🔻روزنامه دنیای اقتصاد
📍بازار سهام به کدام سو می‌رود؟
بورس روزهای رخوت را پشت‌سر می‌گذارد. تداوم افت قیمت سهام و صف‌های سنگین فروش اگرچه تصور خروج سریع این بازار از رکود را اندکی دور از انتظار کرده، اما محرک‌هایی نظیر شرایط مساعد بازارهای جهانی و وعده‌های انتخاباتی تورمی نیز تقاضا را تحریک کرده است. از این رو‌ انتظار قرار گرفتن بازار در یک روند خنثی و نوسانی به امری محتمل بدل شده است.
روز گذشته شاخص بورس کاهشی اندک را شاهد بود و این نماگر افتی ۴۷/ ۰ درصدی را تجربه کرد. به موازات این رویداد خروج پول حقیقی نسبت به روز دوشنبه شدت گرفت و به حدود ۲۰۹ میلیارد تومان رسید. افت میانگین قیمت‌ها و بیشتر بودن تعداد صف‌های فروش نسبت به خرید، تصور خروج سریع بورس از رکود را اندکی دور از انتظار کرده است، با این حال در نظر گرفتن عواملی نظیر وعده‌های انتخاباتی، در کنار وضعیت مناسب بازارهای جهانی و مقایسه آنها با ابهاماتی همچون دلسرد شدن بازار نسبت به حمایت‌های وعده داده‌شده، شرایطی را رقم زده است که قرار گرفتن بازار در روند خنثی و نوسانی را به امری محتمل بدل کرده است. کشمکش عرضه و تقاضا در بورس تهران یک روز دیگر نیز به نفع عرضه‌کنندگان تمام شد. با این حال برآیند معاملات این روز از نزدیکی هرچه بیشتر خریداران و فروشندگان و نزدیک‌تر شدن نگاه آنها به هم درخصوص قرار گرفتن بازار در سطوح آرامش حکایت داشت. بر این اساس در حالی که طی روزهای گذشته نماگر اصلی بازار سهام فراز و فرود کمتری را نسبت به هفته‌های قبل تجربه کرده، خوش‌بینی به چند مساله عمده سبب شده تا سرمایه‌گذاران نیز مانند ماه‌های گذشته اصرار چندانی به نشستن در صف‌های فروش نداشته باشند. روز گذشته شاخص بورس تهران به میزان پنج هزار واحد افت کرد که به معنی عقبگرد ۴۷/ ۰ درصدی میانگین وزنی قیمت‌ها بود. به موجب این رویداد شاخص کل به سطح یک میلیون و ۱۴۰ هزار واحدی رسید و در حالی که تمامی نماگرهای بازار سهام عملکرد منفی را به نمایش گذاشتند، بورس تهران به انتظار معاملات امروز نشست.

مروری بر ارقام
به طور کلی اگر بخواهیم تصویری روشن از آنچه این روزها در بورس می‌گذرد ارائه دهیم، لازم است ابتدا به حجم معاملات اشاره کنیم. بازار سرمایه روزهای اخیر را در حالی سپری کرده که میانگین حجم سهام در روز‌های معامله شده صعودی با میانگین حجم معاملات در روز‌های افت قبل از آن بیش از پیش به هم نزدیک شده است. این در حالی است که اگر میانگین گام‌های نزولی و صعودی دماسنج بازار سهام را با هم مقایسه کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که توان خریداران از گذشته بهتر شده است. با این حال چند روزی است که به نسبت افزایش قیمت‌ها در هفته نخست خرداد، تعداد نمادهایی که کاهش قیمت داشته‌اند افزایش پیدا کرده است. روز گذشته از میان ۳۱۸ نماد معامله‌شده ۶۴ نماد در محدوده مثبت و ۲۱۵ نماد در محدوده منفی معامله شد. از میان این ۳۱۸ نماد ۲۲ نماد صف خرید ۳۳۸ میلیارد تومانی و ۱۳۲ نماد صف فروشی بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان داشتند. در حال حاضر آنچه سبب شده تا بسیاری از سرمایه‌گذاران با دیده تردید به معاملات بازار سرمایه نگاه کنند این است که به‌رغم بهبود اوضاع در مقایسه با دوران به‌کار‌گیری دامنه نوسان نامتقارن همچنان فشار فروش در بسیاری از نمادها به‌خصوص در نمادهای کوچک‌تر وجود دارد. در حال حاضر اگرچه امیدواری‌ها نسبت به بهبود اوضاع در بورس افزایش یافته و بسیاری بر این باورند که بازار سهام در ماه‌های پیش رو اوضاع بهتری نسبت به ابتدای سال داشته است، با وجود این ارزش معاملات همچنان در سطحی نیست که بتوان برای برون‌رفت از وضعیت رکود در مقطع زمانی فعلی به آن دل بست. روزهای گذشته در حالی سپری شده‌اند که ارزش معاملات به طور میانگین در محدوده ۲ هزار میلیارد تومان بوده است. از طرف دیگر خالص خرید حقوقی هم نسبت به گذشته بهتر است. با این حال وضعیت به‌گونه‌ای نیست که بتوان با اطمینان از نزدیک شدن بازار سرمایه به رونق سخن گفت. روز سه‌شنبه دادوستدهای بورس تهران در حالی به اتمام رسید که ۲۰۹ میلیارد تومان از پول سرمایه‌گذاران حقیقی از بازار خارج شد و ارزش معاملات خرد به ۲۰۶۱ میلیارد تومان رسید. این رقم در حالی به ثبت رسید که خالص خرید حقوقی در روز دوشنبه ۵۲ میلیارد تومان بوده است. آن طور که به نظر می‌آید سایر عوامل دست به دست هم داده‌اند تا احتیاط طرف تقاضا در بازار همچنان پابرجا بماند.

سنگ بزرگ علامت نزدن است
دلیل احتیاط تقاضا در بازار سهام چیست؟ اگر آن‌طور که بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه عنوان می‌کنند شرایط این بازار را برای رشد قیمت سهام و دست‌کم به تعادل رسیدن آن مساعد می‌دانند، پس چرا همچنان بخشی از فعالان این بازار برای فروش دارایی خود از ماندن در صف‌های فروش دریغ نمی‌کنند؟

در جواب این دو سوال شاید بهتر باشد نگاهی به حمایت‌های انجام‌شده در یک سال گذشته داشته باشیم. در حال حاضر روند نزولی حاکم بر بورس و فرابورس در حالی ده‌ماهه شده که در طول این مدت هر اقدامی که از سوی مسوولان اقتصادی کشور و بازار سرمایه در قالب بخشنامه و دستور ارائه شده است، نه‌تنها مثمر ثمر نبوده بلکه در نهایت به عقب‌نشینی از تصمیمات گرفته شده منجر شده است. یکی از آخرین عقب نشینی‌ها بازگشت از دامنه نوسان نامتقارن به تقارن ۵ درصدی کف و سقف مجاز تغییرات قیمت بود که اگرچه توانسته جریان معاملات را روان‌تر کند، با این حال آن نیز از جوانب مختلفی محل اشکال و انتقاد صاحب‌نظران است. با وجود این هیچ یک از این تصمیمات مانند دامنه نوسان نامتقارن یا برداشتن محدودیت فروش حقوقی‌ها قابل بازگشت نیست. روز گذشته در حالی به اتمام رسید که آخرین مهلت پرداخت معادل ریالی ۱۵۰ میلیون دلار از ۲۰۰ میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی به اتمام رسید. بر اساس قیمت‌های به ثبت رسیده در بازار ارز این ۱۵۰ میلیون باقی‌مانده رقمی در حدود ۳ هزار و ۵۱۲ میلیارد تومان را شامل می‌شود که با توجه به ارزش معاملات نه‌چندان بالای بورس در مقطع کنونی تنها می‌تواند حدود یک یا دو روز بر جریان قیمت‌ها در بازار اثر بگذارد. این در حالی است که همین رقم به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی بخشی از سرمایه‌های بین‌نسلی کشور است و استفاده از آن در جایی بهتر می‌تواند کمک بزرگی به هر یکی از بخش‌های اقتصاد بکند. اینطور که به‌نظر می‌آید به‌رغم وعده و وعیدها و جوسازی‌های بسیار صورت گرفته از جانب حامیان این حمایت، این رقم حتی اگر وارد بازار نیز می‌شد به‌جز توزیع رانت و ایجاد فرصت فروش برای برخی از جیب ملت، امکان رشد قابل‌توجهی را پیش‌روی بازار سرمایه نمی‌گذاشت. این در حالی است که حالا با نرسیدن خبر وصول معادل ریالی ۷۵درصد از این پول، حالا نه‌تنها وجه نقد به معاملات سهام نیامده بلکه از اعتماد عمومی نسبت به وعده‌های متولیان بازار کاسته است؛ عاملی که خود دلیلی است برای سرخوردگی تقاضا در بازار پُر عرضه فعلی.

