دوشنبه 31 ارديبهشت 1403 شمسی /5/20/2024 8:59:19 PM
🔻روزنامه دنیای اقتصاد
📍 نامه برجامی به دو رئیسجمهور
تعدادی از چهرههای شناخته‌شده اروپایی در یک نامه سرگشاده، از روسای‌جمهور ایران و آمریکا خواستند انعطاف بیشتری از خود با هدف احیای برجام نشان دهند. این نامه به امضای دیپلماتهای سرشناسی از جمله خاویر سولانا، هماهنگ‌کننده پیشین سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا، جک استراو و یوشکا فیشر، وزرای خارجه اسبق بریتانیا و آلمان، هانس بلیکس، مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کارل بیلت نخستوزیر سابق سوئد رسیده است. این نامه که خطاب به ابراهیم رئیسی و جو بایدن نوشته شده است بر اهمیت احیای برجام برای صلح و امنیت بین‌المللی تاکید دارد.
تعدادی از مقام‌‌‌های ارشد سابق کشورهای اروپایی از قبیل وزرای خارجه و چهره‌هایی سرشناس چون خاویر سولانا، یوشگا فیشر، جک استراو و کارل بیلدت نامه سرگشاده‌‌‌ای با موضوع مذاکرات وین منتشر کردند.
در این نامه از آمریکا و ایران خواسته شده تا در مذاکرات احیای برجام از خود انعطاف نشان دهند. به گزارش خبرگزاری فارس، چهل و سه نفر از مقام‌‌‌های پیشین کشورهای مختلف انگلیس، دانمارک، سوئد، جمهوری چک، به همراه دیپلماتهای اسبق آلمانی، فرانسوی، مجارستانی، ایتالیایی، ترکیه‌‌‌ای به همراه چهرههای شناخته‌‌‌ای از قبیل «خاویر سولانا» مسوول سیاست خارجی اسبق اتحادیه اروپا، «جک استراو» وزیر خارجه پیشین انگلیس و «هانس بلیکس» مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از جمله نویسندگان این نامه سرگشاده هستند. در این نامه آمده است: «امروز، اعضای «شبکه رهبری اروپا» با سوابق سیاسی و دیپلماتیک، اعضای هیات‌مدیره گروه بین‌المللی بحران و اعضای شورای روابط خارجی اروپا با انتشار نامه سرگشاده از روسای جمهور بایدن و رئیسی می‌‌‌خواهیم تا درباره مذاکرات آتی در خصوص توافق هستهای ایران تا رسیدن به نتیجه موفقیتآمیز انعطاف نشان دهند و روی برجسته کردن مزایای عدم‌اشاعه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تاکید داریم.» آنها تصریح کردند: «ما نامه می‌‌‌نویسیم تا نگرانی فزاینده خود را از اینکه مذاکرات برای احیای پایبندی ایران به برجام و بازگشت ایالات‌متحده به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به نظر میرسد وارد دوره‌‌‌ای از رکود شده است، بیان کنیم؛ موضوعی که پیشرفت واقعی و خوشایند حاصل شده در ماههای اخیر در جهت برقراری مجدد این توافق را یک دستاورد منع اشاعه و برای صلح و امنیت بین‌المللی حیاتی است، تهدید می‌کند.»
طبق این نامه سرگشاده، «در برهه‌‌‌ای که همکاریهای فراآتلانتیک برای پاسخ به حمله غیرقانونی روسیه به اوکراین حیاتی‌‌‌تر شده است، برای رهبران آمریکا و اروپا اشتباه بزرگی است که اجازه بدهند فرصت برای خنثی کردن بحران هستهای در خاورمیانه از دست برود.»
به باور آنها، «برجام موفقیتآمیز بود. دیپلماسی چندجانبه ادامه‌‌‌دار که در آن تعدادی از امضاکنندگان (نامه سرگشاده ذیل) شخصا درگیر بودند، توافقی را تضمین کرد که اهداف مشترک ما در زمینه عدم‌اشاعه را تضمین کرده بود. حفظ منافع حاصل از توافقی که محدود کردن ذخایر اورانیوم غنی شده ایران را محدود می‌کند، سطح غنی‌سازی آن را محدود می‌کند، و جدول زمانی برای انباشت مواد شکافت‌پذیری را که می‌تواند برای یک سلاح بالقوه استفاده شود، تمدید می‌کند، و همه این کارها تحت نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد، دلیلی است که دولت‌‌‌های اروپایی تصمیم بی‌ملاحظه دولت ترامپ مبنی بر کنار گذاشتن توافق را بدون جایگزینی مناسب رد کردند و پس از خروج ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ برای زنده نگه داشتن این توافق سخت تلاش کردند.»
نویسندگان این نامه نوشتند: «راهبردی که ایالات متحده بیش از دو سال پس از این خروج (از توافق برجام) تنها مبتنی بر «فشار حداکثری» دنبال کرد، تنها نتیجه‌‌‌ای جز تشدید تنش هستهای، جنگ خطرناک منطقهای و محرومیت اقتصادی برای مردم ایران نداشت. میراث این خطای راهبردی را امروزه می‌توان بر حسب موارد ذیل‌سنجید: میزان تُن اورانیوم غنی شده‌‌‌ای که ایران از آن زمان انباشته کرده است، از جمله اورانیوم غنی شده تا درجه نزدیک، هزاران سانتریفیوژ پیشرفته در حال چرخش و بازه زمانی به سرعت رو به کاهش ایران برای دستیابی به زمان گریز. رئیسجمهور بایدن بازگشت متقابل ایالات متحده و ایران به تعهدات مربوطه خود تحت توافق ۲۰۱۵ را به درستی به عنوان یک اصلاح مسیر ضروری مورد شناسایی قرار داد.» در ادامه یادداشت آمده است: «از آوریل ۲۰۲۱، مذاکرات سخت اما مثمرثمر در وین باعث نگارش پیش‌‌‌نویس سندی شد که در ازای برداشتن تحریم‌های اعمال‌‌‌شده آمریکا در دوران دولت ترامپ که با برجام ناسازگار است، پیشرفت‌‌‌های هستهای ایران را معکوس می‌کند همان‌طور که جوزپ بورل (مسوول سیاست خارجی) اتحادیه اروپا بیش از یک ماه پیش بیان کرد،«یک متن نهایی اساسا آماده و روی میز است.»از نظر آنها، «دو سناریو محتمل در پیش است. در یک سناریو، ایالات متحده به سرعت رهبری قاطع و انعطاف لازم را برای حل و فصل مسائل باقیمانده از اختلافات سیاسی (نه هستهای) با تهران نشان می‌دهد. در سناریوی دیگر، طرف‌‌‌ها وارد یک وضعیت بن‌‌‌بست فرسایشی میشوند که منافع هیچ‌‌‌یک از طرفین را تامین نمیکند و خطر تبدیل وضعیت به چرخه افزایش تنش هستهای می‌شود که ناگزیر با استفاده بیشتر از ابزارهای قهری با آن مقابله می‌شود.»
نگارندگان نامه سرگشاده در ادامه نوشتند: «میدانیم که مسائل سیاسی مربوط به این موضوع، به‌ویژه در مورد موضوعاتی مانند نام‌گذاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی، دشوار است؛ موضوعی که بنا بر گزارش‌ها آخرین موضوع اختلافی است. البته جزئیات این موضوعات باید توسط سیاستگذاران ایالات‌متحده تعیین شوند، ما معتقدیم راه‌‌‌هایی وجود دارد که هم مزایای ضد تروریسم نام‌گذاری کنونی راتامین کند وهم در عین حال درخواست خاص ایران را برآورده کند و بررسی کامل آنها را ضروری میدانیم. ایران به نوبه خود نباید انتظار داشته باشد که توافق هستهای به حوزه‌‌‌های گسترده‌‌‌تری از اختلافات بین تهران و واشنگتن رسیدگی کند. هر دو طرف باید با درک این موضوع که پیامدهای راهبردی شکست شدید و عمیق خواهد بود، به مرحله نهایی مذاکره نزدیک شوند.»
آنها در پایان نوشتند: «بر اساس تجربه طولانی‌‌‌مان در دیپلماسی و حکمرانی، ما توافق (بین آمریکا و ایران در مذاکرات وین) را کاملا ممکن می‌‌‌بینیم. با توجه به رسیدن به فاصله بسیار نزدیک به خط پایان (مذاکرات)، ما از رئیسجمهور بایدن و رهبری ایران می‌‌‌خواهیم در برخورد با موضوعی که برای رژیم جهانی منع اشاعه سلاح‌‌‌های هستهای و ثبات منطقه اهمیت دارد انعطاف نشان دهند و این مذاکرات را به نتیجه موفقیتآمیز برسانند.»
