اسحاق جهانگیری به نمایندگی از رییس‌جمهور ریاست جلسه تودیع و معارفه را بر عهده داشت. از ابتدای دولت دوازدهم، شرکت در مراسم‌های اینچنینی به مهم‌ترین کار او تبدیل شده است. به سیف گفت: رنگ و روی‌تان باز شده و خیلی خوشحالید که دارید می‌روید! سیف اگرچه با خنده از این کنایه معاون اول عبور کرد اما در پایان متنی که آماده کرده بود، بیتی از حافظ خواند که شاید وصف حالش از رفتاری بود که در این ٥ سال با او شده بود: «وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم/ که در طریقت ما کافریست رنجیدن». اما همتی که گویا خوشحال‌ترین فرد سالن بود. طوری که جهانگیری خطاب به او گفت: امیدوارم این خوشحالی‌تان دوام بیاورد! رییس کل جدید بانک مرکزی سخنرانی خود را با این جمله شروع کرد: «بسیاری ازدوستان و صاحبنظران به من گفتند که عقل درست حسابی نداری که به اینجا آمده‌ای!» او سپس از برنامه‌ها و طرح‌های خود برای ساماندهی سیاست ارزی کشور سخن گفت و به این نکته هم اشاره کرد که بسته سیاستی خود درباره ارز را به رییس‌جمهور تحویل داده و منتظر نظر اوست. همتی اما در نخستین دقایق حضور خود اعلام کرد از همین الان کار را شروع می‌کنیم و به تمام مدیرانش فرمان داد که سریعا به طبقه هفدهم بروند تا در آنجا اولین جلسه کاری خود را برگزار کند.

سیف چه گفت؟

سخنرانی سیف که تمام شد، حاضران او را بسیار تشویق کردند. او در سخنرانی‌اش از عملکرد ٥ ساله خود دفاع کرد و گفت: «تاریخ ثابت کرده است که اگر صبر کنیم سره از ناسره مشخص خواهد شد.»

سیف همان طور که به نظر می‌رسید صحبت‌های خود را با ساماندهی موسسات مالی غیرمجاز آغاز کرد و با دفاع از عملکرد بانک مرکزی این رویداد را تاریخی خواند. او کاهش تورم و رسیدن به تورم تک‌رقمی را یکی از یادگارهای دوره مدیریت خود بر بانک مرکزی برشمرد.

سیف همچنین ثبات بخشی به بازار ارز از سال ٩٢ تا پیش از خروج امریکا از برجام را دستاورد بزرگی دانست و به این نکته هم اشاره کرد که انباشت برخی تصمیمات غلط موجب تشدید ناآرامی‌ها در بازار ارز شد. بانک مرکزی می‌توانست با انباشت منابع ارزی این فشار را کم کند اما ترجیح دادیم که از منابع ارزی در ماه‌های آتی که چالش‌های بزرگ‌تری پیش رو داریم استفاده کنیم.

او سپس به موضوع نقدینگی پرداخت و گفت: رشد بالای نقدینگی از چالش‌های اساسی ایران همواره در دولت‌های مختلف با شیب‌های مختلف بوده است. مهار این رشد لازمه تغییراتی بنیادی است که مورد توجه بانک مرکزی است. او در ادامه به این موضع اشاره کرد که برای استقلال بانک مرکزی باید هر چه زودتر تصمیم عاجل گرفته شود. به باور سیف اگر زودتر این تصمیم گرفته می‌شد امروز بانک مرکزی مستقل‌تری را شاهد بودیم و با این شرایط نباید از بانک مرکزی توقع بانک مرکزی جهانی را داشت.

