد که در قرن ۱۹ زندگی نمی‌کنیم. در قرن ۲۱ هیچ کشوری به تنهایی بدون ارتباط راحت با کشورهای دیگر نمی‌تواند زندگی مناسب داشته باشد. قطعا اشتغال و درآمد هم نمی‌توان ایجاد کرد. ما مقداری از درک شرایط موجود دور شده‌ایم. امروز هیچ کشوری وجود ندارد که همه نیازهایش را حتی اگر از نظر فنی بتواند، خودش تأمین کند. ابر‌تورم هم یکی از متغیرهای اقتصادی است که به دلیل مجموعه شرایط حاکم بر ما شده است و کنترلش به این سادگی نیست. البته می‌شود رکود بیشتری به اقتصاد تحمیل کرد و تورم را کاهش داد ولی باید بدانیم که با سیاست‌های خیلی کوتاه‌مدت و موضعی، مسائل ساختاری کشور را نمی‌توان حل کرد.

تورم هدف‌گذاری‌شده و ابرتورم محقق نمی‌شود

هادی حق‌شناس

کارشناس اقتصادی

چند شاخص نشان‌دهنده این است که به احتمال قریب به یقین، تورم پایان سال جاری حداکثر همان ۳۰ درصد باشد. البته تورم هدف‌گذاری‌شده ۲۰ تا ۲۲ درصد بانک مرکزی تحقق نمی‌یابد؛ اما ابر‌تورم هم تحقق نمی‌یابد. ابر‌تورم در اقتصاد به مفهوم تورم سه‌رقمی است. یقینا هیچ‌گاه اقتصاد ایران در سال‌های بعد از انقلاب دچار ابر‌تورم نشده و امسال نیز نخواهد شد. تورم ماهانه کشور در مهرماه هفت درصد بود و تورم ماهانه در آبان ۱.۸ درصد کمتر شد. علت اینکه تورم مهر‌ماه بیشتر بود و تورم آبان نیز از منظر نقطه به نقطه افزایش یافت و به ۴۶.۲ درصد رسید، عمدتا به تغییر قیمت محصولات خوراکی بازمی‌گشت، وگرنه در بخش محصولات غیر‌خوراکی یا کالاهای با‌دوام مثل خودرو یا مسکن یا اقلامی از این دست، در بازار نه‌تنها به ثبات رسیدیم، بلکه سیر اگر کاهشی نباشد افزایشی هم نیست. بنابراین با توجه به تورم‌های نقطه به نقطه، ماهانه و میانگین پیش‌بینی می‌شود در پایان سال تورم بیش از ۳۰ درصد نداشته باشیم. در کنار این باید دو موضوع دیگر را اضافه کرد. این انتظار شکل گرفته است که ماه‌‎های پایانی کرونا را می‌گذرانیم یا به احتمال زیاد امید به دسترسی به واکسن افزایش یافته است. هرچه بیشتر زندگی مردم به روال عادی بازگردد، یعنی از این محدودیت‌های شدید کرونایی خارج شویم و کسب‌وکارها به رونق برسد، در کاهش تورم اثرگذار است. اول بهمن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا مستقر می‌‎شود و دو ماه تا پایان سال می‌ماند. در این دو ماه، اگر تحریم‌ها لغو شود، این هم اثر مثبتی بر کاهش میزان تورم دارد. بنابراین تا پایان سال دچار ابرتورم نمی‌شویم. برای بحث درباره ابرتورم باید به سه شاخص تورم ماهانه، میانگین و نقطه به نقطه و هم دو تکانه‌ای که اقتصاد ایران را به چنین نقطه‌ای رسانده است، توجه کنیم. علائم آن دو تکانه نشان می‌دهد که شاید در آینده این شرایط را نداشته باشیم. با حذف دو تکانه تحریم و کرونا یا کمرنگ‌شدن آن در اقتصاد ایران، اثرگذاری این دو عامل روی کسری بودجه کاهش می‌یابد. گفته می‌شود امسال نزدیک به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشته باشیم یا سال آینده مشابه چنین عددی کسری بودجه وجود داشته باشد. اگر سال آینده فقط و فقط ۱۰ میلیارد دلار صادرات نفت و فراورده‌های نفتی داشته باشیم، با قیمت ارز نیمایی کسری بودجه جبران می‌شود. البته اگر این دو تکانه حذف نشود، وضعیت سال جاری را در سال آینده هم خواهیم داشت. آثار تحریم و کرونا تقریبا در اقتصاد ایران تخلیه شده است.

سایه ابر‌تورم از اقتصاد ایران دور نیست

محمد‌رضا عبداللهی

پژوهشگر اقتصادی

برای بررسی اظهارات رئیس کل بانک مرکزی باید مسئله عملکرد کل‌های پولی در سال ۹۹ را بررسی کنیم. بانک مرکزی ابتدای امسال نرخ هدف ۲۲ درصد را برای تورم در نظر گرفت که به احتمال زیاد محقق نمی‌شود؛ زیرا در حال حاضر نرخ تورم نقطه به نقطه بیشتر از عددی است که رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده است. هدف‌گذاری نرخ تورم در همه جای دنیا معمول است و این اقدام از سوی بانک مرکزی را به فال نیک می‌گیریم؛ اما سیاست‌گذاری هم باید به نحوی باشد که هدف تعیین‌شده محقق شود.