ارزیابی رسانه صهیونیست از آینده برجام
همزمان یک خبرنگار صهیونیست به نقل از منابعی، ضمن بیان اینکه همه جزئیات فنی توافق هستهای حل شده، ادعا کرده تنها مساله باقیمانده بحث حذف سپاه پاسداران از فهرست «تروریستی» آمریکاست. در همین خصوص «آمیخای استاین» خبرنگار ارشد دیپلماتیک شبکه صهیونیستی «کان نیوز» در رشته توییتی به نقل از دیپلماتهای غربی و مقامات اسرائیلی مدعی شد «دولت بایدن این روزها در مقایسه با قبل بسیار تمایل بیشتری دارد که اعلام کند مذاکرات هستهای-برجامی ایران در وین شکست خورده است.» به گزارش خبرگزاری فارس، او در ادامه، با اعلام اینکه تمام جزئیات فنی مربوط به خود توافق هستهای توافق شده -که یکی از دلایل ترک وین از سوی طرف‌‌های شرکت‌‌کننده در مذاکرات است- ادعا کرده آنچه در حال حاضر مشکل‌‌ساز است، بحث حذف سپاه پاسداران از فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» است. به ادعای این خبرنگار صهیونیست، ایرانیها خواستند این اتفاق بیفتد، آمریکا گفته «شاید، اما...» و خواسته‌هایی را مطرح کرده، اما تهران قبول نمیکند. او در ادامه نوشت: با توجه به این وضعیت، منابع درگیر در گفت‌وگوها به من می‌گویند «شانس دستیابی به توافق به‌شدت کاهش یافته است».
وی در توییت آخر خود نوشته «در اسرائیل همان‌طور که میدانیم، عدم توافق را ترجیح می‌دهند و برای مدت طولانی مقامات اسرائیلی به مقامات دولت بایدن گفته‌‌اند ایران باید از راه‌های دیگری تحت فشار قرار گیرد. با این حال، مشخص نیست، حتی اگر مذاکرات شکست بخورد، ایالات متحده چه زمانی سراغ طرح ب [جایگزین] خواهد رفت.»اخیرا نیز «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به بحث فنی مذاکرات وین اظهار کرد: موضوعات و مباحث فنی در مذاکرات وین تمام و مشخص شده است. بحث‌های فنی صورت گرفته و تنها موضوعات سیاسی باقی مانده که مربوط به وزارت امور خارجه است.رئیس سازمان انرژی اتمی ۳۱ فروردین گفت: سایت‌‌ها و مراکز هستهای هم که در سال‌های اخیر آسیب دیده بودند، سامان یافته‌‌اند و در حال حاضر طبق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، فعالیت‌‌های آنها به صورت کمی و کیفی در حال انجام است، آب سنگین اراک هم فعال است. پیش از این حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه نیز ششم فروردین با بیان اینکه با سه کشور اروپایی درباره یک متن به توافق رسیدیم که نیازمند ویرایش نهایی است گفت: آن چیزی که مذاکرات را به توافق نرسانده است، مسائلی اندک از سوی آمریکایی‌ها است.دور هشتم مذاکرات وین که از ۶ دی و با حضور هیات‌‌های ایران و گروه ۴+۱ از سر گرفته شد با اعلام جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اروپا از ۲۰ اسفند بر سر برخی مسائل باقیمانده تا اطلاع ثانوی متوقف شد. اکنون مذاکرات در مرحله حل آخرین مسائل قرار دارد و بنا به گفته وزیرخارجه ایران خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا از جمله موضوعات اصلی است که هیات مذاکره‌کننده ایران در گفت‌وگوها مطرح کرده است.
وزارت دفاع و کاخ سفید مخالف حذف سپاه
همزمان لارا روزن روزنامه نگار آمریکایی در خبرنامه خود با عنوان «دیپلماتیک» نوشت: یک مقام ارشد آمریکایی به من گفت در بحث اخیر بین نهادهای ایالات متحده، وزارت دفاع با حذف سپاه پاسداران از لیست سیاه تروریسم وزارت امور خارجه، در صورت عدم‌موافقت ایران با اعطای یک امتیاز غیرهستهای متقابل، مخالفت کرد. این امتیاز هستهای می‌تواند تعهد به عدم‌هدف قراردادن مقامات یکدیگر باشد.
روزن می‌نویسد: یک مقام ارشد آمریکایی به من گفت، آنچه بایدن متعهد به انجام آن بود، «پایبندی در مقابل توافقی برای پایبندی» بود که در آن، اگر ایران به پایبندی کامل به برجام بازگردد، ایالات متحده تحریم‌های مرتبط با هستهای ایران را تعلیق می‌کند. این مقام ارشد آمریکایی ادامه داد: ایرانیها از ما می‌خواستند که سپاه را از لیست تروریسم وزارت خارجه حذف کنیم. این مقام آمریکایی گفت: «و ما به آنها گزینه‌‌‌های زیادی برای امتیازات غیرهستهای و تعهداتی که در ازای حذف سپاه می‌توانستند بدهند، دادیم.» ولی ایرانیها ظاهرا گفتند نه.ایران ظاهرا پیشنهادهای مختلفی را رد کرده است، از جمله اینکه متعهد می‌شود در ازای حذف سپاه از فهرست وزارت خارجه، طرفین مقامات یکدیگر را هدف قرار ندهند، تحریم‌های تهران علیه سنتکام لغو شود، یا با مذاکرات بعدی درباره مسائل منطقه موافقت شود. پیش‌تر زمزمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی شنیده شده بود مبنی بر اینکه تعهد جمهوری اسلامی برای توقف پیگیری عملیاتی پرونده ترور شهید قاسم سلیمانی، یکی از شروط اصلی خارج کردن سپاه از فهرست تروریستی دولت آمریکاست. با این حال دریادار علیرضا تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه روز پنج‌شنبه اول اردیبهشت در ضیافت افطاری وابستگان نیروی دریای سپاه در استان فارس تاکید کرد: «اینها خیال می‌کردند توانسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند شهید سلیمانی را از میان بردارند ولی مشاهده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید چقدر حاج قاسم در سراسر دنیا تکثیر شد. حالا هم مرتب پیغام می‌دهند اگر دست از انتقام حاج قاسم بکشید، فلان امتیاز را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهیم و فلان تحریم را برمی‌‌‌داریم اما این خیالی باطل است.» این فرمانده سپاه ادامه داد: «هم رهبری بر گرفتن انتقام تاکید دارند و هم فرمانده سپاه گفته است که انتقام حتمی است اما جا و مکان را ما تعیین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنیم.» ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ۳۰ فروردین گفت: اگر ایرانیان می‌خواهند تحریم‌های ورای برجام برداشته شوند، باید به نگرانی‌‌های ما ورای برجام رسیدگی کنند.
البته پیش‌تر سخنگوی وزارت خارجه ایران با بیان اینکه دولت واشنگتن درباره موضوعات باقیمانده در مذاکرات وین هنوز تصمیمات سیاسی خود را نگرفته گفته بود «آمریکا تلاش می‌کند موضوعات باقیمانده در این مذاکرات را گروگان مسائل سیاست داخلی خود کند.»«سعید خطیب‌‌زاده» روز دوشنبه ۵ اردیبهشت نیز در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به پرسشی درباره بحث حذف سپاه پاسداران از فهرست به اصطلاح «تروریستی» آمریکا و اینکه آیا ایران از آمریکا پاسخی دریافت کرده، گفت: فروکاستن آنچه بین ما و آمریکا باقی مانده، به یک موضوع، تنها و تنها خواست واشنگتن و اسرائیل است. موضوعات ما نه قابل فروکاستن و نه قابل ساده‌سازی است.وی ادامه داد: آنچه بین ایران و آمریکا در حال انجام است رویارویی دو دیدگاه است. یک دیدگاه که حقوق بین‌الملل را نادیده می‌گیرد و سعی می‌کند سیاست داخلی خودش را بر تمامی موضوعات بین‌المللی حاکم کند و رویکرد ایران که معتقد است مذاکراتی که انجام و امضا و مهر و موم شده، باید محترم شمرده شود و حقوق بین‌الملل بر قوانین داخلی آمریکا ناظر است. خطیب‌‌زاده همچنین تاکید کرد: اگر آمریکا پاسخ مناسب به موضوعات باقیمانده را داده بود تا الان این موضوع کش پیدا نمی‌کرد و الان همه در وین بودند. وین معطل پاسخ‌‌های آمریکاست. این تطویل مذاکرات را به نفع هیچ طرفی نمی‌‌دانیم.