سیف به این موضوع اشاره کرد که ناترازی بانک‌ها به گونه‌ای است که تحمل خسارت‌های وارده را ندارد و دو سال است که درباره رکود آنها و لزوم اصلاح ساختار بانک‌ها هشدار داده‌ام. او به پدیده فساد در نظام اقتصادی و پولی و بانکی نیز اشاره کرد و گفت: متاسفانه ریشه دواندن فساد به تهدیدی جدی برای نظام بانکی تبدیل شده که مقابله با آن به تجدید نظر درقوانین نیاز دارد. ما گزارش‌هایی را در این چند سال به حضور رییس‌جمهوری ارایه کردیم. او در نهایت به این موضوع اشاره کرد که «فکر می‌کردم که دوستان و همکاران بانک مرکزی به خاطر حس پاسخگویی که به دلیل جایگاهم مجبور بودم داشته باشم از من ناراحت هستند اما پیام‌های این چند روز نشان داد اشتباه کردم. »

جهانگیری: بن بست اقتصادی نداریم

نوبت به سخنرانی معاون اول رییس‌جمهور که رسید، گفت: در ٥ سالی که آقای سیف رییس کل بانک مرکزی بودند با کمک دولت سیاست‌های خوبی در پیش گرفتند که در نتیجه آنها شاخص‌های اصلی اقتصاد کشور در ٥ سال گذشته باعث بهبود رشد سرمایه‌گذاری، رشد اقتصادی و رشد صادرات غیرنفتی و کاهش نرخ بیکاری شد. او سپس خطاب به همتی گفت: ‌مطمئنم در مدیریت جدید بانک مرکزی، با توجه به عملکرد آقای همتی و شناختی که ایشان از اقتصاد ایران دارند، یکی از دوره‌های خوب مدیریتی در کشور رقم بخورد.

جهانگیری در ادامه با بیان اینکه شرایط فعلی شرایط خطیری است و کشور با محدودیت‌های زیادی روبه‌روست و در شرایط دشوار به سر می‌برد، گفت: کشور در بن بست اقتصادی قرار ندارد. او گفت: تحریم‌ها فرصت‌هایی در اختیارمان قرار خواهد داد که باید در کنار تهدیدها از آنها استفاده کنیم. جهانگیری افزود: امریکا گفته فروش ایران را به صفر می‌رساند و ما باید اقداماتی را انجام دهیم تا جنگ اقتصادی امریکایی‌ها را از پیش ببریم تا معیشت مردم به مشکل برنخورد. معاون اول رییس‌جمهوری گفت: نظام بانکی از روزهای نخست آغاز به‌کار دولت دوازدهم با مشکلاتی مواجه بود. همان زمان در مورد معوقات بانکی بحث می‌شد که علت آن این بود که فعالان اقتصادی در سررسیدها نتوانستند وام‌های خود را بازگردانند. او افزود: نظام بانکی ایران به نظر من زیاد فکر کردن نمی‌خواهد از بس مشکلات گفته شده است دیگر باید برای آنها نسخه نوشت و نباید تکرار کرد. یکی از جاهایی که باید قدرت بانک مرکزی در آن تقویت شود همین بحث تقویت نظارت بر بانک‌هاست. نمی‌شود بانک مرکزی بگوید فلان سود و بانک‌ها توجه نکنند! بانک مرکزی باید اقتدار داشته باشد.

برنامه‌های ارزی همتی

عبدالناصر همتی در اولین اظهاراتش در سمت ریاست کل بانک مرکزی از برنامه‌های خود برای کنترل بازار ارز خبر داد و گفت که رانت ارزی را حذف خواهد کرد.

او در تحلیل دلایل به وجود آمده در بازار ارز گفت: برای اینجانب حفظ قدرت ارزی کشور مساوی با صیانت و تقویت منابع و ذخایر بانک مرکزی، کنترل تورم، اصلاح ناترازی‌های موجود در شبکه بانکی، استقرار نظم و انضباط در بانک‌ها و به مهار کشیدن حجم نقدینگی بالا و فزاینده حاضر و هدایت مناسب آن با ابزارهای سیاست پولی و اعتباری است. همتی تصریح کرد: بانک مرکزی به ‌عنوان ستون فقرات نظام مالی کشور با بهره‌گیری از اصول اقتصاد مقاومتی و اتخاذ رویکردی فعال در مبارزه با تحریم‌ها، همگام با سایر دستگاه‌های اقتصادی کشور برنامه‌های راهبردی و اجرایی خود را پی‌ریزی و عملیاتی خواهد کرد.