در دام مفروضات غلط
اما از وعده و وعیدهای گفته‌شده اگر بگذریم، برخی از مفروضات و استدلال‌های ارائه شده نیز هستند که نه‌تنها صحت آنها محل بحث است بلکه یکدست جلوه دادن بازار در عمل این ذهنیت را در مخاطب ایجاد می‌کند که بار دیگر کلیت بازار سرمایه مکانی است برای پذیرایی از سرمایه و اگر بازار وارد روند صعودی شود می‌تواند قیمت همه نمادها را بالا ببرد. این فرض غلط است. اگر فکر کنیم که مثلا چون قیمت‌ها در خرداد ۱۴۰۰ به محدوده برهه‌ای از سال گذشته یا حتی قبل از آن رسیده، این امر به خودی خود نمی‌تواند گواهی بر ارزندگی بازار سهام به‌طور یک دست باشد. همان‌طور که در ماه‌های اخیر به کرات مطرح شد، افت سنگین قیمت‌ها پس از صعود یک‌دست بازار سهام در سال ۹۹ شرایطی را پدید آورد که تخلیه حباب بازار سرمایه سرانجام ناگزیر باشد. این در حالی است که دامنه نوسان و حجم مبنا از همان زمان تاکنون همچنان در بازار پا برجا بوده و این امکان را به نمادها نداده‌اند که قیمت‌ آنها صرفا بر اساس عرضه و تقاضا و با صلاحدید فعالان تعدیل شود. همین امر سبب شده تا همراهی ۵ درصدی قیمت‌ها در مسیر ریزش برخی از نمادها را حتی به زیر ارزش بنیادی برده باشد و برخی دیگر را به دلیل آنکه در اشباع فروش گیر افتاده‌اند در شرایطی قرار دهد که به دلیل نبود تقاضا در عملا طی چند ماه اخیر کاهش جدی قیمت را تجربه نکنند. این در حالی است که این نمادها به دلیل کوچک بودن اغلب حباب بزرگ‌تری داشته‌اند و نسبت به نمادهای بزرگ و ارزنده بازار راه طولانی‌تری را برای افت قیمت باید بپیمایند.

دقیقا به همین دلیل است که در گزارش‌های پیشین توجه به وعده‌های نامزدهای ریاست‌جمهوری و قیمت‌های کامودیتی در کنار بسیاری از عوامل دیگر مورد‌توجه قرار گرفت و بر اثر روانی مثبت فرارسیدن فصل مجامع تاکید شد‌ چرا‌که این مسائل سبب می‌شود تا وضعیت هر نماد در این بازار نسبت به نمادی دیگر متفاوت باشد و نتوان به‌راحتی درخصوص ارزندگی بازار اظهار‌نظر کرد. مضاف بر اینکه با نزدیک‌بودن مجامع باید توجه سرمایه‌گذاران بیش از آنکه به قیاس‌های سست و صرفا خوش‌بینانه جلب شود، در معرض توجه به متغیرهایی نظیر سود ساخته‌شده توسط شرکت و نسبت تقسیم سود آن باشد تا با سرمایه‌گذاری در بهترین سهام بیشترین بازده نصیب سرمایه‌گذاران شود.

به نام مردم به کام بورس
نکته قابل‌توجه دیگر در تحلیل شرایط کنونی این است که آنچه تاکنون از اردوی رقبای انتخاباتی ریاست‌جمهوری درخصوص اقتصاد اعلام شده این است که به‌جز معدودی از کاندیداها میل به جلب‌توجه و دریافت آرای عمومی، علاقه‌مندان به میز ریاست‌جمهوری را در معرض ارائه وعده‌های پوپولیستی و غیر‌اقتصادی قرار داده است. کار تا آنجا پیش‌رفته که برخی از صاحب‌نظران این وعده‌ها را خطرناک می‌دانند و برخی از مردم نیز فکر می‌کنند که غیر‌عملی‌بودن وعده‌ها صرفا قدمی است برای ساختن ذهنیت مثبت در پیشگاه مردم از کاندیدایی که چندان دلخوش به رای‌آوردن نیست.

به هر روی پیامد این رویداد هر‌چه که باشد، برای بورس تا به اینجای کار بد نبوده است. همان‌طور که می‌دانیم بازار سهام در سال‌های اخیر عموما بر بال رشد قیمت دلار رونق گرفته و دلیل تجربه‌های مکرر تشکیل و نهایتا تخلیه حباب در آن نیز به همین جهت است. همین مساله باعث‌شده تا امیدواری به آینده بورس در صورت به قدرت رسیدن برخی از کاندیداها افزایش یابد‌ چرا‌که سیاست‌های تورمی در نهایت رشدی تورمی را نیز رقم خواهد زد. تمامی اینها آن‌هم در شرایطی که آینده برجام در هاله‌ای از ابهام است، سبب خواهد شد تا اولا چشم‌انداز کاهش قیمت دلار تضعیف شود و ثانیا ثبات به‌عنوان مهم‌ترین عامل کاهش‌دهنده ریسک (ریسک بازده رابطه متقابل دارند) از بازار دور شود. بنا بر این بعید نیست که در صورت انتخاب کاندیدایی که وعده‌های تورم‌زا می‌دهد، شاهد رونق تورمی دیگری در بورس تهران باشیم. همه این حدس و گمان‌ها سبب شده تا بازار در مقطع فعلی انتظار ریزش قابل‌توجه قیمت را نداشته باشد و در میان‌مدت و حداقل تا روی کار آمدن دولت جدید دارای فازی خنثی با فراز و فرودهای مقطعی باشد.