هماهنگی آمریکا و اسرائیل
همزمان با این تحولات، آمریکا به رژیم صهیونیستی اطمینان داد که با این رژیم درباره نگرانی‌‌هایش درباره ایران، هماهنگ است. به گزارش خبرگزاری فارس، کاخ سفید درباره دیدار «ایال هولاتا» مشاور امنیت داخلی رژیم صهیونیستی با «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در واشنگتن بیانیه صادر کرد و از رایزنی آنها درباره ایران خبر داد. اوایل هفته جاری بود که رسانه‌های رژیم صهیونیستی از سفر مشاور امنیت داخلی این رژیم به واشنگتن برای دیدار با همتای آمریکایی و رایزنی درباره مسائل مرتبط با ایران خبر دادند.
به دنبال سفر ایال هولاتا به واشنگتن و دیدار او با جیک سالیوان، کاخ سفید بیانیه‌‌ای درباره محورهای رایزنی مشاوران امنیتی رژیم صهیونیستی و آمریکا صادر کرد و در این باره توضیحاتی داد. طبق توضیح کاخ سفید، «پس از گفت‌وگوی مفید» ۲۴ آوریل (چهارم اردیبهشت) جو بایدن با نخستوزیر رژیم صهیونیستی، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز دوشنبه با هولاتا برای بحث درباره طیف وسیعی از مسائل امنیتی منطقهای و جهانی دیدار کرد.در بیانیه کاخ سفید تصریح شده که مشاوران امنیتی آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران رایزنی کردند. در بیانیه آمده است: «سالیوان تاکید کرد ایالات متحده با نگرانی‌‌های اسرائیل درباره تهدیدات علیه امنیت خود از جمله پیش از هر چیز از سوی ایران و نیروهای نیابتی تحت حمایت ایران، هماهنگ است.»به روایت این بیانیه، سالیوان و هولاتا «توافق کردند که هماهنگی‌‌های جاری را از طریق «گروه مشورتی راهبردی ایالات متحده و اسرائیل» تقویت و همکاریهای امنیتی و دیپلماتیک را تا جایی که ممکن است با دیگر شرکای منطقهای تقویت کنند.» طبق اعلام کاخ سفید، آنها درباره روابط رژیم صهیونیستی با «کشورهای کلیدی ایندوپاسیفیک» (کشورهای واقع در اقیانوس‌‌های هند و آرام) و «جنگ روسیه علیه اوکراین» هم صحبت کردند.
در پایان بیانیه آمده است: «آنها (سالیوان و هولاتا) متعهد شدند به هماهنگی نزدیک خود درباره طیفی از مسائل امنیتی که برای ایالات متحده و اسرائیل مهم است ادامه دهند و مشتاقانه منتظر دیدار رئیسجمهور بایدن از اسرائیل طی ماههای آینده هستند.»اطمینان‌بخشی مشاور امنیت ملی کاخ سفید به همتای صهیونیست خود درباره مسائل مرتبط با ایران در شرایطی صورت گرفته که رسانه‌های این رژیم طی هفته‌های جاری از گفت‌وگوی آنها درباره مذاکرات وین خبر داده‌‌اند. کاخ سفید اخیرا در بیانیه‌‌ای از گفت‌وگوی تلفنی جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا و نفتالی بنت، نخستوزیر رژیم صهیونیستی خبر داده و نوشت رئیسجمهور بایدن روز یکشنبه با نخستوزیر نفتالی بنت گفت‌وگو کرد تا درباره نگرانی‌‌های مشترک منطقهای و چالش‌‌های امنیتی جهانی از جمله آنچه تهدید ناشی از ایران و نیروهای نیابتی‌‌اش عنوان شده، صحبت کنند.خبرگزاری رویترز نیز بر اساس بیانیه دفتر نخست‌‌وزیری رژیم صهیونیستی درباره این گفت‌وگو نوشت: آنها به ویژه درباره درخواست تهران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از «لیست سازمان‌های تروریستی خارجی» آمریکا صحبت کردند. رویترز نوشت، این بیانیه به نقل از بنت آورده است: من مطمئنم رئیسجمهور بایدن اجازه نخواهد داد [نام] سپاه پاسداران [از این لیست] حذف شود.نام سپاه پاسداران در دوران دولت دونالد ترامپ و پیرو سیاست‌های او تحت «کارزار فشار حداکثری»اش علیه ایران در این لیست قرار گرفته بود. از این گذشته، بایدن دعوت بنت را قبول کرده و قرار است به زودی به قدس اشغالی سفر کند.
🔻روزنامه کیهان
📍 افزایش ۱۵۰هزار واحدی شاخص بورس از ابتدای امسال
شاخص کل بورس تهران با رشد بیش از ۱۵هزار واحدی دیروز، در مجموع از ابتدای امسال نزدیک به ۱۵۰هزار واحد رشد کرده است.
این افزایش شاخص کل حدود ۱۱ درصد رشد را ثبت کرده که در نوع خود قابل تامل است زیرا در مقایسه با سایر بازارهای موازی سودآوری بیشتری را نصیب متقاضیان خود کرده است. در همین حال، شاخص کل در پایان معاملات دیروز با افزایش
۱۵ هزار و ۵۲۶ واحد به رقم یک میلیون و ۵۲۲ هزار و ۷۷۵ واحد رسید. به گزارش فارس، همچنین شاخص کل با معیار هموزن با افزایش ۴ هزار و ۷۹۶ واحد به رقم ۴۱۰ هزار و ۳۱۰ واحد رسید. بر این اساس ارزش بازار در بورس تهران به بیش از ۶ میلیون و ۵۸ هزار میلیارد تومان رسید. در فرابورس ایران هم شاخص کل بورس با افزایش ۷۶ واحد به رقم ۲۰ هزار و ۹۰۲ واحد رسید. همچنین ارزش بازار اول و دوم فرابورس ایران به بیش از یک میلیون و ۱۴۶ هزار میلیارد تومان رسید. با توجه به اینکه فصل برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی و فرابورسی رسیده است، اکثر شرکت‌ها برای عملکرد سال مالی گذشته سود پیش‌بینی کرده و سود توزیع می‌کنند و خوشبختانه امسال در قالب ماده‌ای از قانون بودجه ۱۴۰۱ شرکت‌های بورسی و فرابورسی ملزم شده‌اند سود سهامداران خرد را به صورت متمرکز و از طریق سجام واریز کنند. لازم به یادآوری است که سرمایه‌گذاری در بورس همراه با ریسک و نوسان است و باید قبل از سرمایه‌گذاری مطالعه، مشورت و تحقیق صورت گیرد.
🔻روزنامه تعادل
📍 جنجال گرانی آرد
افزایش قیمت آراد جنجال‌ساز شد. بر اساس دستورالعملی که به کارخانجات ماکارونی‌سازی، کیک، کلوچه، نشاسته و رشته‌پزی ابلاغ شده، قیمت آرد تحویلی به این مجموعه‌ها ۵ برابر می‌شود. روزگذشته هم یکی از خبرگزاری‌ها تصویری نامه‌ای را منتشر کرد که نرخ جدید آرد صنف و صنعت بر اساس درخواست وزارت جهاد کشاورزی و تایید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام شده است. بنابر این اعلام، نرخ آرد ۱۸ درصد سبوس‌گیری شده به ازای هر کیلو ۱۵۷۰۰ تومان، آرد ۲۱ درصد سبوس‌گیری شده ۱۶۰۰۰ تومان و آرد ۲۷ درصد سبوس‌گیری شده ۱۶۹۰۰ تومان تعیین شد. اما بر اساس اعلام سازمان حمایت قیمت جدید آرد صنف و صنعت برآورد شده، ولی نهایی شدن آن منوط به تصمیم‌گیری در ستاد تنظیم بازار محصولات کشاورزی است. در همین حال، عضو شورای عالی قیمتگذاری گندم در اظهاراتی گفته بود که نرخ آرد در بازار تغییر محسوسی کرده و این وظیفه دستگاه‌های نظارتی است که در این زمینه ورود کنند. هنوز گندمی که کیلویی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان از گندمکاران خریداری شده تبدیل به آرد نشده، از این‌رو نباید شاهد افزایش بی‌رویه قیمت آرد در بازار باشیم. او با انتقاد از اینکه ۳۰۰ هزار تن ماکارونی با آرد یارانه‌ای صادر می‌شود، عنوان کرد که سود حاصل از صادرات این محصول عاید عده‌ای خاص می‌شودوباید بساط این یارانه‌ها برچیده شود. همچنین به گفته مرتضوی با ۵ برابر شدن نرخ آرد، قیمت ماکارونی ٢ برابر می‌شود.