ابر‌تورم از کانال رشد بی‌حساب‌و‌کتاب کسری بودجه دولت و پولی‌شدن آن خیلی سریع در هر دولتی رخ می‌دهد. کسری بودجه امسال دولت بر اساس برخی برآوردها، تا صد هزار میلیارد تومان هم می‌رسد. برآوردهای اولیه کسری بودجه ۱۴۰۰ هم نشان می‌دهد که ۱۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه داریم. این رقم باعث حدود ۳۰ درصد افزایش پایه پولی می‌شود و با فرض ثابت نگه‌داشتن ضریب فزاینده نقدینگی و رشد کم اقتصادی در سال بعد، تورمی مازاد بر تورم اقتصاد ایجاد خواهد شد. بنابراین تحقق تورم‌های بالای ۵۰ درصد که اصطلاح ابر‌تورم برای آن اطلاق می‌شود، با توجه به کسری بودجه سال آینده، چیز دور‌دستی برای ایران نیست. عملکرد شش یا هفت‌ماهه اول اقتصاد ایران روی متغیرهای پولی اقتصاد نشان می‌دهد که پایه پولی و نقدینگی رشد درخور توجهی داشته‌اند. برای مثال، رشد پول که از پاییز ۹۸ آغاز شده بود، در ۹۹ شدت گرفت و در بازه یک‌ساله شهریور ۹۹ نسبت به مدت مشابه ۹۸، نقدینگی ۳۶ درصد و رشد پایه پولی ۸۰ رصد رشد یافت که نشانه افزایش شایان توجه انتظارات تورمی و نرخ بهره حقیقی است. مسئله دیگر این است که صرف‌نظر از میزان رشد نقدینگی و پایه پولی، رشد پول و افزایش سهم نقدینگی در یک سال گذشته قدرت تورم‌زایی نقدینگی را به‌شدت افزایش داده است. بر اساس برخی تحلیل‌ها، با توجه به وضعیت سیاست خارجی کشور و تعدیل انتظارات تورمی ناشی از آن، می‌توان امید داشت که افزایش درخورتوجه قیمت‌ها را نداشته باشیم و خطر تورم از اقتصاد ایران دور شده باشد؛ اما به نظر می‌آید این بیشتر یک خوش‌بینی نسبت به وضعیت تورم است. مطمئنا اکثر اقتصاددان‌ها بر این توافق دارند که تا زمانی که رشد کل‌های پولی کنترل نشود، عبور از پیچ تورم را نمی‌توان پذیرفت. رشد کل‌های پولی افزایش درخورتوجهی در سال ۹۹ داشته است و با توجه به کسری بودجه فعلی و بودجه ۱۴۰۰، همچنان ابر‌تورم خطر بسیار نزدیک به اقتصاد ایران می‌تواند باشد.

تورم سال آینده به تصویب بودجه بستگی دارد

علی قنبری

کارشناس اقتصادی

حرف رئیس‌کل بانک مرکزی درباره گذر از پیک تورم را باور نمی‌کنم. کالاهای اساسی به‌طرز سرسام‌آوری افزایش قیمت داشته و نرخ تورم بالای ۵۰ درصد است. به همین راحتی نمی‌شود گفت که قیمت‌ها دیگر افزایش نمی‌یابد و از ابر‌تورم گذشته‌ایم. قیمت کالاها فقط به مسائل اقتصادی بستگی ندارد و به مسائل سیاسی، حوادث کشور و تحرکات اطراف هم بستگی دارد. همه‌چیز بستگی به شرایط آینده، ثبات اقتصادی و نوسانات اقتصادی دارد. هدف‌گذاری بانک مرکزی این بود که تورم امسال حدود ۲۲ درصد باشد اما فکر می‌کنم تورم سال ۹۹ بالاتر از ۴۰ درصد است و در واقع درگیر ابرتورم هستیم و در شرایط ابرتورمی به سر می‌‎بریم. تورم‌‎های سه‌رقمی در اقتصاد تورم‌های حاد نامیده می‌شود و وضعیت شکنندگی اقتصاد را در پی خواهد داشت. با توجه به بودجه‌ای که برای سال آینده پیش‌بینی شده است، نرخ تورم سال آینده خیلی بیشتر هم خواهد شد و به حدود ۵۰ درصد خواهد رسید. اگر ما به برجام برگردیم و آمریکا نسبت به محدودیت‌هایی که ایجاد کرده است، کوتاه بیاید ممکن است تورم ۱۴۰۰ در محدوده ۲۰ تا ۲۲ درصد قرار گیرد اما بعضی افراد به دنبال وخیم‌تر‌شدن اوضاع ما در منطقه هستند و می‌خواهند رابطه با آمریکا را به هم بزنند و به برجام باز نگردند. اگر آنها به هدفشان برسند، به سمت ابرتورم حرکت می‌کنیم. ضمن آنکه وضعیت تورم به بودجه نیز بستگی دارد. بودجه هنوز تصویب نشده است. باید در مجلس چکش بخورد و با توجه به واقعیت‌های کشور بودجه بسته شود. با این میزانی که نرخ دلار را در بودجه دیده‌اند، نرخ هر بشکه و میزان فروش دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه‌ای در روز برای نفت و میعانات نفتی دیده‌اند؛ فروش اوراق مشارکت و صکوک پیش‌بینی کرده‌اند، فکر می‌کنم اگر با این فضا بدون تغییرات بودجه ببندند، سال آینده تورم بالای ۵۰ درصد خواهد بود. متأسفانه مجلس هم خیلی کار کارشناسی نمی‌کند و فقط شعار می‌دهد. احتمال این وجود دارد که مجلس برای اینکه بگوید کاری کرده است، بودجه را رد کند. خیلی به مجلس امیدوار نیستم. اگر مجلس بودجه را رد کند، ممکن است یک‌دوازدهم تصویبش کند؛ زیرا احتمال می‌‎دهند رئیس‌جمهور بعدی از خودشان باشد. این شکل از بودجه‌نویسی نیز روی تورم تأثیر دارد زیرا باید دید چه اقلامی در بودجه می‌بینند. مالیات، هزینه نفت و... چقدر است و نرخ دلار چگونه خواهد بود. وقتی وضعیت بودجه معلوم شود، اوضاع تورم هم روشن خواهد شد اما ما از پیچ تورم عبور نکرده‌ایم.

روزنامه اعتماد

چرا اقدامات دولت برای جلوگیری از ورود غیرقانونی کالا به نتیجه نمی‌رسد؟

۵ دلیل برای رشد شبکه‌های قدرتمند قاچاق

با وجود افزایش نرخ ارز در یکی، دو سال گذشته که انگیزه قاچاق کالا به داخل کشور را کاهش داده است؛ با توجه به کشفیات موجود تخمین زده می‌شود که سالانه ۲۰ میلیارد دلار کالا به ایران قاچاق می‌شود. این آمار از ۶ سال پیش به این طرف با اندکی کم و زیاد شدن در نوسان بوده؛ ‌اما نکته مهم تمهیداتی است که دولت برای کاهش میزان قاچاق در نظر گرفته و تاکنون جواب نداده است. از جمله این تمهیدات، سامانه جامع تجارت و پنجره واحد تجاری است که اولی هنوز تکمیل نشده و دومی نیز یک پروژه نه چندان موفق بوده است.