🔻روزنامه کیهان
📍نقش بانک مرکزی در سقوط بورس

رئیس کل سابق بانک مرکزی که طی یک‌سال گذشته دوشادوش سایر دولتمردان بارها مردم را دعوت به سرمایه‌گذاری در بورس می‌کرد، حالا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، از پذیرش مسئولیت خود در زیان میلیون‌ها سهامدار طفره می‌رود.
این روزها عبدالناصر همتی به دو دلیل اصلی مورد توجه رسانه‌هاست و بیش از گذشته در خبرها دیده می‌شود؛ یکی حضور در کارزار انتخابات ریاست جمهوری و دلیل دیگر، برکناری از رئیس کلی بانک مرکزی که درباره نمایشی بودن آن، اما و اگرهایی وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد توجه مردم در بررسی سابقه گذشته کاندیداهای ریاست جمهوری، عملکرد آنان در مواجهه با بازار سرمایه است؛ موضوعی که با توجه به حضور میلیون‌ها نفر در بورس طی دو سال اخیر و زیان جمع بزرگی از آنان، اهمیت این حوزه را دوچندان نموده است.
میلیون‌ها سهامدار با دعوت و حمایت مسئولان دولت تدبیر و امید، از شخص حسن روحانی گرفته تا فرهاد دژپسند و عبدالناصر همتی در صعود تاریخی بورس پا به این بازار گذاشتند و به همین علت زیان‌های سنگین و سؤال‌برانگیز خود را نتیجه عملکرد همین افراد می‌دانند.
طفره از بار مسئولیت
با این حال همتی در این روزها که سرگرم رقابت‌های انتخاباتی است، مانند سایر مسئولان دولت مسئولیت اقدامات خود در ریزش کم‌سابقه بورس را نمی‌پذیرد، آن هم در شرایطی که بررسی اظهارات او در یکی دو سال گذشته نشان می‌دهد او نیز پا به پای سایر مسئولان دولت، هم از طریق دعوت بی‌موقع به بورس و هم تغییر سیاست‌های پولی، در زیان مردم در بورس شریک بوده است.
همتی همچنین در اسفند سال گذشته و پس از ادامه‌دار شدن ریزش بازار طی صحبت‌هایی مدعی شده بود که هشدارهای لازم را درخصوص روند بازار سرمایه داده و «بانک مرکزی در حد توان خود از بازار سرمایه حمایت کرده که بخشی از تشدید رشد نقدینگی هم از آن سرچشمه گرفته است». پرسش این است که آیا واقعاً همتی درباره بازار سرمایه هشدار داده بود یا ایشان هم جزو کسانی بود که مدام مردم را به سرمایه‌گذاری در بورس تشویق می‌کرد؟
دعوت به بورس در اوج قیمت‌ها
اولین نشانه‌های رشد ناهمگون بورس در زمستان ۹۸ پدیدار شد و مسئولان وقت سازمان بورس برای کنترل رشد مذکور دست به کار شدند و یکی از تصمیمات آنان کاهش دامنه نوسان قیمت‌ها برای کنترل هیجانات بود. به گزارش نبض بورس، اما ۱۶ اسفند ماه همان سال به‌دنبال دستور وزیر امور اقتصادی و دارایی برای بازگشت دامنه نوسان بازار سرمایه به پنج درصد، همتی رئیس کل وقت بانک مرکزی در صفحه شخصی اینستاگرام خود، با تشویق‌ مردم به سرمایه‌گذاری در بورس، از حضور همگانی در بورس حمایت کرد و اقبال عمومی به بازار سرمایه را نیک‌ پنداشت و به ایجاد عمق بیشتر در آن ابراز امیدواری کرد.
همچنین به‌صورت مشخص همتی در تاریخ ۲۶ فروردین سال ۹۹ در گفت‌و‌گوی ویژه خبری با‌ اشاره به اینکه وضعیت بورس خیلی خوب شده، گفت: ما مردم را تشویق می‌کنیم که وارد بورس شوند و من به‌عنوان مسئول بانک مرکزی هر اقدامی برای رونق بورس خواهم کرد.
۱۲ اردیبهشت‌ماه ۹۹ نیز که نشانه‌های حباب برای بسیاری از اهل فن آشکار شده بود، همتی خبر داد که در راستای اجرای ضوابط قانونی کاهش بنگاه‌داری بانک‌ها، بخشنامه‌ای را درخصوص ضرورت واگذاری سهام شرکت‌های وابسته به بانک‌ها در بورس صادر کرده است. معنای دیگر این بخشنامه این بود که بانک‌ها سهامشان را در بالاترین قیمت‌ها به مردم بفروشند و در ادامه، مردم ماندند و سهامی‌ که تا امروز قیمتش مدام آب می‌رود و زیان سهامداران خرد روزبه‌روز بیشتر می‌شود.
اما با این وصف بازهم رئیس‌جمهور و دیگر مسئولان صراحتا مردم را به بورس دعوت کردند تا اینکه از دهه پایانی مردادماه سال گذشته ریزش تاریخی بورس شروع شد. اما با این وجود باز هم جناب همتی دست از دعوت مردم برنداشت و در شهریورماه و آبان‌ماه یعنی حتی تا سه ماه پس از شروع ریزش بورس بازهم نوید روزهای خوب بورس را به مردم داد.
بازتاب در این‌باره نوشته است، با وجود درخواست همتی از مالکان عمده سهام برای ایفای نقش بازارساز در شهریور ماه، روند نزولی بازار ادامه پیدا کرد تا اینکه در آبان‌ماه، رئیس‌کل بانک مرکزی در پستی اینستاگرامی، روزهای خوبی را برای بازار سرمایه نوید داد، او گفت که تصمیمات خوبی در جلسه شورای عالی بورس برای تقویت بازار سرمایه و نقش بانک در اطمینان بخشی به فعالیت سرمایه‌گذاران انجام شده است که بانک مرکزی هم از این تصمیمات حمایت می‌کند.
شریک تدبیر دولت
بررسی اظهارات رئیس کل بانک مرکزی طی ماه‌‌‌های گذشته نشان می‌دهد که او همواره مردم، مالکان عمده و سرمایه‌گذاران بورسی را تشویق به حضور در بازار سرمایه کرده است و در این مدت برخلاف ادعای اسفندماهش هشداری را از او درباره بورس شاهد نبوده‌ایم، البته او نسبت به سرمایه‌گذاری در بازار ارز بارها به مردم تذکر داد اما این نهیب فقط مربوط به بازار ارز بود ونه بورس.
حالا در شرایطی که بازار سرمایه با مشکلات عدیده‌ای رو‌به‌روست و یک‌سال از نزول شاخص کل بورس در می‌گذرد، همتی که پیش از این‌بارها مردم و سرمایه‌گذاران را به حضور در بورس تشویق می‌کرد، در موضع‌گیری متفاوتی نسبت به گذشته اعلام کرده است که قبلاً هشدارهای لازم را درخصوص روند بازار سرمایه داده، در حالی که خود او یکی از عوامل زیان مردم بوده است.برای این ادعا دلایلی وجود دارد از جمله اینکه:
بسیاری از سهامداران معتقدند عامل اصلی ریزش بورس در عملکرد سیاست‌گذار پولی در اواخر سال ۹۸ و اواسط سال۹۹ نهفته است، علاوه بر سهامداران برخی اقتصاددانان و نمایندگان شناخته‌شده مجلس شورای اسلامی نیز اظهارنظرهای جدی در این حوزه داشتند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، شمس‌الدین حسینی، نماینده فعلی مجلس و وزیر اسبق اقتصاد درخصوص دستکاری نرخ بهره بین‌بانکی می‌گوید خردادماه سال گذشته شاخص کل بورس حدود ۲ میلیون واحد بود، در اثر سیاست‌گذاری دولت، سود بین‌بانکی از زیر ۱۰ درصد تا ۱۷ درصد افزایش پیدا کرد، معلوم است که این تصمیم موجب ریزش بازار سرمایه می‌شود. دولت و وزارت اقتصاد مردم را به بورس فراخواند اما همزمان نرخ سود بانکی را افزایش دادند. به‌طور کلی و در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان گفت سیاست‌گذاران پولی و بانکی با هم هماهنگ نبودند و ابرنوسان بورس در سال گذشته شکل گرفت.
در انتظار منابع صندوق توسعه
از سوی دیگر، همتی باید درباره اجرای مصوبه سران قوا درباره تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه پاسخگو باشد. اوایل اردیبهشت ماه امسال در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مصوب شد که بانک مرکزی نسبت به فروش تدریجی ۲۰۰ میلیون دلار از منابع ارزی به ‌حساب صندوق توسعه ملی اقدام و منابع حاصل را به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز کند.
اما تا دیروز که آخرین مهلت بانک مرکزی برای واریز ۲۰۰ میلیون دلار از منابع ارزی ‌حساب صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه بود فقط ۵۰ میلیون دلار از این مبلغ واریز شد و مشخص نیست برنامه رئیس کل جدید بانک مرکزی در این‌باره چیست!
به این ‌ترتیب عواملی همچون عدم واریز منابع صندوق توسعه ملی در زمان مقرر، عدم اجازه استفاده از تسهیلات برای صندوق‌ها و سبدگردان‌ها، فشار به بانک‌ها برای خرید اوراق دولت، دستکاری در فروش قیمت ارز پتروشیمی‌ها، بالا بردن نرخ مبادلات بین‌بانکی از هشت درصد به نزدیک ۲۰ درصد و... عواملی است که که باید همتی نسبت به آنها پاسخگو باشد.
کمک بورس به بانک مرکزی
در این میان که رئیس کل بانک مرکزی به راحتی اظهارات قبلی خود مبنی بر تشویق مردم به حضور در بازار سرمایه را فراموش کرده و از هشدارهای نگفته‌اش می‌گوید، برخی کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که دلیل مسئولان و به‌ویژه مدیران بانک مرکزی برای‌ ترغیب مردم به سرمایه‌گذاری در بورس، کمک به این بانک در کنترل تورم بوده است؛ بر اساس این استدلال، بازار سرمایه در سال گذشته به کمک بانک مرکزی آمد و حجم زیادی از نقدینگی را که می‌توانست به التهاب بازار ارز، سکه، طلا، خودرو و مسکن دامن بزند به خود جذب کرد.
علی سعدوندی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری دانشجو می‌گوید: اگر امروز اقتصاد تحریمی ‌و کرونازده کشور دچار تورم‌های بزرگ‌تری نشده به دلیل سرعت‌گیر بودن یا ضربه گیر بودن بورس است که با جذب بخشی از نقدینگی توانسته سرعت افزایش تورم را کاهش دهد.
در واقع به‌نظر می‌رسد که بانک مرکزی و دیگر نهادهای متولی اقتصاد کشور استفاده خود را از بازار سرمایه کرده و حالا که سرمایه‌گذاری مردم از ابر تورم و افزایش نقدینگی جلوگیری کرده، دیگر نیازی به تشویق مردم برای حضور در این بازار نمی‌بینند، اگرچه سرمایه‌گذاران هم اعتماد خود را به این بازار از دست داده‌اند ولی مسئولان دولت خصوصاً شخص آقای همتی بایستی بدانند راه‌حل بازگشت اعتماد مردم به بورس عمل به تعهدات و پذیرش مسئولیت اشتباهات است نه فرافکنی و فراموشی وعده‌ها.