نگرانی‌ها از افزایش قیمت آرد
افزایش قیمت آرد در روزهای اخیر موجی از نگرانی را در میان فعالان این حوزه ایجاد کرد. بر اساس دستورالعملی که به کارخانجات ماکارونی‌سازی، کیک، کلوچه، نشاسته و رشته‌پزی ابلاغ شده، قیمت آرد تحویلی به این مجموعه‌ها ۵ برابر می‌شود. محمدرضا مرتضوی با بیان اینکه کارخانجات، آرد مورد نیاز خود را از شرکت بازرگانی دولتی خریداری می‌کنند، گفت: شرکت بازرگانی دولتی سه نوع آرد را توزیع می‌کند. وی اضافه کرد: نوع اول آردی است که در اختیار نانوایی‌ها قرار می‌گیرد که قیمت آن همچنان ثابت و کیلویی ۶۵٠ تومان است و نوع دوم آردی است که در اختیار نانوایی‌های آزادپز (شامل نان‌های صنعتی، فانتزی و حجیم) قرار می‌گیرد که قیمت این آرد نیز کیلویی ٩٠٠ تومان و ثابت مانده است. مرتضوی اضافه‌کرد: نوع سوم آردی است که در اختیار کارخانجات ماکارونی‌سازی، کیک، کلوچه، نشاسته و رشته پزی قرار می‌گیرد که قیمت آن از کیلویی ٢۵٠٠ تومان به ١٢ هزار تومان افزایش یافته است.به گفته رییس انجمن آردسازان، ١٠ روز پیش به کارخانجات ابلاغ شده که قیمت آرد برای تولیدکنندگان ماکارونی، کیک، کلوچه، نشاسته و رشته پزی ۵ برابر شده است. وی درباره اینکه بنابراین با این شرایط فقط قیمت ماکارونی و کیک و کلوچه افزایش می‌یابد و قیمت نان ثابت خواهد ماند؟، گفت: با توجه به افزایش حقوق کارگران و نرخ سوخت، قیمت نان نیز افزایش می‌یابد، اما هنوز رسماً این اتفاق نیفتاده، اما قاعدتاً باید این کار انجام شود. مرتضوی با بیان اینکه دولت و نانوایان باید در جلساتی مشترک این مساله را بررسی کنند، افزود: اگر هم در حال حاضر برخی نانوایی‌ها قیمت نان را گران کرده‌اند به دلیل افزایش دستمزد و نرخ سوخت است. وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره اینکه قیمت ماکارونی چقدر گران می‌شود؟، توضیح داد: قیمت هر کیلوگرم ماکارونی که در برند‌های مختلف تاکنون بین ١٣ تا ١۵ هزار تومان بوده احتمالاً به ٢٨ تا ٣٢ هزار تومان خواهد رسید و قیمت بسته‌های ۵٠٠ گرمی این محصول ١۵ تا ١۶ هزار تومان خواهد بود. به گفته مرتضوی با ۵ برابر شدن نرخ آرد، قیمت ماکارونی ٢ برابر می‌شود.
نرخ جدید هنوز نهایی نشده!
نرخ جدید آرد صنف و صنعت بر اساس درخواست وزارت جهاد کشاورزی و تایید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام شد. در بخشی از نامه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به وزارت جهادکشاورزی آمده است که قیمت هر کیلو آرد ۱۸ درصد سبوس‌گیری شده ۱۵ هزار و ۷۰۰ تومان، آرد ۲۱ درصد سبوس‌گیری شده ۱۶ هزار تومان و آرد ۲۷ درصد سبوس‌گیری شده نیز ۱۶ هزار و۹۰۰ تومان برآورد شده است. قابل ذکر است، قیمت خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جدید کیلویی ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده، که ۱۰۰۰ تومان هم به عنوان جایزه در نظر گرفته شده است. اما بر اساس اعلام سازمان حمایت قیمت جدید آرد صنف و صنعت برآورد شده، ولی نهایی شدن آن منوط به تصمیم‌گیری در ستاد تنظیم بازار محصولات کشاورزی است. همچنین در این نامه ذکر شده که با توجه به بند دوم مصوبه جلسه بیست و دوم ستاد تنظیم بازار ابلاغی به شماره۳۸۷۲۹ مورخ ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ لطفا دستور فرمایید موضوع در اولین جلسه تنظیم بازار محصولات کشاورزی مطرح و از نتیجه اقدام، این سازمان را مطلع فرمایید.
ماکارونی‌هایی که با نرخ دولتی صادر شدند!
در همین راستا، عضو شورای عالی قیمتگذاری گندم با اشاره به دلایل افزایش نرخ آرد صنف و صنعت، گفت: چند نوع آرد در بازار موجود است؛ آرد نوع اول آرد نرخ دولتی است و به خبازان داده می‌شود که تغییری در نرخ این آرد ایجاد نشده است. قیمت این آرد بر مبنای گندم کیلویی ۶۶۵ تومان تعیین می‌شود؛ آرد نوع دوم آرد نانوایان نیمه آزاد است که قیمت این آرد بر مبنای گندم کیلویی ۹۰۰ تومان معین می‌شود. علیقلی ایمانی با بیان اینکه آرد صنف و صنعت بر مبنای گندم ۲ هزار و ۷۰۰ تومانی محاسبه می‌شود، به «ایلنا» عنوان کرده: دولت بعد از افزایش نرخ تضمینی گندم به این نتیجه رسید که تولیدکنندگان ماکارونی گندم کیلویی ۲ هزار و ۷۰۰ تومان خریداری و اقدام به صادرات آن را می‌کند؛ به عبارت دیگر صنف و صنعت از دولت یارانه می‌گیرد و اقدام به صادرات محصول می‌کنند اما از یارانه‌ای که پرداخت می‌کنند چیزی عاید دولت و مردم نمی‌شود از این‌رو شورای عالی قیمتگذاری گندم تصمیم گرفت که این صنف را از شمول دریافت یارانه گندم خارج کند.به گفته ایمانی؛ ۳۰۰ هزار تن ماکارونی با آرد یارانه‌ای صادر می‌شود باید بگویم که سود حاصل از صادرات این محصول عاید عده‌ای خاص می‌شود.
دو راه پیش روی صنف و صنعت
او با بیان اینکه نرخ مواد اولیه ۷۰ درصد در تعیین قیمت نهایی محصولات تاثیر می‌گذارد، خاطرنشان کرد: اگر صنف و صنعت، آرد را با افزایش نرخ ۴ برابری خریداری کنند به همان نسبت شاهد افزایش قیمت شیرینی در قنادی‌ها، نان‌های حجیم و ماکارونی خواهیم بود. رییس بنیاد ملی گندمکاران ادامه داد: در این شرایط صنف و صنعت برای تامین گندم مورد نیاز دو راه پیشرو دارد؛ نخست اینکه مستقیم با کشاورزان وارد معامله شود یا اگر می‌خواهد از دولت گندم خریداری کند باید کیلویی ۱۲ هزار تومان خریداری کند. نرخ ۱۲ هزار تومان با احتساب نرخ تضمینی گندم و هزینه‌های جانبی معین شده است. بنا به اظهارات ایمانی؛ نرخ آرد در بازار تغییر محسوسی کرده و این وظیفه دستگاه‌های نظارتی است که در این زمینه ورود کنند هنوز گندمی که کیلویی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان از گندمکاران خریداری شده، تبدیل به آرد نشده است. از این‌رو نباید شاهد افزایش بی‌رویه قیمت آرد در بازار باشیم. بخشی از این گندم در سیلوهای دولتی ذخیره شده اما هنوز تبدیل به آرد نشده است . وی با بیان اینکه دولت آرد دولتی را کیلویی ۸۲۰ هزار تومان به نانوایان می‌دهد، افزود: خرید یک کیسه آرد ۴۰ کیلویی برای نانوایان ۳۶ هزار تومان تمام می‌شود اما همین آرد دولتی غیر آزاد یارانه‌ای در بازار آزاد کیسه‌ای ۶۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود و دستگاه‌های نظارتی متاسفانه بر این روند فروش ندارند اما باید این رانت را کنترل کرد. به نظر من تنها راه اصلاح این سیستم و پایان دادن به رانت این است که یارانه نان مستقیم به مردم داده شود. ایمانی تصریح کرد: نرخ تضمینی گندم در سال زراعی ۱۴۰۱ رضایت برخی از کشاورزان را جلب نکرده است چرا که آنها بر این باورند که نرخ خرید تضمینی گندم در داخل کشور با نرخ جهانی آن متفاوت است اما باید بگویم که دولت در بخش تحقیقات و اجرا به کشاورزان کمک می‌دهد، همچنین یارانه کود شیمیایی به گندمکاران می‌دهد از این‌رو نرخ گندم داخلی با بازار جهانی متفاوت است. ایمانی ادامه داد: اگر دولت از تولیدکنندگان حمایت نکند چالش‌هایی جهانی چون جنگ روسیه و اوکراین ما را در تامین نیاز با دشواری‌های جدی مواجه می‌کند از این‌رو ما باید امکان خوداتکایی تولید نان در کشور را فراهم کنیم. وی در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا تغییر نرخ آرد صنف و صنعت اعمال شده ؟ افزود: این تغییر نرخ در شورای عالی قیمتگذاری با ریاست وزیر کشاورزی تصویب شده و دولت برای اجرای آن اصرار دارد اما هنوز ابلاغ نشده است.