کارشناسان اقتصادی معتقدند؛ به ‌طور معمول ۵ عامل باعث می‌شود تا شبکه پیچیده قاچاقچیان حتی در زمانی که سیگنال نرخ ارز به سود بازار محصولات قاچاق نیست نیز بتوانند به کار خود ادامه دهند. عامل اول حاشیه امن قاچاقچیان است و اینکه قاچاقچیان می‌دانند درصد کشف کالای قاچاق و از دست رفتن سرمایه و دستگیری آنان چندان بالا نیست. دومین مورد حاشیه سود بسیار بالای کالای قاچاق است که بدون پرداخت عوارض و تعرفه‌های گمرکی وارد کشور شده و سود زیادی برای زنجیره تامین‌کنندگان دارد. عامل سوم که در دسته عوامل اقتصادی قاچاق کالا قرار می‌گیرد، ممنوعیت ورود صدها قلم کالاست که در شرایط محدود بودن منابع ارزی در زمره کالای لوکس قرار گرفته و وارد نمی‌شوند.

اما نیاز مصرف‌کنندگان به برخی کالاها باعث می‌شود تا بازار کالای قاچاق همچنان داغ باشد، عامل چهارم عدم توجه و تاکید مصرف‌کنندگان داخلی به مصرف کالای ایرانی است و عامل پنجم نیز شناسایی دشوار کالای قاچاق در میان انبوه کالاهای موجود در بازار است.

حجم بالای ۲۰ میلیارد دلاری قاچاق کالا به کشور نشان‌دهنده وجود زنجیره لجستیکی قدرتمند در پشت پرده روابط اقتصادی دارد. این میزان ورود یا خروج کالای قاچاق نیاز به نیروهای کار برای پیاده کردن محموله‌ها، انبارهای پنهان برای تجمیع موقت آنها، بازاریابی و فروش آنها به فروشگاه‌هایی در سراسر کشور و یک ساختار لجستیکی پیچیده برای انتقال آنها به شهرهای مختلف دارد که مشخص نیست چگونه قرار است برچیده شود؟

موسی احمدزاده، عضو هیات‌رییسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و کانادا درباره قاچاق ۲۰ میلیارد دلاری کالا به «اعتماد» گفت: رقمی که عنوان می‌شود چندان موثق نیست و ممکن است بیشتر یا کمتر از این میزان باشد اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که ایران دارای ۱۵ مرز در سراسر کشور است و جلوگیری از ورود و خروج کالای قاچاق در این مرزها هم کار آسانی نیست، هر چند در این سال‌ها ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تلاش خود را در خصوص جلوگیری از قاچاق به کشور کرده است اما همچنان با این پدیده شوم روبرو هستیم.

قاچاق لوازم آرایشی ۶۰ درصد رشد کرد.

احمد‌زاده خاطرنشان کرد: همه فعالین اقتصادی در صدد حمایت از تولید و اقتدار ملی هستند اما در این مسیر باید رفتار مصرف‌کننده را هم در نظر گرفت و این تولیدات بر اساس نگرش نسل جدید باشد.

این عضو هیات‌رییسه کمیسیون آرایشی، بهداشتی و عطر و ادکلن اتاق بازرگانی ایران با اشاره به قاچاق ۶۰ درصدی لوزام آرایش به کشور تصریح کرد: از زمان اعمال ممنوعیت‌ها در خصوص واردات لوازم آرایشی و بهداشتی میزان قاچاق این دست کالاها از کشورهای عراق، ترکیه و امارات به‌شدت رشد کرده و فرصت مناسبی برای قاچاقچیان فراهم آورده است اما در عین حال در این مدت میزان قاچاق معکوس هم با توجه به کاهش ارزش پول ملی و رشد قیمت دلار به‌شدت رشد داشته همان‌گونه که شاهد نایاب شدن برخی کالا‌های اساسی و به ویژه دارو در کشور نیز بودیم.

احمدزاده در ادامه افزود: در این مدت سودی که باید نصیب واردکنندگان به صورت قانونی می‌شد به جیب قاچاقچیان و سودجویان رفت ضمن آنکه این قبیل محصولات قاچاق یا در مسیر می‌مانند و آفتاب می‌خورند یا تاریخ گذشته هستند یا به تاریخ انقضا نزدیک شده‌اند و مجوز بهداشت و سازمان غذا و دارو را هم ندارند. این عضو اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه این افراد هیچ‌گونه دارایی و مالیاتی بابت این کالاها نمی‌پردازند، گفت: قاچاق کالا به اقتصاد کشور آسیب می‌زند و اقتصاد کشورهای همسایه را رونق می‌بخشد.

این فعال حوزه بازرگانی با انتقاد از بخشنامه‌های خلق‌الساعه دولت در خصوص واردات و صادرات کالا افزود: تصمیم‌گیری‌هایی که در این مدت شده باعث شده تا میزان کالاهای تقلبی در کشور افزایش پیدا کند و در حالی که می‌توان شایستگی رقابتی ایجاد کرد مجددا باید چرخ را از نو اختراع کنیم. این عضو اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه یک واردکننده باید از ۷ خوان رستم رد شود تا یک کالا ترخیص شود، ادامه داد: این افراد فاقد شناسنامه تجاری و بدون هویت بدون هیچ بروکراسی اداری به راحتی مشغول کار هستند و به نظر می‌رسد با به حداقل رساندن تعرفه‌های گمرکی زمان آن رسیده تا با قاچاق مقابله شود.