🔻روزنامه اطلاعات
📍بازار سرمایه، بزرگترین و مهمترین کانال تأمین مالی است

دومین نشست میز صنعت به میزبانی سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد و مشکلات و چالش های این صنعت به همراه راهکارهای پیشنهادی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، در این نشست که با حضور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، مدیران عامل بورس کالا و فرابورس ایران و مدیران ارشد صنعت سیمان برگزار شد، مدیران شرکت‌های فعال در صنعت سیمان از جمله شرکت سیمان تهران، شرکت سیمان فارس، شرکت سیمان ساوه، هلدینگ سیمانی غدیر و سرمایه گذاری توسعه صنایع سیمان هم به صورت مجازی و از طریق ویدئو کنفرانس حضور یافتند.

بر اساس این گزارش، مقرر شد با تداوم این جلسات برای صنعت سیمان، مقدمات لازم جهت تشکیل کنسرسیوم صادرات سیمان و بهبود فرایندهای پذیرش محصول شرکت‌های سیمانی در بورس کالا فراهم شود.

دکتر دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد دلایل راه اندازی میز صنعت صنعت سیمان گفت: بازار سرمایه در سال های اخیر جایگاه خاصی از نظر حضور گسترده سهام داران پیدا کرده است، اهمیت بازار سرمایه به حدی است که امروزه در موضوعات سیاسی روز از جمله انتخابات، حجم بالایی از مطالب طرح شده، مربوط به بورس است و این نشان از جایگاه مهم بازار سرمایه در کشور دارد.

وی افزود: از سوی دیگر صنعت سیمان هم یک صنعت مهم و استراتژیک بوده و سرمایه گذاری قابل توجهی در این صنعت در کشور انجام شده است، اما این صنعت گرفتار مشکلاتی است که باید در یک تعامل دو طرفه با بازار سرمایه این مشکلات برطرف شود از این رو راه اندازی میز صنعت به عنوان یکی از راهکارهای مدنظر جهت ایجاد تعامل بیشتر بازار سرمایه و صنعت پیشنهاد شد.

دکتر دهقان دهنوی خاطر نشان کرد: این میز در قدم اول نقش مشاورتی دارد و از طریق تعامل ارکان مختلف بازار سرمایه، صنعت چالش ها و مشکلات بررسی خواهد شد. در این میز تمامی تولیدکنندگان سیمان، انجمن های مربوطه، بدنه علمی و پژوهشی و نهادهای مالی از جمله تامین سرمایه ها می توانند حضور یابند ضمن آنکه می‌توان از نظرات نهادهای سیاستگذار از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت، مرکز پژوهش های مجلس و نمایندگان مجلس در این جلسات بهره برد.

وی افزود: این جلسات باید منجر به تهیه و تدوین راه‌حل‌های مشخص برای رفع مشکلات شود و مشخص شود که چه قوانین و مقرراتی برای رفع چالش های موجود مورد نیاز است تا در نهایت با رفع این چالش ها و رشد و توسعه صنعت، بازار سرمایه هم منتفع شود.

وی هدف دوم از برگزاری این میز را تجمیع نظرات و تقویت توان نیروی کارشناسی دانست و گفت: میز صنعت با این هدف برگزار می شود تا نظرات کارشناسی را جمع آوری کند، در تمام دنیا هم مرسوم است که نظرات کارشناسی در قالب جلسات، گفتگو، مذاکره، نشست ها و همایش های متعدد تبدیل به یک خواسته عمومی شده و نهایتا برای آن پاسخی مناسب تهیه شود، از این رو تلاش خواهد شد در میز صنعت نیز راهکارهای لازم تهیه و تنظیم شود.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: هر تصمیمی که در کشور برای صنایع بورسی اتخاذ می شود به این معنی است که بر منافع سهامداران تاثیر گذاشته، از این رو برای سهامدار مهم است که تصمیمات اتخاذ شده در جهت منافع او بوده یا خیر و ما می توانیم در قالب میزهای صنعت این پیام را به خوبی منتقل کنیم.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه سومین زمینه بهره مندی از میز صنعت را تامین مالی دانست و گفت: هر صنعتی نیاز به تامین مالی دارد و بازار سرمایه در حال حاضر مهمترین کانال تامین مالی در کشور است و استفاده از ظرفیت های بازار سرمایه برای هر صنعت موضوع مهمی است که می توان در این جلسات به بررسی آن پرداخت به همین دلیل هم نخستین میز صنعت برای پالایشی ها و دومین میز صنعت برای سیمان برگزار شد.

وی با تاکید بر تداوم جلسات گفت: با حضور افراد متخصص در این نشست ها، شاهد خروجی های مشخصی برای بهبود شرایط خواهیم بود.

دکتر دهقان دهنوی در مورد دلایل انتخاب صنعت سیمان به عنوان دومین صنعت جهت برگزاری میز صنعت گفت: از روز نخست حضورم در سازمان بورس و اوراق بهادار، صنعت سیمان یکی از موضوعات اصلی بود و همواره این موضوع از سوی کارشناسان و تحلیل­گران بازار مطرح می شد که صنعت سیمان به شدت از مسئله قیمت گذاری دستوری رنج می برد، در نتیجه در یکی از نخستین اقدامات خود ، موضوع این صنعت را پیگیری کرده و خواستار رفع شرایط ناعادلانه آن شدم.

رئیس سازمان بورس گفت: در جریان این پیگیری‌ها همواره این سوال برایم مطرح بود که چرا مدیران عامل شرکت های سیمانی چنین انتقادی را مطرح نمی کنند و موضوع دستوری بودن صنعت سیمان فقط از سوی تحلیلگران بازار مطرح می شود اما خوشبختانه در جریان مکاتبات با وزارت صنعت، معدن و تجارت، مشخص شد که سیمان از مصادیق قیمت گذاری نیست و وزیر صنعت هم مشخصا اعلام کرد که این وزارتخانه هیچ موضع و اصراری بر قیمت گذاری سیمان ندارد و از تغییر شرایط موجود استقبال خواهد کرد، در نهایت با همکاری مدیران صنعت سیمان کشور، زمینه عرضه سیمان در بورس کالا فراهم شد.‌دکتر دهقان دهنوی با اشاره به معاملات سیمان در بورس کالا این رویداد را فرصتی جدید برای صنعت سیمان خواند و گفت: امید می رود با برگزاری این جلسات، برخلاف گذشته، تجربه ای موفق در عرضه سیمان در بورس کالا رقم بخورد تا منافع آن در نهایت به سهامداران بورس و فرابورس برسد. سهامداران در مدیریت شرکت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها نقش زیادی ندارند اما سازمان به عنوان وکیل سهامداران باید پیگیر منافع آنها باشد.