🔻روزنامه جهان صنعت
📍 پیشنهاد غیرممکن
صنایع کشور از جمله صنعت فولاد از مشکلات گسترده‌ای رنج می‌برند که نه تنها شامل تحریم‌های خارجی می‌شود بلکه قطعی برق و گاز، اعمال عوارض صادراتی ، رفع معافیت ورود ماشین‌آلات و تجهیزات و به عبارتی تحریم‌های داخلی را نیز در بر می‌گیرد. این چالش‌ها در سال گذشته به حدی رسید که ۱۱۰ کارخانه فعال در بخش خصوصی تعطیل شدند. وزیر صنعت نیز در واکنش به اعتراض تولیدکنندگان نسبت به وضع موجود از آنها خواست که جمع کنند و به سوریه بروند!
اواخر سال گذشته بود که در قبال مشکلات صنعت فولاد وزیر صمت راهکار خروج از کشور را پیشنهاد داد و راه نجات تولیدکنندگان و کارخانه‌های تعطیل‌شده را ورود به بازار سوریه دانست، اما مساله این است که سوریه می‌تواند میزبان خوبی برای فولاد ایران باشد؟ این کشور چه مشوق‌ها و جذابیت‌هایی برای فعالان فولادی دارد و مگر سوریه چه دارد که ما نداریم؟
با اینکه باور بر این است که انتقال صنایع انرژی‌بر به کشورهای دیگر می‌تواند ابتکار جالبی باشد و منجر به بهینه‌سازی منابع شود اما کارشناسان این تصمیم را نشدنی می‌دانند. چه‌بسا کشورهای توسعه‌یافته‌ای که فعالیت کارخانه‌های صنایع سنگین خود را به کشورهای کمترتوسعه‌یافته منتقل می‌کنند. اما نکته اصلی این است که سوریه توان میزبانی از صنعت فولاد ایران را ندارد چراکه این کشور مدت زمان طولانی درگیر جنگ‌های داخلی و منطقهای بوده است.
با توجه به اینکه این کشور در تامین منابع خود حتی برای مصارف خانگی به کشورهای دیگر وابسته است، چطور می‌توان انتظار داشت که تامین‌کننده برق و گاز کارخانجات فولاد ایران شود؟ از این رو به نظر میرسد انتقال صنعت فولاد ایران به سوریه پیشنهادی غیرکارشناسی و ناشدنی باشد.
انتقال صنعت فولاد نشدنی است
سال گذشته قطعی گسترده و مستمر برق و گاز صنایع تعطیلی ۱۱۰ کارخانه فولاد ایران را به دنبال داشت. در شرایطی که فعالان صنفی و اتحادیه‌ای در حال رایزنی با دولت برای جلوگیری از تکرار این مشکلات در سال جاری بودند، دولت با وضع عوارض صادراتی فولاد محدودیت جدیدی پیش روی تولیدکنندگان و صادرکنندگان قرار داد.
با اینکه خبر میرسد تعدادی از کارخانجات فولادی به چرخه تولید بازگشته‌اند اما افزایش تعرفه عوارض صادراتی بار دیگر وضعیت این کارخانه‌ها را به حالت نیمه‌تعطیل تغییر داد. حالا گفته می‌شود که سرمایه‌گذاران به دنبال توسعه کسب و کار خود نیستند و اکثر آنها تمایل به خروج از این صنعت دارند.
شاید عده‌ای این اقدام را به نفع کشور در راستای حفظ منابع انرژی بدانند، اما بهتر است آنها به این پرسش پاسخ دهند که آیا سوریه منابع کافی برای تامین برق مورد نیاز فعالان صنعت فولاد ایران را دارد؟ این در حالی است که این کشور جنگ‌زده حتی در تامین برق شبکه خانگی شهروندان سوری به کشورهای دیگر وابسته است.در این رابطه یک عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد می‌گوید: انتقال این صنعت به سوریه پیشنهاد وزیر صمت بود که امکان‌پذیر هم نیست چراکه سرمایه‌گذار به دنبال منافع و سود خود می‌گردد و در سوریه نفعی برای آنها وجود ندارد.
رضا شهرستانی اظهار کرد: اگر شرایط تولید و امکانات سوریه بهتر از ایران باشد شاید پیشنهاد وزیر مورد قبول واقع شود اما به نظر میرسد که چنین اتفاقی عملی نخواهد شد.
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد درباره بازگشت کارخانه‌های تعطیل‌شده فولاد به چرخه تولید توضیح داد: تعدادی از کارخانجات فولادی به چرخه تولید بازگشته‌اند اما افزایش تعرفه عوارض صادراتی بار دیگر وضعیت این کارخانه‌ها را به حالت نیمه‌تعطیل تغییر داد.
شهرستانی تاکید کرد: با توجه به شرایط کنونی سرمایه‌گذاران به دنبال توسعه کسب‌وکار خود نیستند و اکثر آنها تمایل به خروج از این صنعت دارند.
فولاد ایران به سمت تعطیلی
این در حالی است که از طرفی به دلیل مشکلات موجود تمایل فولادگران به خروج از این صنعت افزایش یافته است. با نزدیک‌شدن به روزهای پایانی ماه رمضان، شمارش معکوس برای قطع برق صنعت فولاد ایران آغاز شده است.
هرچند با حذف روسیه و اوکراین از بازار و کاهش صادرات فولاد چین انتظار می‌رفت ایران از این فرصت نهایت بهره را ببرد، اما گویا فولادگران باید منتظر تکرار اتفاقات سال گذشته و تعطیلی نسبی این صنعت باشند. گویی که مشکلات صنعت فولاد ایران تبدیل به یک چرخه شده است. در حالی که هر سال دولت وعده بهبود شرایط این صنعت را می‌دهد، اما هر بار نه تنها مشکلات سال‌های گذشته تکرار می‌شود، بلکه دولت با وضع قوانین و سیاست‌های جدید تولیدکنندگان را غافلگیر می‌کند.
جنگ؛ فرصتی که هدر دادیم
با آغاز جنگ روسیه و اوکراین و افت ۴/۶ درصدی تولید فولاد چین، تولیدکنندگان ایرانی خود را برای حضور گسترده‌تر در بازار جهانی آماده کردند. اما دولت همین جنگ را بهانه‌ای کرد تا تعرفه عوارض صادرات صنعت فولاد را تا ۲۲ درصد افزایش دهد. گرچه وزارت صمت از اصلاح این مصوبه خبر داد اما انتشار همین فهرست عوارض جدید کافی بود تا ایران بخشی از سهم صادراتی خود را از دست دهد.حتی در موضوع تامین برق قرار بود تمهیداتی اندیشیده شود. ازجمله شبانه شدن برق‌رسانی به صنایع قوی‌ترین سناریویی است که در این زمینه مطرح می‌شود، اما اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد بر سر آغاز قطعی برق صنعت فولاد در میانه اردیبهشت، یعنی پس از پایان ماه رمضان متفق‌القول هستند. بدین ترتیب شمارش معکوس برای قطع برق صنایع را باید آغازشده بدانیم. این اتفاقی است که می‌تواند منجر به تعطیلی کارخانجات بیشتری در سال جاری شود و حتی تهدیدی برای ادامه حیات صنعت فولاد کشور باشد.