او با تاکید بر اینکه برای مدیریت و جلوگیری از قاچاق به یک الگوی مناسب نیاز داریم، افزود: ابتدا لازم است ریشه اقتصادی و انگیزه اصلی افزایش کالای قاچاق در کشور شناخته شود و پس از آن می‌توانیم فرآیند قاچاق را کاهش دهیم. شفاف‌سازی در این حوزه در اولویت قرار دارد و باید چشم‌انداز درستی در این زمینه در نظر گرفت و با تعامل با دانشگاه و صنعت و بهره‌گیری از نخبگان اقتصادی روند مبارزه با قاچاق کالا در کشور را بهبود بخشید و با سرعت بیشتری از قاچاق جلوگیری کرد.

افزایش قاچاق از کشور در ۷ ماهه امسال

پیش از این سید عبدالمجید اجتهادی، مدیرکل نظارت بر قاچاق کالا و ارز سازمان تعزیرات از افزایش قاچاق کالا از کشور در هفت ماهه سال جاری خبر داده و گفته بود: برخلاف سال‌های گذشته که عمده پرونده‌های تشکیل شده قاچاق ورودی بود، در اواخر سال ۹۸ و هفت ماه ابتدایی سال ۹۹، بیشتر پرونده‌ها قاچاق خروجی بوده است.

در هفت ماهه ابتدایی امسال، ۴۲ هزار و ۴۰۷ فقره پرونده ورودی داشتیم که حدود ۲۸ هزار فقره از این پرونده‌ها قاچاق خروجی است که ۲۰ هزار فقره آن به قاچاق سوخت و فرآورده‌های نفتی مربوط می‌شود که از مرز‌های جنوب شرقی و جنوب و کمی از غرب قاچاق صورت می‌گیرد. تعدادی از این پرونده‌ها هم مربوط به قاچاق دام است که البته تعداد کشفیات دام در مقایسه با قاچاق صورت گرفته بسیار کمتر است، چون بسیاری از موارد قاچاق دام از طریق مرزهای آبی اتفاق می‌افتد که نظارت آن در مقایسه با مرز‌های زمینی کمتر است، ما براساس گزارش‌های دریافتی مطمئنیم که قاچاق دام از هورالعظیم و هورالهویزه اتفاق می‌افتد که امیدواریم ضابطان با برنامه‌ریزی بهتری جلوی خروجی آن را بگیرند.

با توجه به کاهش ارزش پول ملی بازار‌های هدف در کشور‌های حاشیه خلیج فارس و عراق انگیزه قاچاق را دو چندان می‌کند و اگر اکنون گوجه فرنگی قاچاق می‌شود علتش این است که در آن طرف مرز با دلار معامله صورت می‌گیرد و ارزش افزوده آن به مراتب بیشتر از فروش در داخل کشور است.

روزنامه دنیای اقتصاد

جنگ چین و آمریکا در میدان فناوری به اوج می‌رسد

جبهه سوم نبرد شرق و غرب

آرش نوروزی

چین و آمریکا بعد از رویارویی گسترده در دو جبهه «ارز» و «تعرفه» وارد سومین جبهه رویارویی می‌شوند: «تکنولوژی». آمریکا برای سال‌ها خاستگاه تکنولوژی، مهد نوآوری و مدینه فاضله کارآفرینان بوده، اما حالا چین به سرعت در حال گرفتن فضا از آمریکاست. از تعداد ابررایانه گرفته تا ثبت اختراع و از داشتن سهم از ۲۰ غول اول اینترنتی گرفته تا میزان سرمایه‌گذاری خطرپذیر چین که حالا به آمریکا رسیده است. مهم‌ترین الگوی چین برای مبارزه در زمین این رقیب بزرگ، خود آمریکا بوده است. اکنون از هر ۵ فارغ‌التحصیل چینی در آمریکا چهارنفر به کشورشان بازمی‌گردند. میزان سرمایه‌گذاری چین در صنایع کلیدی چون هوش مصنوعی از خود رقیب هم بالاتر رفته و روند الگو گرفتن و کپی کردن معکوس شده است؛ به‌طوری‌که این شرکت‌های آمریکایی هستند که از رقبای چینی‌شان تقلید می‌کنند. اپلیکیشن‌های چینی در آمریکا محبوب‌تر می‌شوند و دیگر، سیلیکون‌ولی به تنهایی مهد نوآوری جهان نیست.

درحالی‌که طی چند سال اخیر جنگ تجاری گسترده‌ای بین چین و آمریکا وجود داشته اما در پشت صحنه یک رقابت فناوری نیز درحال پیشرفت بوده است. دو طرف به خوبی می‌دانسته‌اند که به‌دست آوردن برتری در این رقابت فناوری مزایای گسترده تجاری و امنیت ملی خواهد داشت. طی چند سال گذشته غول‌های فناوری توانسته‌‌اند دنیا را تکان دهند اما به‌نظر می‌رسد به دورانی رسیده‌ایم که از جذابیت آنها کاسته شده است. برخی معتقدند رسانه‌های اجتماعی و برخی غول‌های سیلیکون‌ولی دیگر حرف تازه‌ای ندارند اما شرکت‌های تازه‌ای درحال ظهور هستند که به‌نظر می‌رسد می‌توانند جای آنها را پر کنند اما نه در سیلیکون‌ولی بلکه در چین.

چین با یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت نشان داده است توانایی رقابت با غول‌های آمریکایی را دارد و رقابت را در حوزه‌های مختلف فشرده کرده است. چین ممکن است محل زندگی نوابغ رایانه‌ای نباشد اما دارای توانایی‌ها و پتانسیل‌هایی است که باعث پیشرفت آنها خواهد شد. در سال ۲۰۰۱ چین هیچ‌یک از ۵۰۰ ابررایانه‌ سریع جهان را در اختیار نداشت. در سال ۲۰۱۹ اما ۲۱۹ ابررایانه سریع جهان در چین قرار دارند و ۱۱۶ ابررایانه در آمریکاست! تمام ابررایانه‌های چینی با پردازنده‌های ساخت کشور خودشان تجهیز شده‌اند. چینی‌ها اخیرا توانسته‌اند با تولید تراشه‌های ۷ نانومتری به موفقیت جدیدی در این عرصه دست پیدا کنند. این دستاورد گام بزرگی به جلو در زمینه تولید تراشه‌های داخلی چین برای جذب مشتریان از سایر نقاط دنیا است. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار نیمه هادی در جهان شناخته می‌شود و کماکان در حال جذب بهترین استعدادها در جهت تقویت تولید تراشه‌های قدرتمند است. گلدمن‌ساکس ۲ ژوئن ۲۰۲۰ پیش‎بینی کرده بود چین ممکن است تا سال ۲۰۲۳ قادر به تولید

تراشه‌های ۷ نانومتری شود که این اتفاق خیلی زودتر از آن به حقیقت پیوست. شاید همین موضوع باعث شده شرکت اینتل آمریکا اعلام کند احتمال منصرف شدن از ساخت این تراشه‌ها را مدنظر قرار می‌دهد.