وی افزود: خوشبختانه شرکت های بزرگ سیمانی درخواست عرضه محصول خود را ارائه داده اند و ما باید به سمتی برویم که کل سیمان تولید شده در کشور در بورس کالا عرضه شود. ‌بورس کالا یعنی شفافیت و جلوگیری از انتقال منافع سهامداران به جیب دلالان، عرضه سیمان در بورس کالا سپر دفاعی مناسبی را فراهم می کند و از این پس صنعت سیمان شامل سهمیه بندی، قیمت گذاری و مداخله افراد نخواهد شد.

رئیس سازمان بورس در پاسخ به مشکلات بازارگردانی که از سوی برخی مدیران سیمانی در این جلسه مطرح شد گفت: ما در بازار سرمایه سهامدار عمده حرفه‌­ای می‌‌خواهیم، کسی که می­تواند خودش را متناسب با سیکل‌های بازار منبسط و منقبض کند و در شرایط مختلف اقدامات متعدد داشته باشد، یک سهامدار عمده باید در زمان رونق بازار، افزایش سرمایه داده و در زمان نزولی، از سهمش از طریق سهام خزانه و انتشار اوراق تبعی حمایت کند، این مکانیسم بازار سرمایه است.

وی به امکاناتی که برای هلدینگ ها فراهم شده است اشاره کرد و گفت: انتشار اوراق خرید سهام یکی از اقداماتی است که برای هلدینگ های سیمانی انجام شده و تلاش می شود روند آن سرعت بخشد تا بتوانند در زمان لازم از سهم خود در بازار حمایت کنند.

رئیس سازمان بورس با تاکید بر اینکه دستورالعمل بازارگردانی در قدم های بعدی اصلاح و بهبود می یابد، ادامه داد: هم اکنون پیشنهادات زیادی برای روانتر کردن و اصلاح آن ارائه شده است.

وی در پایان اظهار کرد: طی جلسات بعدی به موضوعات عملیاتی پرداخته شده و با حضور کارشناسان صنایع و متخصصان این صنعت زمینه بهبود فرایندهای پذیرش و معاملات سیمان در بورس کالا و همچنین تشکیل کنسرسیوم صادرات سیمان، مورد بحث و بررسی کارشناسی و دقیق قرار خواهد گرفت.

همچنین سرپرست اداره نظارت بر ناشران گروه صنعتی و معدنی سازمان بورس، آخرین اقدامات سازمان در مورد برگزاری میز صنعت سیمان را تشریح کرد.

جعفر سلطانی گفت: بر اساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، یکی از وظایف سازمان بورس؛ اتخاذ تدابیر و انجام اقدامات به منظور حمایت از حقوق و منافع سرمایه گذاران در بازار سرمایه است.

سازمان بورس در این مسیر تمام تلاش خود را به کار گرفته تا نیازها و خواسته های به حق صاحبان صنایع فعال در بازار سرمایه را به مسئولین ذیربط در هیئت دولت و مجلس شورای اسلامی منتقل کرده و تسهیل امور و رفع موانع توسعه شرکت ها را تا حصول نتیجه و هموار کردن فرآیند کسب و کارهای تولیدی در کشور پیگیری کند.

وی افزود: در جلسه میز صنعت سیمان به بررسی مشکلات و چالش های اصلی و فراگیر صنعت سیمان پرداخته شد.

سلطانی با بیان اینکه امروزه مصرف سیمان در نقش نهاده‌ ساختمانی و عمرانی می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های پیشرفت کشورها در نظر گرفته شود، ادامه داد: حدود ۷۶ شرکت تولیدکننده در حوزه سیمان و کلینکر با ظرفیت اسمی حدود ۸۸ میلیون تن در کشور وجود دارد و پیش‌بینی می‌شود ظرفیت تولید، به دلیل تکمیل کارخانجات در دست احداث تا پایان سال ۱۴۰۱ به بیش از ۹۰ میلیون تن بالغ شود.

🔻روزنامه همشهری
📍ورودی آب به سدها نصف شد

تازه‌ترین آمارهای وزارت نیرو از کاهش ۴۷درصدی ورودی آب به سدها و افت ۲۷.۴درصدی ذخیره آب مخازن نسبت به سال قبل حکایت دارد
کم‌بارانی و دورنمای تشدید بحران خشکسالی باعث شده مدیریت سختگیرانه‌تری برای حراست از ذخایر آب سدها اتخاذ شود؛ اما باوجود همه سختگیری‌های انجام شده در رهاسازی و تخصیص آب، بازهم ذخایر آبی سدها ۲۷.۴درصد کمتر از سال قبل است.
به گزارش همشهری، سقوط ۵۲درصدی بارش‌های جوی نسبت به سال قبل و کاهش ۴۷درصدی ورودی آب به مخازن سدها اصلی‌ترین عاملی است به شکل‌گیری بحران در پشت سدها منجر شده و همزمان افزایش دمای هوا نیز این بحران را تشدید کرده است.

سدها در نقطه سربه‌سری
بررسی‌اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۳۹۹) تا هفتم خردادماه ۱۴۰۰کل ورودی آب به مخازن سدها ۲۵ میلیارد و ۲۹۰میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با ورودی ۴۷میلیارد و ۵۸۰میلیون مترمکعبی سدها، در مدت مشابه سال آبی قبل، ۴۷درصد کاهش نشان می‌دهد. این اتفاق به‌واسطه اولویت‌دهی به تأمین آب شرب، باعث شده روال تخصیص آب به سایر حوزه‌ها، به‌خصوص بخش کشاورزی، با سختگیری‌هایی همراه شود. میزان خروجی آب از سدها در این دوره زمانی به ۲۳میلیارد و ۶۳۰میلیون مترمکعب رسیده است. میزان خروجی آب از مخازن سدها، در مدت مشابه سال آبی قبل، ۳۶میلیارد و ۴۶۰میلیون مترمکعب بود که امسال با کاهش ۳۵.۲درصدی مواجه شده است.
به گزارش همشهری، مقایسه میزان خروجی آب از سدها، با میزان ورودی آب حاصل از بارندگی و ذوب برف به مخازن، حاکی است: سیاست مدیریت منابع استراتژیک آب، در مخازن سدها، توانسته از منفی شدن تراز آبی سدها جلوگیری کند؛ اما بازهم تراز آبی سدها (یعنی تفاضل ورودی و خروجی آب) از ۱۱میلیارد و ۱۲۰میلیون مترمکعب در سال آبی گذشته به یک میلیارد و ۶۶۰میلیون مترمکعب رسیده است. با توجه به افزایش نسبی دمای هوا و بالا رفتن ضریب تبخیر آب، عملاً سدهای مخزنی در آستانه سربه‌سر شدن میزان ورودی و خروجی آب و حتی منفی شدن این نسبت قرار دارند که وقوع آن در تابستان پیش رو، می‌تواند آسیب جدی به توزیع پایدار آب شرب شهری وارد کند. در شرایط فعلی، آمار وزارت نیرو حاکی است از ابتدای سال آبی۱۴۰۰– ۱۳۹۹(اول مهر ۱۳۹۹ تا ۷خرداد ۱۴۰۰) معادل ۲۸میلیارد و ۸۱ میلیون مترمکعب آب در مخازن سدها ذخیره شده که این میزان در مقایسه با ذخیره آبی ۳۹میلیارد و ۶۸۰میلیون مترمکعبی سدها، در همین بازه زمانی در سال آبی قبل، ۱۱میلیارد مترمکعب معادل ۲۷.۴درصد کاهش پیدا کرده است. فعلاً براساس آخرین آمارها، به‌طور میانگین ۵۷درصد از مجموع ظرفیت ۵۰.۵میلیارد مترمکعبی سدهای مخزنی آبگیری شده اما این نسبت در برخی سدها، ازجمله سد زاینده‌رود بسیار پایین‌تر است و حتی به ۳۰درصد هم نمی‌رسد.