رییس کل جدید بانک مرکزی تاکید کرد: ان‌شاءالله تهدید به وجود آمده را به فرصتی جهت ارتقای نظام مالی، اصلاح راهکارها و عدم تعادل‌های کلان اقتصادی تبدیل می‌کنیم. همتی با تاکید بر اینکه وضعیت کنونی بازار ارز، محصول ناترازی‌های عمیق ترازنامه نظام بانکی، بی‌تدبیری در استفاده از ابزارهای سیاست پولی و سردرگمی در اعمال سیاست‌های ارزی است؛ دلیل اصلی ایجاد نابسامانی در بازار ارز را عدم کنترل و هدایت جریان نقدینگی، خلق نقدینگی بی‌ضابطه توسط شبکه بانکی و نبود ابزار‌های جایگزین مناسب برای دارایی‌هایی مانند ارز و سکه طلا و البته القای جو بدبینی و انتظارات منفی توسط دشمنان با هدف ترسیم آینده‌ای تیره و نامطمئن در ذهن مردم دانست. رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه دوره جدید بانک مرکزی پیام‌آور ثبات و آرامش فکری برای تمام اقشار مردم و اهالی کسب و کار و نیز احیا و تقویت اعتماد عمومی به سیاستگذار پولی خواهد بود، گفت: در این رابطه، موضع درست و اصولی در سیاستگذاری پولی و ارزی شرط لازم است، اما شرط کافی برای تحقق اهداف به ویژه هدف ثبات قیمت‌ها، جلب اعتماد عمومی است. لذا با توجه به اهمیت عنصر انتظارات در تصمیمات اقتصادی، تنظیم و اصلاح انتظارات مردم امری حیاتی برای پیشبرد موفق سیاست‌های پولی، اعتباری و ارزی است. همتی افزود: در سیاستگذاری پولی، بانک مرکزی حتما بر مبانی علمی تکیه خواهد کرد؛ تجربه عملی طی دهه‌های اخیر نشان می‌دهد که در سخت‌ترین شرایط هم نمی‌توان و نباید مبانی نظری علم اقتصاد را کنار گذاشت. نحوه سیاستگذاری باید به‌گونه‌ای باشد که با جریان فکری و تحلیلی منبعث از نظرات غالب اقتصاددانان و متخصصان پولی و بانکی همخوانی داشته باشد. همتی افزود: در حوزه هدایت بازار پول، رویکرد فعالانه و نظارت قوی بر بانک‌ها، ضامن ایجاد و تداوم ثبات مالی است. در این چارچوب ضمن اذعان به مشکلات موجود در نسبت‌های مالی و ساختار ترازنامه‌ای بانک‌ها، باید تلاش کرد، تا از طریق راهکار‌های لازم و بدون حاشیه‌‌سازی و ایجاد اضطراب بانکی، تصویر موجود را بهبود بخشید. رییس کل بانک مرکزی بهره‌گیری از ابزار عملیات بازار باز اسلامی به عنوان مهم‌ترین ابزار سیاست پولی را یک ضرورت دانست و تصریح کرد: برای جلوگیری از خلق بی‌قاعده و نوسانات نامطلوب در پایه پولی و نقدینگی باید روند رو به‌ رشد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی مهار شده و بازار بین‌بانکی از کارآمدی، شفافیت، قانون‌مداری و عمق بیشتری برخوردار شود. همتی گفت: امروز مبارزه با فساد و رانت‌خواران در نظام پولی و ارزی یکی از مطالبات جدی مردم است که باید به طور جدی و مستمر سرلوحه فعالیت همکارانم در سیستم بانکی کشور باشد.

رییس کل جدید بانک مرکزی: ان‌شاءالله تهدید به وجود آمده را به فرصتی جهت ارتقای نظام مالی، اصلاح راهکارها و عدم تعادل‌های کلان اقتصادی تبدیل می‌کنیم. وضعیت کنونی بازار ارز، محصول ناترازی‌های عمیق ترازنامه نظام بانکی، بی‌تدبیری در استفاده از ابزارهای سیاست پولی و سردرگمی در اعمال سیاست‌های ارزی است.

منبع: روزنامه اعتماد