چین سرزمین اتفاق‌های تازه است و سرعت تحولات در آن بسیار زیاد است و هر روزه اختراعات زیادی ثبت می‌شود و همین مساله اضطراب و نگرانی سیلیکون‌ولی را موجب شده است. براساس آمار سازمان جهانی مالکیت معنوی در سال ۲۰۱۹، تعداد ثبت حق اختراع در چین ۵۸ هزار و ۹۹۰ و در کشور رقیب ۵۷هزار و ۸۴۰ بوده است. این برای اولین بار از سال ۱۹۷۸ است که آمریکا موفق به ثبت بیشترین تعداد حق اختراع نشد. نکته جالب توجه این است که شرکت هوآوی برای سومین سال متوالی توانست ۴ هزار و ۱۴۴ حق ثبت را در مقابل شرکت مطرح کوالکام در آمریکا با ۲ هزار و ۱۲۱ از آن خود کند.

چین در دهه گذشته بسیار قدرتمند شده است. آنها پیشرفت و دانش علم و فناوری را هسته اصلی استراتژی و توسعه خود قرار داده‌اند. برخی رسانه‌ها ادعا کرده‌اند که حتی چین به‌دنبال این است که بتواند زبان انگلیسی را به‌عنوان زبان اول کشور خود برگزیند. پنج سال پیش از بین ۲۰ شرکت ارزشمند اینترنتی جهان، فقط دو شرکت چینی بودند اما امروزه این تعداد به هفت شرکت رسیده است. تا اواخر سال ۲۰۱۹ چین دارای ۲۰۶ استارت‌آپ خصوصی بوده است که بیش از یک میلیارد دلار ارزش داشتند. برترین استارت‌آپ تشخیص صدا نیز با ۷۰۰ میلیون کاربر در چین واقع شده است. این تعداد تقریبا دو برابر بیشتر از سیری اپل است که ۳۷۵ میلیون کاربر دارد.

چینی‌ها حالا سکوهای اول رقابت‌های نوآوری و علمی را هم در اختیار دارند. در مسابقات بین‌المللی روباتیک هوایی، طولانی‌ترین مسابقه روباتیک دانشگاهی جهان، سه نفر برتر چینی بودند. در معتبرترین مسابقه علوم کامپیوتر دانش‌آموزان دبیرستان، المپیاد بین‌المللی انفورماتیک، چینی‌ها ۸۴ مدال طلا و آمریکایی‌ها ۵۲ مدال کسب کردند. دستیابی به این موفقیت در این مسابقات بیانگر سرمایه‌گذاری است که این کشور در پرورش استعدادها انجام داده است. از دیگر سرمایه‌گذاری‌های مهم چین می‌توان به تخصیص ۲/ ۲درصد از تولید ناخالص داخلی (۴۹۶ میلیارد دلار) برای تحقیق و توسعه اشاره کرد. در مقابل این رقم برای آمریکایی‌ها برابر با ۵۴۹ میلیارد دلار است. نرخ رشد مرکب سالانه در چین بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ بیش از ۱۷درصد و برای آمریکا ۳/ ۴درصد بوده است. در سال ۲۰۱۸ سرمایه‌گذاری خطرپذیر چین به ۱۰۰ میلیارد دلار رسید و در آمریکا این مبلغ ۱۳۰ میلیارد دلار بوده است.

بازگشت نخبگان

پس از بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ تعداد قابل‌توجهی از مهندسان و کارآفرینان چینی از سیلیکون‌ولی به کشورشان بازگشتند. این گروه نقش مهمی در رشد شرکت‌های فناوری چین داشتند. هم اکنون از هر ۱۰ دکترای علوم کامپیوتر در دانشگاه‌های ایالات‌متحده، یک نفر آمریکایی و دو نفر چینی هستند. در سه دهه گذشته از ۲۰ دانشجوی چینی که در خارج از کشور تحصیل می‌کردند فقط یک نفر از آنها به کشور خود بازمی‌گشت، اکنون از ۵ نفر ۴ نفر از آنها به چین برمی‌گردند. در سال ۲۰۱۶ چین ۷/ ۴ میلیون فارغ‌التحصیل رشته‌های علوم فناوری، مهندسی و ریاضیات داشت درحالی‌که در مقابل ایالات‌متحده ۵۶۸هزار فارغ‌التحصیل داشت. این کشور تعداد زیادی پروژه فناوری‌های بزرگ دارد و دارای یک طرح ۱۵ ساله به نام استانداردهای ۲۰۳۵ چین است که در جهت تعیین استانداردهای جهانی برای فناوری‌های آینده است و بیشتر اهداف خود را روی توسعه تکنولوژی ۵G، هوش مصنوعی، اتومبیل‌های برقی، شبکه‌های نسل جدید (NGN)، ارتباطات از راه دور و روبات‌های پیشرفته متمرکز کرده است. سایر بخش‌ها نیز شامل فناوری‌های کشاورزی، مهندسی هوافضا، زیرساخت‌های راه‌آهن سریع‌السیر، مواد مصنوعی و برخی رشته‌های پزشکی است.

میدان نبرد هوش مصنوعی

در طرح ۱۵ ساله، چین را باید به‌عنوان رهبر جهانی در زمینه هوش مصنوعی بدانیم. نکته‌ای که ایلان ماسک هم به آن اشاره کرده است. او می‌گوید، اقدامات چین در زمینه فناوری و هوش مصنوعی در آینده می‌تواند تاثیری عظیم و نه چندان جالب در اقتصاد آمریکا بگذارد.