کم بارش‌ترین سال در ۵۰سال اخیر
آمارهای وزارت نیرو همچنان از سقوط ۵۲درصدی بارش‌های جوی سال آبی جاری نسبت به‌مدت مشابه سال قبل حکایت دارد. اطلاعات منتشر شده از دفتر مطالعات پایه منابع آب نشان می‌دهد میانگین ارتفاع ریزش‌های جوی در ۲۵۲روز سپری شده از سال آبی۱۴۰۰– ۱۳۹۹ معادل ۱۴۵میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۵۲درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۳۵درصد کمتر است ازآنجا‌که در ۱۱۴روز باقی‌مانده از سال آبی جاری نیز احتمال بارندگی قابل‌ملاحظه‌ای وجود ندارد، عبور از وضع موجود جز با توجه ویژه به مدیریت مصرف، در همه حوزه‌ها، به‌خصوص آب شرب، امکان‌پذیر نخواهد بود. این آمارها ازنظر مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور، بیانگر خشک‌ترین سال آبی سرزمین ایران در نیم‌قرن اخیر است. حمیدرضا جانباز دیروز در مراسم افتتاح پروژه‌های آبرسانی، با اشاره به اینکه کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری کمترین میزان در ۵۰سال گذشته بوده، گفت: در شرایط فعلی با رفتارهای اقلیمی غیرنرمالی روبه‌رو هستیم، در همین هفته در بسیاری از مناطق، به‌صورت غیرنرمال، درجه حرارت افزایش یافته که باعث از دست رفتن منابع آبی می‌شود.

پیش‌بینی عبور مصرف برق از خطوط قرمز

در شرایطی که با کاهش محسوس بارندگی و کاهش ذخیره آب سدها، ظرفیت تولید برق در نیروگاه‌های برقابی نیز کمتر شده، مسئله تأمین برق در فصل گرما نیز با چالش‌هایی روبه‌روست. در این میان افزایش متناوب دمای هوا در روزهای اخیر باعث شده میزان برق مصرفی نیز با نوسان‌هایی روبه‌رو شود و گاه به خاموشی‌های غیرمنتظره بینجامد. حالا، در شرایطی که چند روزی است از قطعی برق و خاموشی کاسته شده، دبیر ستاد راهبری اوج بار، از پیش‌بینی عبور مصرف برق از خطوط قرمز، در روز جاری خبر داده است. به گزارش وزارت نیرو، غلامعلی رخشانی مهر توضیح داده است: با توجه به نقشه‌های هواشناسی، دمای هوا از روز گذشته در بیشتر نقاط کشور رو به افزایش است، این موضوع باعث افزایش شدید مصرف برق خواهد شد. رخشانی مهر با پیش‌بینی رشد ۲۰درصدی مصرف برق نسبت به هفته گذشته، وعده استفاده از همه ظرفیت‌ها برای جلوگیری از بروز خاموشی را ارائه داده و ادارات پرمصرف را که مصرف خود را ۵۰درصد کاهش ندهند، به قطعی برق تهدید کرده است. او همچنین ضمن درخواست از کاهش مصرف برق مشترکان صنعتی و کشاورزی در اوج بار، از مشترکان خانگی نیز درخواست کرده مصرف خود را تا حد امکان کاهش دهند تا از بروز خاموشی‌های احتمالی جلوگیری شود.

🔻روزنامه اعتماد
📍بی‌برقی در سال‌های بی‌پولی

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که دمای هوای کشور در هفته جاری افزایش خواهد داشت و دمای هوا پایتخت نیز به حدود ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. از سوی دیگر مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور نیز از احتمال قطعی آب در ۱۰۱ شهر قرمز در صورت ادامه‌دار شدن روند فعلی مصرف آب خبر داده بود. کمبود بارش در سال جاری و افزایش مصرف برق می‌تواند قطعی‌های برق را افزایش و وضعیتی مشابه هفته‌های گذشته ایجاد کند و قطعی آب را نیز به دنبال داشته باشد. بر اساس اخبارهای منتشرشده از سایر استان‌ها، قطعی‌های چندباره و بعضا خارج از جدول زمانی داده‌شده همچنان مهم‌ترین علت شکایت از قطعی‌های برق است و مسوولان نیز مقصر اصلی را استخراج‌کنندگان رمزارز می‌دانند. با وجود اینکه رییس‌جمهور پنجم خرداد در جلسه هیات دولت اعلام کرده بود که «از امروز تا پایان شهریورماه فعالیت استخراج رمزارز حتی برای آنها که مجاز بوده باید تعطیل شود» اما ارایه جداول قطعی احتمالی برق تا میانه خرداد این پرسش را مطرح می‌کند که اگر استخراج‌کنندگان، دستگاه‌های خود را از مدار مصرف خارج کرده‌اند پس مصرف بالای برق نشات گرفته از چه چیزی است؟ تنها پاسخ موجود که می‌توان به این پرسش داد، راندمان پایین نیروگاه‌ها همچنین سرمایه‌گذاری کم در این بخش است. با ادامه این روند بعید نیست که معضل تامین برق برای چندین بهار و تابستان دیگر نیز ادامه یابد.

تقصیرکجاست؟
مقصر مصرف زیاد برق براساس گفته‌های مسوولان همچنان استخراج‌کنندگان غیرمجاز رمزارزها هستند. همان افرادی که با استناد به گفته‌های مسوولان مصرف بالایی دارند و بیشترشان نیز شناسایی نمی‌شوند بنابراین می‌توانند به راحتی به کار خود پایان دهند. رضا اردکانیان، وزیر نیرو بر این باور است که «۱۰درصد از انرژی مصرفی تولید رمزارزها در جهان مربوط به ایران است؛ یعنی حداقل ۲۰۰۰ مگاوات توان برق صرف رمزارزها می‌شود.» که همین امر می‌تواند قطعی‌های برق را بیشتر کند. هر چند که به باور او کاهش بارندگی در سال آبی جاری نسبت به سال آبی ۹۹ وضعیت کشور از لحاظ آب و برق را وخیم‌تر خواهد کرد. اردکانیان روز یکشنبه در مجلس گفته بود که:«سال آبی ۱۴۰۰ یکی از خشک‌ترین سال‌ها در ۵۰ سال اخیر است. حجم مفید سدها به نسبت سال گذشته ۵۰ درصد کاهش یافته که موجب کاهش ۳۵۰۰ مگاواتی ظرفیت تولید برق شده است».
البته به نظر می‌رسد عدم شناسایی دستگاه‌های استخراج‌کنندگان غیرمجاز رمز ارز نیز مشکلاتی به مشکلات کمبود برق درکشور افزوده باشد. بر اساس گفته‌های رییس‌جمهور «دستگاه‌های مجاز ۳۰۰ مگاوات و ۲۰۰۰ مگاوات به صورت غیرمجاز برق مصرف می‌کنند.» مصرف بالای برق توسط ماینرها و خاموشی اجباری برای این دستگاه‌ها در حالی است که گمرک گزارش داده که «حدود ۱۰.۲ میلیون دلار دستگاه استخراج رمزارز با ردیف تعرفه مشخص در گمرک ثبت شده است.» مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی گمرک ایران نیز گفته که «از سال گذشته تاکنون حدود ۲۰ هزار بسته ماینر با مجموع وزن ۱۵.۲ تن وارد این کشور شده است.» برخی گفته‌اند که مبدا این ماینرها عمدتا ازکشور چین بوده که با ارز نیمایی از طریق حواله ارزی و دارای ثبت سفارش و کد تایید منشأ ارز است. ارزش گمرکی واردات این دستگاه‌ها حدود ۴۳ میلیارد تومان اعلام شده است. پیش‌تر نیز مجیدرضا حریری، رییس اتاق بازرگانی ایران و چین گفته بود که ۴ کشور در ایران مزرعه بیت‌کوین دارند و علاوه بر چین، لهستان، هند و ترکیه‌ نیز در ایران مشغول به فعالیت‌های ماینینگ هستند. او ادعاهای مبتنی بر دخالت رمزارزها در قطعی برق را رد کرده و کل مصرف برق این صنعت را ۳۰۰ مگاوات می‌داند. اعداد اعلامی توسط حریری، اردکانیان و رییس هیات ‌مدیره سندیکای برق ایران اختلافی ۱۷۰۰ تا ۶۷۰۰ مگاواتی دارند که این امر نشان می‌دهد برق مصرفی توسط رمزارزها شفاف نیست یا برای شفافیت آنها اقدامی نمی‌شود.