از سوی دیگر، اخبار حاکی از آن است که از سال گذشته چینی‌ها سرمایه‌گذاری گسترده خود در زنجیره فولاد ایران را آغاز کرده‌اند. اما آیا چینی‌ها برای فعالیت در صنایع ایران به منابعی از برق و گاز دسترسی دارند که فعالان بخش خصوصی از آن محرومند؟
در مجموع به نظر میرسد که صنعت فولاد ایران در سال ۱۴۰۱ هم روزهای پرامیدی پیش رو ندارد؛ موضوعی که می‌تواند در بازار کالاهای نهایی از جمله مسکن، خودرو و لوازم خانگی تخلیه و بهانه‌ای جدید برای بالابردن قیمت‌ها شود.
🔻روزنامه همشهری
📍 مسیر پرداخت وام تولید مشخص شد
بانک مرکزی ۶اولویت برای پرداخت وام و تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و متوسط تعیین کرده است
مسیر پرداخت تسهیلات بانکی به بنگاه‌های کوچک و متوسط با هدف افزایش اشتغال و تولید به بانک‌ها ابلاغ شد. هدف؛ هدایت بهینه منابع مالی موجود و حمایت از واحدهای تولیدی کوچک و متوسط است. بانک مرکزی می‌گوید: در تداوم تامین مالی این بنگاه‌ها در ۵سال گذشته دستورالعمل تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط در سال ۱۴۰۱را ابلاغ کرده است.
به گزارش همشهری، در این ابلاغیه از بانک‌های عامل خواسته شده بیش از گذشته و با احساس مسئولیت افزون‌تر، موضوع تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط را مورد توجه جدی قراردهند و به‌رغم محدودیت منابع و مشکلات و تنگناهای اعتباری موجود، نسبت به اولویت‌بندی تسهیلات به‌گونه‌ای اقدام کنند که امکان دستیابی به اهداف تعیین شده در سال‌جاری میسر شود.
اولویت با کدام تولیدی‌هاست
واحدهای اقتصادی که تعداد کارکنان آنها طی سال گذشته کمتر از ۵۰نفر بوده، به‌عنوان بنگاه اقتصادی کوچک شناخته می‌شود و بنگاه‌های اقتصادی متوسط شامل واحدهایی می‌شود که تعداد کارکنان آنها بین ۵۰تا ۱۰۰نفر باشد. بانک مرکزی با تعیین ۶اولویت می‌گوید؛ یکی از این اولویت‌ها معرفی بنگاه‌های اقتصادی از کارگروه‌های استانی، به شرط احراز توجیه فنی، مالی و اقتصادی مناسب فعالیت خواهد بود. افزون بر این بنگاه‌های اقتصادی که محصولات آنها از بازار فروش قابل‌قبولی برخوردار باشد و فعالیتشان به انباشته شدن محصولات در انبار منجر نشود هم در اولویت دریافت وام قرار می‌گیرند. اولویت سوم هم شامل حال بنگاه‌های اقتصادی متوقف یا در حال فعالیت کمتر از ظرفیت اسمی می‌شود مشروط بر اینکه علت تعطیلی بنگاه صرفاً ناشی از کمبود سرمایه در گردش بوده و تزریق منابع مالی به اینگونه بنگاه‌ها دارای توجیهات لازم در بانک باشد. چهارمین اولویت به آن دسته از بنگاه‌های اقتصادی مربوط می‌شود که در سال‌های گذشته فعالیتی نداشته و فاقد فروش بوده‌اند و اعطای تسهیلات سرمایه در گردش به تشخیص بانک موجب فعالیت مجدد بنگاه شود البته درصورتی که متقاضیان دارای طرح توجیهی مناسبی باشند و فعالیت مجدد آنها بتواند به فروش و سودآوری منتهی شود. بنگاه‌های اقتصادی که به‌دلیل وصول نشدن مطالبات خود از دستگاه‌های اجرایی دولتی، شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت، نتوانسته‌اند تعهدات خود را در قبال شبکه بانکی و سایر اشخاص ایفا کنند هم در اولویت بعدی قرار دارند و در نهایت اینکه بنگاه‌های اقتصادی که از میزان اشتغال پایدار و توجیه پذیری بیشتری برخوردار باشند، هم می‌توانند از راهنمای جدید پرداخت تسهیلات بانکی بهره‌مند شوند.
بدهکاران بدانند
براساس بخشنامه جدید بانک مرکزی، شرکت‌ها و واحدهای کوچک و متوسط تولیدی صنعتی، کشاورزی و خدماتی در دریافت تسهیلات بانکی از شرایط نداشتن بدهی غیرجاری، چک برگشتی، رعایت نسبت مالکانه و مفاد آیین‌نامه رعایت شاخص‌های مالی در اعطای تسهیلات سرمایه در گردش به اشخاص حقیقی و حقوقی توسط بانک‌های دولتی مستثنی شده‌اند به شرط اینکه مبلغ تسهیلات درخواستی نباید بیش از بدهی‌های غیرجاری بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط باشد. همچنین درخصوص مبالغ تسهیلات درخواستی بیش از بدهی‌های غیرجاری حداکثر تا سقف ۱۵۰درصد، تصمیم‌گیری در اختیار ستاد مرکزی بانک‌ها در استان تهران خواهد بود.
این بخشنامه می‌افزاید: براساس قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب ۱۳۹۷بعد از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه‌های ارزی یا ریالی و همچنین گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی ممنوع است و رفع این محرومیت‌ها با تشخیص و تصویب شورای تامین هر استان امکان‌پذیر است و تعلیق یا رفع محرومیت نسبت به بنگاه اقتصادی دارای چک برگشتی رفع سوء اثر نشده، صرفاً در چارچوب مفاد آیین‌نامه خاص ممکن خواهد بود. بانک مرکزی می‌گوید: به موجب این دستورالعمل جدید اقدام بانک‌ها به جایگزین کردن تسهیلات اعطایی، بابت تسویه بدهی‌های غیرجاری یا تأمین وجه چک‌های برگشتی مغایر با اهداف حمایتی دولت بوده و ممنوع است. البته بنگاه‌های اقتصادی که با استفاده از مزایای درنظر گرفته شده درخواست اخذ تسهیلات یا ایجاد تعهدات را دارند باید برنامه زمانبندی (مورد تأیید بانک) برای تعیین تکلیف چک‌های برگشتی و بدهی‌های غیرجاری خود را همزمان با ارائه درخواست تسهیلات و تعهدات به مؤسسه اعتباری ارائه دهند.
به گزارش همشهری، آن دسته از بنگاه‌های اقتصادی که در سال‌های قبل وام گرفته‌اند اما براساس وعده خود به تسویه بدهی غیرجاری یا رفع سوء اثر از چک برگشتی اقدام نکرده باشند، دیگر حق گرفتن تسهیلات جدید را ندارند. بانک‌ها مکلف شده‌اند نسبت به بررسی موضوع از طریق استعلام از سامانه‌های اطلاعاتی مرتبط اقدام کرده و از پرداخت تسهیلات یا ایجاد تعهدات جدید برای بنگاه اقتصادی تا تعیین تکلیف بدهی غیرجاری و یا چک برگشتی، خودداری کنند.
مکث
تکالیف بانک‌ها چیست؟
بانک مرکزی می‌گوید: بانک‌ها موظفند به‌منظور حفظ منافع سپرده‌گذاران و تخصیص بهینه منابع، نسبت به بررسی توجیه فنی، مالی و اقتصادی درخواست بنگاه اقدام و درصورت کسب اطمینان از توجیه‌پذیری طرح و پس از احراز اعتبارسنجی بنگاه و اخذ برنامه زمانبندی یادشده، نسبت به اعطای تسهیلات و ایجاد تعهدات تصمیم بگیرند. همچنین بانک‌ها باید با تسهیلات مصوب در کارگروه تسهیل، حداکثر ظرف مدت یک ماه موافقت یا دلایل مخالفت خود را همراه با مستندات مربوط به هیأت ویژه‌ای اعلام کنند. البته درصورت بازپرداخت تمام یا بخشی از تسهیلات سرمایه در گردش اعطایی به بنگاه اقتصادی در سررسیدهای مقرر، بانک می‌تواند نسبت به اعطای مجدد تسهیلات سرمایه در گردش مورد نیاز مطابق آخرین ضوابط و مقررات اقدام کند. افزون بر این بانک‌ها باید درصورت درخواست بنگاه اقتصادی، متناسب با بازپرداخت هر بخش از تسهیلات پرداختی به بنگاه‌های کوچک و متوسط تولیدی، نسبت به آزادسازی وثایق مازاد و یا تبدیل وثایق، متناسب با میزان باقیمانده تسهیلات اقدام کند و در انتخاب وثیقه باقیمانده، نظر بانک ملاک عمل است. این بخشنامه تأکید دارد: نرخ سود مورد عمل در تسهیلات پرداختی به بنگاه‌های کوچک و متوسط هم برای بنگاه‌های اقتصادی معرفی شده از ستاد تسهیل و کارگروه‌های استانی و هم برای بنگاه‌های اقتصادی که مستقیم به بانک مراجعه کنند، همان، نرخ مصوب شورای پول و اعتبار است.