هوش مصنوعی در چین به سرعت درحال رشد است. تا چند سال قبل مدیران شرکت‌های مهم مانند گوگل و فیس‌بوک و آمازون، شرکت‌های چینی را در رده‌های پایین‌تر از خود می‌دیدند اما به‌نظر می‎رسد امروزه همه چیز تغییر کرده است.

بسیاری معتقدند خواه ناخواه جنگ آینده مبتنی بر هوش مصنوعی خواهد بود. اخیرا مارک اسپر وزیر دفاع سابق آمریکا در کنفرانس کمیسیون امنیت ملی در مورد هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: «پیشرفت در هوش مصنوعی می‌تواند شکل جنگ‌ها را برای نسل‌های بعد تغییر دهد و کشوری که بتواند از AI به خوبی استفاده کند، برای سال‌ها می‌توان آنها را پیروز دانست.»

چین با چهار برابر جمعیت نسبت به ایالات‌متحده، بزرگ‌ترین بازار داخلی برای کاربردهای AI را دارد. اخیرا آمریکایی‌ها کنگره‌ای را به نام کمیسیون امنیت ملی هوش مصنوعی با ریاست اریک اشمیت (مدیرعامل سابق گوگل) و رابرت ورک (قائم مقام سابق وزارت دفاع) تاسیس کرده‌اند که ماموریت آن، اطمینان از امنیت ملی آمریکا و استفاده از ابزار لازم به‌ویژه هوش مصنوعی برای حفظ قدرت و رهبری جهانی است.

بازیگران تازه‌نفس

چین با سرعت هرچه تمام‌ حرکت می‌کند. شاید داستان‌هایی را در مورد سرعت کار شرکت‌های ساختمانی این کشور شنیده باشید. به‌طور مثال ساخت یک آسمان‌خراش ۵۷ طبقه در ۱۹ روز کاری در سال ۲۰۱۵.چین زمانی به تقلید معروف بود و هر آنچه در سیلیکون‌ولی بود بلافاصله آن را کپی کرده و ادعا داشتند که می‌خواهند فیس‌بوک و توییتر بومی را راه‌اندازی کنند و اما امروزه به گفته کارشناسان، فیس‌بوک درحال تقلید از وی‌چت است. وی‎چت در سال ۲۰۱۱ وارد بازار شد و یک میلیارد کاربر در کشور خودش دارد و تخمین زده می‌شود کاربران خارج از کشور آن نیز به ده‌ها میلیون نفر رسیده باشد. امروزه دیگر آن را به‌عنوان یک پیام‌رسان نباید شناخت و بیشتر شبیه به یک سیستم عامل عمل می‌کند تا یک اپلیکیشن. کاربران در وی‌چت تمام کارهایشان را در این برنامه انجام می‌دهند و وی‌چت از طریق کارمزدها درآمدزایی می‌کند و هدف آن این است که کاربران بتوانند هر کاری را دوست دارند در این برنامه انجام دهند بدون اینکه از این برنامه خارج شوند. کارهایی مانند خرید بلیت سینما و یافتن بیمارستان‌ها. اما فیس‌بوک فقط از تبلیغات درآمدزایی می‌کند و کاربران نمی‌توانند همه‌ کارها را با فیس‌بوک انجام دهند. بنابراین می‌توان گفت وی‌چت چند قدم از فیس‌بوک جلوتر است.

یکی دیگر از غول‌های فناوری که رقیب سرسختی برای شرکت‎های مطرح آمریکایی است و مارک پمپئو این شرکت را بازوی دولت چین می‌نامد، هوآوی است. هوآوی بیش از ۲۰ سال است که در بریتانیا فعالیت دارد و قصد داشت بخشی از شبکه ۵G را در آنجا به‌دست بگیرد اما دولت مشارکت این شرکت را نپذیرفت. در آینده تمام زیرساخت‌ها، اقتصادها و به نوعی کل زندگی بشر وابسته به کامپیوترهایی خواهد بود که از طریق شبکه ۵G به هم متصل هستند و اگر کسی بخواهد ناگهان این شبکه را از کار بیندازد، تکلیف چیست؟

در سال ۲۰۱۲ این شرکت توانست از نزدیک‌ترین رقیب خود شرکت تلفنی اریکسون سوئد پیشی بگیرد و به بزرگ‌ترین تامین‌کننده تجهیزات مخابراتی در جهان و در سال ۲۰۱۹ نیز پس از سامسونگ به دومین سازنده بزرگ تلفن تبدیل شود.

مقر هوآوی به قدری بزرگ است که کارمندان برای رفت و آمد به یک ساختمان دیگر باید از قطار استفاده کنند و هرکدام از ساختمان‌های بنا شده برای شرکت بر مبنای طرح‌های یکی از شهرهای اروپایی است. حدود ۱۸۰ هزار نفر در هوآوی فعالیت دارند و درآمد ناخالص سال ۲۰۱۹ آن، بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار بوده است. این شرکت سالانه بین ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد دلار در زمینه تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری می‌کند. بزرگ‌ترین معضل برای شرکت‌ هوآوی این است که آمریکا قصد دارد به‌شدت با آنها برخورد کند و آنها را دشمن خود و متهم به جاسوسی سایبری می‌داند، زیرا معتقد هستند دولت چین از هوآوی برای مقاصد سیاسی و خرابکاری استفاده می‌کند.

اپلیکیشن‌های اجتماعی در چین وارد مرحله جدیدی شده‌اند، شاید اینجا حوزه‌ای باشد که آنها هنوز از رقبای غربی پیشی نگرفته‌اند، اما در جهات تازه‌ای پیش می‌روند مانند اپلیکیشن تیک‌تاک که محبوبیت فراوانی در اروپا و کشورهای آمریکایی به‌دست آورده است. دولت آمریکا این برنامه را تهدید جدی برای کاربران آمریکایی می‌داند.