سرمایه‌گذاری کم، مصرف زیاد
مشکلات برق درکشور از سال‌ها پیش وجود داشته و در اغلب تابستان‌ها به دلیل گرمای هوا و مصرف بیش از ظرفیت تولید برق، توصیه‌هایی برای جلوگیری از قطعی برق به مردم داده می‌شد. اما به نظر می‌رسد متناسب با نیاز مردم، سرمایه‌گذاری دولتی در تاسیسات صنعت برق صورت نگرفته است. براساس آمارهایی که از مراکز رسمی منتشر شده جمع سرمایه‌گذاری در بخش برق از سال‌های ۷۶ تا ۹۸ و بر اساس قیمت‌های جاری از ۳۸۳ میلیارد تومان به ۱۳.۴هزار میلیارد تومان در سال ۹۸ رسیده است. این در حالی است که در حال حاضر نیز حدود ۱۵ هزار مگاوات فاصله با توان اسمی تولید برق در برنامه ششم توسعه و بین ۸۵۰۰ تا ۹ هزار مگاوات نیز ناترازی در شبکه به دلیل مصرف بالا وجود دارد. تا پایان سال ۹۳ بخش‌های تولید و توزیع، سهم بیشتری از سرمایه‌گذاری در صنعت برق داشتند؛ به‌گونه‌ای که بیشترین سرمایه‌گذاری در بخش تولید مربوط به سال ۸۷ با سهم ۵۷.۵ درصد از کل سرمایه‌گذاری ۶.۳ هزار میلیارد تومانی بود. از سال ۷۶ تا ۹۸ کمترین سهم بخش تولید از سرمایه‌گذاری نیز به سال ۹۵ با ۷.۶ درصدی از سرمایه‌گذاری ۵.۴ هزار میلیارد تومانی بود.
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد،کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت برق همراستا با اعمال تحریم‌هاست. بدین صورت که نزدیک به ۴ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در سال ۸۹ به حدود ۳ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در سال ۹۱ رسید. اما این تمام ماجرا نیست، براساس برخی آمارها ظرفیت ۳ هزار مگاوات از نیروگاه‌های موجود در کشور فرسوده و عمر بالای ۴۵ سال دارند و ۷۵۰۰ مگاوات بالای ۲۵ سال عمر دارند. ازکل ظرفیت عملی نیروگاه‌ها که براساس آخرین آمار وزارت نیرو از قدرت عملی ۶۸ هزار و ۷۰۵ مگاواتی شبکه برق تا پایان فروردین سال جاری حدود ۱۵ درصد آن توسط نیروگاه‌های با عمر زیاد تامین می‌شود. بنابراین دیر یا زود در تامین ۱۰۵۰۰ مگاوات برق نیز با مشکل مواجه خواهیم شد. به نظر می‌رسد در سال‌های تحریم که دارایی‌های کشور نیز بلوکه شده بودند، امکان سرمایه‌گذاری برای نوسازی نیروگاه‌های فرسوده یا اضافه شدن توان اسمی به آنها تقریبا وجود نداشت. بنابراین خاموشی اجباری دستگاه‌های رمز ارز و قطعی برق در بخش صنعت صرفا راه‌حل‌هایی کوتاه‌مدت برای صنعتی است که سرمایه‌گذاری در آن به ‌شدت نوسان داشته است.
البته باید توجه داشت که آمارهای مرتبط با سرمایه‌گذاری در صنعت برق که در این گزارش عنوان شد؛ مربوط به سرمایه‌گذاری دولت و شرکت‌های دولتی در این حوزه و بدون توجه به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بوده است. هر چند در سال‌های اخیر به دلیل نبود نقدینگی و زیان‌ده بودن این صنعت که عمدتا با سیاست‌های نادرست قیمتی همراه بوده کمتر سرمایه‌گذار بخش خصوصی رغبتی به حضور در صنعت برق داشته است.