🔻روزنامه اعتماد
📍 آمار عجیب از ترکیب یارانه‌بگیران
پایگاه رفاه ایرانیان اطلاعات درآمدی و معیشتی از جمعیت ۷۷.۴ میلیون نفر یارانه‌بگیر در کشور را ارایه کرده است. بر اساس این اطلاعات، بیش از نیمی از یارانه‌بگیران فعلی در «طبقه متوسط» قرار گرفته‌اند؛ ۳۸ درصد از یارانه‌بگیران واقعا نیاز به یارانه نقدی برای گذران امور زندگی دارند و ۷ درصد نیز در طبقه «برخوردار» هستند. مشخص نیست که آیا این اطلاعات مبنای حذف یارانه‌بگیران طی سال جاری خواهد بود یا نه. اما از این آمار چنین برمی‌آید که دولت فقط ۳۸ درصد از یارانه‌بگیران فعلی را مستحق دریافت یارانه و مابقی را در رسته طبقه متوسط یا برخوردار می داند. دهک‌بندی در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان براساس شاخص‌هایی چون دارایی‌ها، حقوق، بیمه، سفر خارجی، مالکیت خودرو و منزل و میانگین واریز سالانه به حساب سرپرست و اعضای خانوار در سال‌های ۹۵ تا ۹۸، تراکنش خرید بانکی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ انجام گرفته و براساس آن، جمعیت یارانه‌بگیرها به ۱۰ قسمت تقسیم شده است. دهک اول ۱۰ درصد جمعیتی است که کمترین برخورداری از شاخص‌های فوق را داشته و دهک دهم ۱۰ درصد جمعیتی است که بالاترین برخورداری را داشته است. گزارش نهاد زیرمجموعه وزارت رفاه، ابتدا خانوارها را براساس وضعیت درآمدی به سه گروه فقیر، متوسط و برخوردار تقسیم کرده است. در ادامه خانوارها بر اساس ترکیبی از وضعیت شغلی و درآمدی در گروه‌های فقیر، متوسط و برخوردار طبقه‌بندی شده‌اند. یعنی تمام خانوارهای دهک دهم به گروه «برخوردار» اضافه شده‌اند. معیار این «برخورداری» هم داشتن خودرو و ارزش آن به اضافه متوسط حساب‌های بانکی و تراکنش‌ها بوده است. سپس خانوارهای فقیر قرار گرفته‌اند که دو شرط از سه شرط، «بودن در پنج دهک اول»، «تحت پوشش نهاد حمایتی بودن» و «فاقد درآمد ثابت بودن» را داشته باشند.اطلاعات این گزارش با استفاده از داده‌های سال ۹۹ جمع‌آوری شده است. در واقع ممکن است در یک‌ساله ۱۴۰۰ برخی خانوارها به دلیل تورم موجود جای خود را تغییر داده باشند. اما به‌طور کلی و بر اساس این آمار، ۲۴میلیون و ۹۰۱ هزار و ۶۹۶ خانوار هم‌اکنون یارانه نقدی می‌گیرند که فقط ۹.۳ میلیون خانوار جزو طبقه «فقیر» قرار گرفته و گویا از دیدگاه وزارت رفاه مستحق دریافت یارانه هستند. دسته‌بندی خانوارهای فقیر نیز به دو گروه تحت پوشش (شامل ۲.۸ میلیون خانوار که ۳۰ درصد از کل خانوارهای فقیر را تشکیل می‌دهد) و فاقد پوشش نهاد حمایتی (شامل ۶.۶ میلیون خانوار و ۷۰ درصد از کل خانوارهای فقیر)، این امکان را به دست می‌دهد تا سیاستگذاری متناسب برای هر گروه به اجرا گذاشته شود.
چه کسانی در طبقه متوسط هستند؟
آمارهای وزارت رفاه نشان می‌دهد که کارکنان و مستمری‌بگیران دولتی یعنی ۲.۲ میلیون خانوار جزو طبقه متوسط هستند. این عدد نزدیک به ۱۶ درصد از کل خانوارهای متوسط را تشکیل می‌دهد. کارگران و مشاغل خصوصی نیز در این دسته‌بندی جزو طبقه متوسط قرار گرفته‌اند. یعنی معادل ۶ میلیون خانوار با بیشترین سهم در طبقه متوسط ادعایی وزارت راه که ۴۳.۳ درصد از کل خانوارهای متوسط را تشکیل می‌دهند. ۳ میلیون خانوار نیز درآمد ثابت ندارند و ۲۱.۷ درصد از کل خانوارهای متوسط را تشکیل می‌دهند. از این میان ۲۷۷ هزار خانوار هم تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند.
خانوارهای با درآمد ثابت
کارمندان و مستمری‌بگیران دولت از امنیت و پایداری شغلی بالاتری برخوردار بوده و کمتر از سایر گروه‌ها تحت تاثیر شوک‌ها و رکودهای اقتصادی قرار می‌گیرند و به‌طور معمول تحت هر شرایطی حقوق و مستمری ثابت را دریافت کرده و سالانه افزایش در حقوق و دستمزد دارند. بنابراین سیاست‌های متناسب با این گروه، متفاوت از سایر گروه‌ها خواهد بود. پس از کارمندان دولت، کارگران و مشاغل خصوصی (که شغل رسمی و بیمه دارند) به لحاظ امنیت شغلی قرار دارند. این گروه هرچند از شوک‌های اقتصادی متاثر میشوند، اما حداقل در صورت از دست دادن شغل می‌توانند تحت پوشش بیمه بیکاری قرار گیرند. بازنشستگان (جز بازنشستگان دولتی) در مرتبه بعدی قرار دارند. این گروه به لحاظ امنیت شغلی وضعیت مناسبی دارند، اما از یک طرف به علت ویژگی‌های سنی نیازمند برنامه‌های حمایتی ویژه هستند و از طرف دیگر امکان افزایش درآمد در این گروه نسبت به سایر گروه‌ها به سختی میسر است. در مرحله دیگر، فاقدین درآمد ثابت قرار دارند. در این گروه هم افراد با درآمد نسبتا بالا قرار داشته و هم افرادی با درآمد پایین‌تر، اما ویژگی یکسان همه آنها این است که به شدت تحت تاثیر شوک‌های اقتصادی قرار داشته و امنیت شغلی بسیار پایینی دارند. گروه آخر افراد تحت پوشش نهاد حمایتی هستند. تعداد اندکی خانوار هستند که تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند، اما به نظر میرسد به لحاظ درآمدی جزو دسته‌بندی فقیر قرار نمی‌گیرند و از این‌رو لازم است تا آزمون وسع مجدد صورت گیرد.
🔻روزنامه شرق
📍 حراج سوخت
چوب حراج به بنزین ایران... بنزینی که ارزان‌تر از نفت خام صادر شده است! ابعاد این ماجرا فراتر از این حرف‌هاست و حالا معاون وزیر نفت تأیید می‌کند که در مقاطعی قیمت صادرات هر لیتر بنزین ایران فقط ۵۰۰ تومان بوده است. عددی که به یک‌ششم قیمت بنزین آزاد در بازار داخلی میرسد و نتیجه آن زیان‌دهی سنگین شرکت‌های نفت و گاز دولتی است.
بنزین صادراتی ایران ارزان‌تر از نفت خام!
آمارهای گمرک نشان می‌دهد که میانگین قیمت صادرات هر لیتر بنزین ایران پارسال فقط حدود ۳۸ سنت بوده است.
روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک، به «شرق» توضیح می‌دهد که ایران سال گذشته به‌طور میانگین روزانه حدود ۵.۳ میلیون لیتر صادرات بنزین داشته است و در مجموع سال گذشته حدود یک میلیارد و ۹۳۴ میلیون و ۳۶۹ هزار و ۵۶۷ کیلوگرم بنزین صادر شده است که ارزش آن به ۷۳۲ میلیون و ۶۶ هزار و ۶۳۸ دلار میرسد.