در آوریل ۲۰۲۰ تعداد دانلود تیک تاک از ۲میلیارد نیز عبور کرد که ۱۶۵ میلیون آن از سوی آمریکایی‌ها بوده است. خیلی‌ها در سیلیکون‌ولی نگران تعداد کاربران تیک‌تاک هستند و معتقدند دنیای غرب هم با توجه به کشوری که این شرکت در آن ثبت شده، باید نگران باشند. با وجود مخالفت‌ها و چالش‌های دولت آمریکا در برابر این اپلیکیشن چینی، حتی برخی سیاستمداران آمریکایی نیز از آن برای تبلیغات استفاده کردند. از نمونه آن می‎توان به سابرینا هاکی نامزد سابق کاندیداتوری کنگره آمریکا و نقش پررنگ تیک‌تاک در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ این کشور اشاره کرد. حالا قدرت سیاسی تیک‌تاک توجهات را به خود جلب کرده است.

آنچه تیک تاک را موفق کرده ترکیبی از ویدئوهای کوتاه و جذاب است که توانست کاربران جوان زیادی را به خود جذب کند به‌طوری‌که حدود دوسوم کاربران آن زیر ۳۰ سال هستند. همین امر باعث شد کاربران از تیک‌تاک به‌عنوان ابزاری سیاسی بهره ببرند. هرچند تیک‌تاک سال گذشته تبلیغات سیاسی را ممنوع کرد اما محتوای آن بیشتر به سمت سیاسی شدن می‌رود. برخی کاربران ادعا کرده‌اند برهم زدن برنامه انتخاباتی دونالد ترامپ در تولسا کار آنها و از طریق تیک‌تاک بوده است. به این ترتیب که آنها می‌دانستند نمی‌خواهند به برنامه او بروند اما تعداد بسیار زیادی از صندلی‌ها را رزرو کرده بودند. آمریکایی‌ها برای رقابت با تیک‌تاک، برنامه‌های Byte و Instagram Reels را روانه بازار کردند که تا حدودی نیز موفق بوده‌اند اما کماکان محبوبیت تیک‌تاک را به‌دست نیاورده‌اند.

نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که این شرکت‌های فناوری درگیر یک مساله ژئوپلیتیک بین دو ابرقدرت هستند. مساله‎ای که مشخص است اینکه فناوری در آینده مسلما کمتر به سیلیکون‌ولی وابسته خواهد بود. بحث پکن و واشنگتن برای برتری در این عرصه صرفا بحث فناوری و ابداع نیست بلکه بحث این است که قواعد دنیای فناوری در آینده را چه کسی تعیین می‌کند؟

روزنامه اطلاعات

عرضه فولاد در بورس کالا

مجلس و دولت براین موضوع تاکید دارند که نبود شفافیت کامل در بازارها، عامل اصلی التهاب هاست، از این رو تاکید دولت و مجلس بر عرضه مواد اولیه کشور از جمله فولاد به طور کامل در بورس کالاست.

به گزارش پایگاه خبری بورس کالا، علیرضا پاک فطرت عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان مطلب بالا اظهار داشت: مجلس به دنبال آن است تا با تصمیم گیری پیرامون طرح جامع فولاد، کل محصولات به طور مستمر و برنامه زمان‌بندی دقیق در بورس کالا عرضه شود تا ضمن ایجاد شفافیت، واسطه‌های مخرب نیز از این صنعت حذف شوند.

وی افزود: با عرضه کل فولاد در بورس کالا و البته در کنار تامین نیاز داخل توجه ویژه به صادرات، شاهد بهبود تولید و حذف قیمت‌های کاذبی که به واسطه عرضه فولاد خارج از بورس شکل می‌گرفت خواهیم بود.

پاک فطرت تاکید کرد: معتقدم کلید حل مشکلات بازار، شفافیت است و هر چه عرضه محصولات را به سمت بورس کالا برود، به طور خودکار نقش واسطه ها و دلالان کمرنگ می شود و تولیدکننده انگیزه می گیرد.

وی با اشاره به اینکه مجلس موافق دستوری شدن قیمت‌ها نیست، گفت: فولاد صنعتی استراتژیک و مهم است که قیمت آن بازارهای زیادی از جمله مسکن و خودرو را تحت تاثیر قرار می دهد، پس با تمرکز عرضه فولاد کشور در بورس کالا نه تنها به تعادل بازار فولاد کمک کرده ایم بلکه به طور مستقیم با تنظیم قیمت های مسکن و خودرو و سایر محصولات از مصرف کننده نهایی که همان مردم هستند به دنبال حمایت بوده‌ایم.

نماینده مجلس تصریح کرد: امروز مسکن بازار نابسامانی دارد که یکی از دلایل آن نوسان قیمت فولاد در بازار است، بنابراین با ورود کامل فولاد به بورس کالا علاوه بر کنار رفتن بخش کاذب و هیجانی قیمت‌ها، کار دستگاه‌های نظارتی نیز هدفمند می شود چراکه این دستگاه ها به جای سرکشی به کل بازارهای کشور اگر به ردیابی محصول خارج شده از بورس و تزریق آن به بخش تولید نظارت کنند، تقریبا همه مشکلات بازار و تلاطم قیمتی مرتفع می شود.

عضو کمیسیون عمران مجلس در بخش دیگری از گفته های خود به جلسه کمیسیون صنایع و عمران مجلس با وزیر صمت اشاره کرد و افزود: پیشنهاد ما به وزیر صمت عرضه همه فولاد تولیدی در بورس کالا بود که دیگر محصول با قیمت گران به دست مصرف کننده نرسد که به نظر می‌رسد با نگاه مثبت وزیر این اقدام در حال جریان است.

براساس این گزارش، به تازگی علیرضا رزم حسینی وزیر صنعت، معدن و تجارت به صراحت اعلام کرد که وزارت صمت به دنبال قیمت گذاری دستوری فولاد یا هر محصول دیگری نیست بلکه مدافع تولید و شفافیت به کمک بورس کالاست.

به گفته رزم حسینی بورس کالا آمده است تا شفافیت و رقابت ایجاد کند و همه کالاها در آن معامله شود که وزارت صمت هم به دنبال تقویت تولید و بورس کالا است.