بنا به گفته لطیفی ارزش صادرات هر لیتر بنزین به‌طور میانگین حدود ۳۸ سنت بوده است. بنزین ایران در شرایطی سال گذشته فقط با قیمت لیتری ۳۸ سنت صادر شده که گزارش دبیرخانه اوپک نشان می‌دهد که میانگین سالانه بهای هر بشکه نفت اوپک در سال ۲۰۲۱ حدود ۷۸ دلار بوده است. هر بشکه نفت معادل ۴۲ گالن آمریکا و حدود ۱۵۹ لیتر است و با این حساب میانگین بهای هر لیتر نفت خام در سال ۲۰۲۱ حدود ۴۹ سنت بود. به این ترتیب باید گفت که صادرات هر لیتر بنزین ایران با میانگین قیمت ۳۸ سنت از قیمت نفت خام هم ارزان‌تر بوده و با زیان فروخته شده است. در این میان قیمت صادرات بنزین ایران پس از جهش قیمت نفت و بنزین در بازار جهانی هم تغییر محسوسی نداشته است.
پس از جنگ روسیه و اوکراین قیمت نفت خام رکورد شکست. به گزارش شبکه خبری CNBC بهای نفت خام آمریکا در نیمه اسفند سال گذشته از ۱۳۰ دلار عبور کرد که این رقم بالاترین قیمت از جولای ۲۰۰۸ بود.
همچنین داده‌های انجمن خودروی آمریکا نشان می‌دهند که به دنبال جهش قیمت جهانی نفت، قیمت متوسط بنزین معمولی در ایالت کالیفرنیا هم به ۵.۲۸ دلار در هر گالن رسید. هر گالن تقریبا ۳.۸ لیتر است و با این حساب بهای هر لیتر بنزین در آمریکا حدود ۱.۳ دلار شد.
آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که در اسفند سال گذشته با وجود جهش قیمت جهانی نفت خام و بنزین، قیمت صادرات بنزین ایران در اسفند سال گذشته همچنان در همان حد و حدود میانگین قیمت صادرات بنزین در سال ۱۴۰۰ بوده است.
روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک به «شرق» می‌گوید که تقریبا ۵۰ درصد صادرات بنزین سال گذشته در اسفند پارسال انجام شده است و در این ماه ۶۳۰ میلیون و ۸۷۸ هزار و ۸۳۹ کیلوگرم بنزین صادر شده است.
ارزش صادرات بنزین اسفند ۱۴۰۰ حدود ۲۴۴ میلیون و ۶۰۸ هزار و ۱۹۲ دلار بود که به گفته لطیفی میانگین قیمت صادرات بنزین در اسفند پارسال حدود ۳۹ سنت بوده است.
بنزین لیتری ۵۰۰ تومان صادر شد
این وضعیت صادرات بنزین پیش از این مورد انتقاد مصطفی نخعی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس بوده است. او به «شرق» توضیح می‌دهد که گزارش‌هایی مبنی بر ارزان‌فروشی فراورده‌های نفتی به دست کمیسیون انرژی مجلس رسیده که نشان می‌دهد بنزین ایران در سال ۹۹ گاهی به قیمت لیتری ۵۰۰ تومان صادر شده و در مقاطعی با نرخ لیتری ۱۲۰۰ و ۱۴۰۰ تومان هم به خارج از کشور ارسال شده است.
او ادامه می‌دهد صادرات ارزان بنزین تا حدی که قیمت آن از بنزین سهمیه‌ای بازار داخلی ارزان‌تر باشد، موجب شده نمایندگان خواستار تحقیق و تفحص در این زمینه شوند.
سخنگوی کمیسیون انرژی تأکید می‌کند که حراج بنزین ایران در شرایطی رخ داده که قیمت صادرات آن از نرخ تمام‌شده تولید بنزین کمتر است و همین مسئله موجب ضرر و زیان صنایع نفت و پالایشگاهی کشور شده است.
به گفته نخعی «گویا تنها هم و غم دولت آن بوده که آمار صادرات بنزین را به هر قیمتی بالا ببرد» و این مسئله باعث خساراتی به صنعت نفت شده که گزارش‌های آن موجود است.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس همچنین توضیح می‌دهد که چرا باید در شرایطی که پول احداث خط انتقال بنزین از پالایشگاه ستاره خلیج فارس به مرکز ایران را نداریم و با تانکرهای فرسوده بنزین را به انبار نفت مرکز می‌رسانیم، بنزین با ضرر و زیان صادر شود؟
معاون وزیر نفت: صادرات ارزان بنزین صنعت نفت را زیان‌ده کرد
صادرات ارزان بنزین حالا انتقاد جلیل سالاری، معاون وزیر نفت را هم به دنبال داشته است. او که دیروز در یک نشست خبری حاضر شده است، صادرات بنزین با نرخ لیتری ۵۰۰ تومان را تأیید کرده و گفته است که «متأسفانه از سال ۹۲ تاکنون یک مخزن فراورده‌های رنگی ساخته نشده است که نتیجه آن صادرات بنزین با یک‌سوم قیمت عرضه داخلی در ایام کرونا شد».
مهر به نقل از سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی که در مراسم امضای تفاهم‌نامه تأمین مالی مخزنگاه شهید نادر مهدوی حاضر شده بود، نوشته است: در ایام کرونا بنزین با لیتری ۵۰۰ تومان، یعنی یک‌سوم عرضه داخلی صادر می‌شد و با وجود حجم بالای صادرات منابع پایینی به کشور سرازیر شد و نتیجه آن این شد که با وجود اینکه چهار میلیارد دلار صادرات داشتیم، صورت‌های مالی چهار شرکت ما زیان‌ده هستند.
صادرات ارزان‌قیمت بنزین در شرایطی رخ می‌دهد که صنایع نفت و گاز ایران از کمبود سرمایه رنج می‌برند و بنا به گفته رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران برای حفظ ظرفیت فعلی تولید در صنعت نفت حداقل به ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
او پیش از این به «شرق» گفته بود که صنعت نفت و گاز ایران نه برای افزایش تولید که برای حفظ میزان تولید فعلی در کوتاه‌مدت به ۵۰ میلیارد دلار، در میان‌مدت ۹۰ و در بلند‌مدت ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد اما تحریم نه‌تنها درهای سرمایه‌گذاری را روی صنعت نفت و گاز ایران بسته که صادرات ارزان‌قیمت نفت و صادرات با ضرر و زیان بنزین موجب خسارت به این بخش شده است.
چوب حراج به منابع ملی
فریدون اسعدی، مدیر سابق گروه انرژی مرکز پژوهش‌های مجلس، به «شرق» می‌گوید که خسارات تحریم فقط به هزینه نقل و انتقال پول محدود نمی‌شود و حالا موجب شده چوب حراج به منابع ملی زده شود و در آینده بازار داخلی هم دچار مشکلات عدیده شود. در همین زمینه جواد اوجی، وزیر نفت، چندی پیش به افزایش مصرف داخلی بنزین اشاره کرده و گفته بود با این روند مصرف ممکن است تبدیل به واردکننده بنزین شویم.
هرچند او به جهش قیمت نفت و بنزین اشاره کرده و گفته است که می‌شود با صرفه‌جویی درآمد کلانی از صادرات بنزین به دست آورد اما با این وضعیت و عقب‌ماندگی تولید بنزین از مصرف آن بعید نیست که بازار داخلی بنزین هم به سرنوشت بازار گاز و برق و کمبود مواجه شود.
جواد اوجی، وزیر نفت، در فروردین امسال گفته بود که سالانه ۸۰ میلیارد دلار یارانه سوخت پرداخت می‌شود و اگر این مصرف سوخت کشور را نصف کنیم، می‌توان سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار به دولت تحویل داد.
او با تأکید بر اینکه مصرف بنزین کشور روزانه ۹۵ میلیون لیتر است، گفت: قیمت بنزین اکنون در جهان به ۹۰ سنت رسیده است، با صرفه‌جویی در این زمینه و افزایش صادرات درآمد بزرگی به کشور وارد می‌شود.
موضوع یارانه انرژی در شرایطی دوباره از سمت وزیر نفت دولت سیزدهم مطرح می‌شود که پیش از این دولت حسن روحانی هم به بهانه فاصله قیمت بنزین از نرخ‌های جهانی، قیمت بنزین را افزایش داد و مدعی شد که این اتفاق موجب صرفه‌جویی در مصرف بنزین و رشد درآمدهای صادراتی می‌شود اما در نهایت بنزین با قیمت کمتر از بنزین یارانه‌ای ایران صادر شده است!
مطالب مرتبط
نظرات کاربران برای این مطلب فعال نیست