طی هفته گذشته رویدادها و اظهارنظرهای مختلفی پیرامون بورس کالای ایران رخ داد که مهمترین آن ها به موضوعاتی همچون شکسته شدن رکورد ارزش معاملات بورس کالا، پذیرش محصولات فولادی و پتروشیمی، بررسی مزایای عرضه املاک در بورس، بازگشت آرامش بازار خودرو به کمک بورس کالا، گشایش انبارهای پسته و زعفران و در آخر اظهار نظر وزیر صمت در زمینه عزم این وزارتخانه برای تقویت بورس کالا و حذف دلالان اختصاص داشت.

در این رابطه مدیریت پذیرش و بازاریابی شرکت بورس کالای ایران با صدور اطلاعیه های جداگانه از پذیرش کالای ورق گالوانیزه چهارمحال، شمش فولادی شرکت فولاد سپهر سبلان، شمش فولادی شرکت ذوب آهن ذوب آسیا، میلگرد تولیدی شرکت فولاد شاهرود، قیر شرکت آسایش قیر دلیجان و مونوکلور استیک اسید به میزان ۱۲۰۰ تن متعلق به شرکت نیروکلر در بازار اصلی این بورس خبر داد.

مدیریت توسعه بازار فیزیکی بورس کالای ایران همچنین با صدور اطلاعیه ای از بازگشایی انبارهای زعفران شرکت های کشاورزی زعفران سحرخیز، اتحادیه تعاونی های روستایی خراسان رضوی و صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی خراسان جنوبی خبر داد.

ضمنا بورس کالا با صدور اطلاعیه ای از گشایش انبار پسته خشک طبیعی خندان فندقی جهت انجام معاملات گواهی سپرده کالایی خبر داد.

خبر دیگر اینکه سولماز سیلانی مدیر کالایی کارگزاری بهمن گفت: بازار املاک و مستغلات در بورس کالا که از چند سال پیش مقدمات آن فراهم شده است طی هفته های اخیر به دلیل آشنایی و اطلاع رسانی در مورد مزایا و ویژگی های این شیوه عرضه با استقبال نهادهای عمومی و دولتی مواجه شده است.

روزنامه کیهان

عده‌ای کالاهایشان را ترخیص نکردند تا دلار ۵۰ هزار تومان شود!

رئیس‌کل بانک مرکزی خبر داد که عده‌ای از واردکنندگان کالاهای خود را از گمرک ترخیص نکردند به این امید که دلار به ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان برسد!

عبدالناصر همتی دوشنبه شب در یک گفت‌وگوی سیما با انتقاد از ترخیص کالاها بدون انتقال ارز گفت: یک عده کالاهای خود را نگه داشتند به این امید که ارز ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان شود سپس ترخیص کنند.

وی افزود: این افراد اطلاعات ناقص می‌دهند و می‌گویند بانک مرکزی ارز نمی‌دهد.

این مسئول ادامه داد: اعلام کرده‌ایم کسانی که کالا را به صورت اعتباری وارد کرده‌اند بیایند تعهد بدهند که کالا را سریع ترخیص کنند تا تضمین چندماهه بدهیم و ارزشان را تامین کنیم.

رئیس‌کل بانک مرکزی عنوان کرد: واردات کالا بدون انتقال ارز اصلا یعنی چه؟ من نمی‌خواهم زیاد توضیح بدهم اما یک میلیارد دلار مجوز ترخیص دادیم اما این اتفاق رخ نداد.

همتی افزود: اجازه نخواهیم داد ارز بابت کالاهایی که در اولویت نیازهای مردم نیستند، تحت عنوان واردات بدون انتقال ارز وارد کشور شود.

وی تأکید کرد: بعد سررسید دستور رئیس‌جمهور، اجازه انتقال ارز بر خلاف ضوابط بانک مرکزی را نمی‌دهیم.

این مقام مسئول گفت: بانک مرکزی کالاهای وارداتی اعتباری را به شرط ورود فوری به کشور تامین ارز می‌کند.

همتی یادآور شد: تعهد بانک مرکزی برای ارز ۴۲۰۰ تومانی، هشت میلیارد دلار است و بانک مرکزی به تعهد خود پایبند بوده و تا کنون هفت میلیارد دلار تامین شده است.

وی اضافه کرد: بیش از یک میلیارد دلار تاییدیه ارز دادیم ولی ترخیص کالا صورت نگرفته است.

فاصله ۳ میلیارد دلاری آمار تجارت خارجی

همتی در بخش دیگری از اظهارات خود، توضیح داد: از ابتدای سال تاکنون ۲۶.۵ میلیارد دلار صادرات و ۲۵ میلیارد دلار واردات انجام شده است.

اما در حالی رئیس‌کل بانک مرکزی از مثبت شدن ۱.۵ میلیارد دلاری تراز تجارت خارجی خبر داده که با آمار گمرک ایران مبنی بر تراز منفی ۱.۶ میلیارد دلاری همخوانی ندارد و دلیل اختلاف سه میلیارد دلاری مشخص نیست.

به گزارش ایسنا، بر اساس آماری که چندی پیش گمرک ایران به عنوان مرجع اصلی آمار تجاری، در مورد کارنامه تجارت خارجی در هشت ماه اول امسال منتشر کرد، تراز تجاری ایران در این مدت نه تنها مثبت نبوده بلکه منفی ۱.۶ میلیارد دلار نیز بوده است.

این موضوع البته با واکنش لطیفی -سخنگوی گمرک ایران- نیز همراه شده است. وی در این باره گفته است که تجارت هشت ماهه ایران نشان می‌دهد صادرات ۲۱ میلیارد و ۴۴۸ میلیون دلار و واردات ۲۳ میلیارد و ۱۳۲ میلیون دلار است که در این تراز کشور مثبت نیست بلکه منفی یک میلیارد و ۶۸۴ میلیون دلار است.

به گفته این مسئول، تراز ماهیانه در دو ماه مهر و آبان (مقایسه ارزش واردات و ارزش صادرات صرفا در هر کدام از این دو ماه) مثبت بوده ولی تراز تجارت کشور در هشت ماه گذشته متاسفانه همچنان منفی است.