🔻روزنامه شرق
📍بحران آب در راه است

اگرچه از حدود یک دهه پیش توجه مسئولان ایرانی به مسئله جدی کم‌آبی در کشور جلب شد و این موضوع پا به برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت گذاشت اما بارش‌های به‌نسبت بهتر دو، سه سال گذشته، بحران جدی آب در ایران را کمی به حاشیه برد و حالا خشک‌سالی بی‌سابقه در نیم‌قرن گذشته از راه رسیده است؛ بنا بر آمار رسمی، ایران امسال کمترین میزان بارش در ۵۰ سال گذشته را داشته و پیش‌بینی‌ها برای سال‌های بعد حتی از این هم بدتر است. قطعی‌‌های مداوم برق این‌ روزها در ایران، گرمای شدیدتر نسبت به سال‌های گذشته، مسائل زیست‌محیطی، نبود آب شرب در بسیاری از روستاها و ده‌ها مشکل دیگر اگرچه بخشی از مصائب خشک‌سالی است اما کارشناسان می‌گویند عمق فاجعه احتمالی فراتر از این مشکلات است؛ تحلیلگران این حوزه معتقدند آینده دنیا یا دست‌کم منطقه خاورمیانه را آب رقم خواهد زد و اگر ایران با برنامه جدی و دقیق پیش نرود، با بحران‌های بی‌سابقه روبه‌رو خواهد شد. وضعیت امروز ایران درباره آب چگونه است و چه برنامه‌ و سیاست‌هایی در دست اجرا است؟
خشک‌سالی و رفتارهای غیرنرمال اقلیمی
همین دیروز مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور از خشک‌سالی بی‌سابقه در نیم قرن اخیر گفت و در توضیح اظهار کرد: شاهد رفتارهای غیرنرمال اقلیمی هستیم، به‌طوری‌که در همین هفته در بخش زیادی از مناطق به‌صورت غیرنرمال درجه حرارت بسیار افزایش یافت که این باعث ازدست‌رفتن منابع آبی کشور می‌شود. حمیدرضا جانباز در مراسم افتتاح پروژه‌های آب‌رسانی با بیان اینکه در مدت یک سال با همکاری ستاد اجرائی فرمان امام و بنیاد برکت، پروژه‌های قابل‌توجهی را به بهره‌برداری رساندیم که نتیجه آن بهره‌مندی مردم از آب شُرب در مناطق کمتر توسعه‌یافته بود، اظهار کرد: فصل مشترکی که با بنیاد برکت شروع کردیم خارج از تمام قواعد بوروکراتیک بوده و باعث شده است با سرعت بیشتری پروژه‌ها را پیش ببریم. او با اشاره به پروژه آب‌رسانی به ۵۰۰ روستا که سال گذشته عملیات آن آغاز شد، گفت: ستاد اجرائی فرمان امام با عنوان اهرمی برای سرعت‌‌بخشی به این پروژه‌ها بود و اگر این همکاری بین وزارت نیرو و ستاد اجرائی فرمان امام وجود نداشت، با اتکا به قواعد اداری دولت نمی‌توانست این پروژه‌ها اجرائی شوند. مدیرعامل آبفا با بیان اینکه ۴۰۰ پروژه آب‌رسانی از ۵۰۰ پروژه تعریف‌شده به سرانجام رسیده‌اند و مراحل اجرائی آنها به انتها رسید، بیان کرد: صد پروژه دیگر هم در دست اقدام و اجرا است. جانباز افزود: در برنامه عقد تفاهم‌نامه امروز با ستاد اجرائی فرمان امام، آب‌رسانی به ۵۰۰ روستای دیگر را هدف‌گذاری کرده‌ایم. او تأکید کرد: باید به این موضوع توجه داشته باشیم که امسال در ۵۰ سال گذشته کمترین میزان بارش را داشتیم و خشک‌ترین سال در نیم قرن گذشته را تجربه می‌کنیم. مدیرعامل آبفا یادآور شد: همچنین شاهد رفتارهای غیرنرمال اقلیمی هستیم، به‌طوری‌که در همین هفته در بخش زیادی از مناطق به‌صورت غیرنرمال درجه حرارت بسیار افزایش یافت که این باعث ازدست‌رفتن منابع آبی کشور می‌شود. جانباز افزود: ازاین‌رو تقاضا می‌کنیم ستاد اجرائی فرمان امام و بنیاد برکت در بخش ناوگان سیار آب‌رسانی به ما کمک کنند تا سرعت آب‌رسانی‌ها افزایش پیدا کند.
آب پشت سدها ۲۷ درصد کاهش یافت
اطلاعات تازه شرکت مدیریت منابع آب ایران هم می‌گوید که حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تا هفتم خرداد ۱۴۰۰ با کاهش ۲۷‌درصدی همراه است. براساس اطلاعات شرکت مدیریت منابع آب ایران، بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر ماه ۹۹) تا هفتم خردادماه امسال، ۲۸ میلیارد و ۸۱ میلیون مترمکعب آب در مخازن سدهای کشور ذخیره شده است. ذخیره آبی در همین بازه زمانی در سال آبی گذشته (مهرماه ۹۸ تا آخر شهریور ۹۹) ۳۹ میلیارد و ۶۸ میلیون متر مکعب بوده است. کل ورودی آب به مخازن سدها از ابتدای سال آبی جاری تا هفتم خرداد، ۲۵ میلیارد و ۲۹ میلیون متر مکعب است، اما در سال آبی گذشته این میزان ۴۷ میلیارد و ۵۸ میلیون مترمکعب بوده که نشان از کاهش ۴۷‌درصدی دارد. میزان خروجی آب از سدها نیز از ابتدای سال آبی جاری تا هفتم خرداد به رقم ۲۳ میلیارد و۶۳ میلیون متر مکعب رسید. درحالی‌که در سال آبی قبل از آن در همین بازه زمانی میزان خروجی آب از سدها ۳۶ میلیارد و ۴۶ میلیون متر مکعب بوده که کاهش ۳۵درصدی را نشان می‌دهد. اکنون درصد پُرشدگی آب سدهای کشور به ۵۷ درصد رسیده است. ظرفیت کل سدهای کشور ۵۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب است. وضعیت موجودی آب سدها درحالی با کاهش همراه شده که سازمان هواشناسی کشور روزهای گرم و بدون باران را تا پایان هفته برای بیشتر مناطق کشور به‌جز استان‌های ساحلی خزر (گیلان، مازندران، گلستان) و اردبیل پیش‌بینی کرده است.
هشدار بحران شوری آب و خاک با کاهش بارش‌ها
یکی‌دیگر از نگرانی‌ها درباره آینده ایران، احتمال شوری آب و خاک با کاهش بارش‌ها است که دراین‌باره مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به اینکه شورشدن آب و خاک از پیامدهای جدی خشک‌سالی است، گفته است: با انجام برخی اقدامات میان‌مدت و بلندمدت می‌توان خسارات کم‌بارشی را کاهش داد. هوشنگ جزی که با ایسنا سخن می‌گفت، با اشاره به اینکه کشور ما در منطقه خشک و نیمه‌خشک واقع شده است و در کنار این موضوع تغییرات اقلیم نیز سبب تغییر نظام بارشی در ایران شده است، اظهار کرد: این تغییر نظام بارش هم الگوی بارش‌ها و پراکنش آنها را تغییر داده است هم شدت آن را. برای مثال در سال‌های اخیر در نقاطی از کشور مانند مناطق خشک و کویری با سیل مواجه بوده‌ایم که پیش از این سابقه نداشته است. او در ادامه با بیان اینکه در ایران دو پدیده سیل و خشک‌سالی همواره در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، تصریح کرد: زمانی‌که در دوره خشک‌سالی قرار می‌گیریم، پوشش گیاهی در کشور به‌سرعت از بین می‌رود و به‌دنبال آن رگبارها سبب شسته‌شدن خاک، تشدید فرسایش آن و وقوع سیل می‌شوند. جزی افزود: ازاین‌رو نیاز است که اقداماتی جدی برای حفاظت از خاک در کشور انجام شود. درواقع حفاظت از خاک یکی از راهکارهای کاهش خسارات هم در دوران خشک‌سالی و هم در زمان سیلاب است. مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری گفت: دومین راهکاری که می‌تواند خسارات خشک‌سالی را کاهش دهد، افزایش آب قنوات، چاه‌ها و چشمه‌ها و نفوذ آب به زیرزمین با اجرای اقدامات آبخیزداری است. درحال‌‌حاضر ما حوضه‌های آبخیز بحرانی در کشور از نظر وقوع سیل را می‌شناسیم. اجرای پروژه‌های آبخیزداری در این نقاط کمک می‌کند که بارش‌های رگباری به‌سرعت تبدیل به سیل نشوند و از بین نروند. او با اشاره به اینکه آبخیزداری کمک می‌کند که زمان لازم برای نفوذ آب به درون خاک و سفره‌های آب زیرزمینی فراهم باشد، اظهار کرد: اقدامات آبخیزداری در برخی مناطق سبب شده است که دبی قنوات تا ۱۰ برابر افزایش پیدا کند. در چنین شرایطی آبخیزداری تاب‌آوری مردم، حوضه‌های آبخیز و کشاورزان را در شرایط خشک‌سالی افزایش می‌دهد. جزی در ادامه با تأکید بر اینکه اصلاح الگوی کشت در کشور ازجمله اقداماتی است که باید برای مدیریت منابع آب به‌طور ویژه‌ای به آن توجه شود، تصریح کرد: متأسفانه الگوی کشت در کشور ما و بهره‌برداری از آب برای کشاورزی در شرایط پربارشی و کم‌بارشی یکسان است و در خشک‌سالی‌ها نیز اقدام به کشت‌های آب‌بر می‌کنیم، این در حالی است که باید برای توزیع آب متناسب با شرایط حوضه آبخیز عمل کنیم. به گفته مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ما باید در کشور با توجه به پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی و الگوی بارش‌ها با کشاورزان توافق و یک برنامه مدیریت مصرف پویا در نظام بهره‌برداری آب تدوین کنیم. حتی در گذشته و در دانش بومی ما نیز این اتفاق می‌افتاد و میرآب‌ها در گذشته آب را متناسب با حجم بارش‌ها و نیازهای موجود توزیع می‌کردند. با توجه به شرایط کنونی کشور نیاز است که چنین نظامی را به‌صورت منطقه‌ای در ایران اجرائی کنیم. او در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه ازجمله مشکلات خشک‌سالی می‌توان به شورشدن آب و خاک اشاره کرد، گفت: زمانی که بارش اتفاق می‌افتد، خاک شست‌وشو می‌شود و املاح آن به طبقات زیرین نفوذ می‌کنند، اما در زمان خشک‌سالی به‌دلیل شست‌وشوی خاک دیگر اتفاق نمی‌افتد، نمک و شوری خاک به سطح زمین بازمی‌گردد. جزی ادامه داد: از سویی دیگر در دوره‌های خشک‌سالی بهره‌برداری از آب چاه‌ها افزایش می‌یابد و سفره‌های آب شور بلافاصله جایگزین آب شیرین می‌شوند. ازاین‌رو شورشدن آب نیز از دیگر پیامدهای خشک‌سالی و اضافه‌برداشت‌ها است. مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری گفت: مسئله شورشدن خاک بیشتر روی اراضی کشاورزی و محصولات آن تأثیرگذار است و ممکن است که سبب ازدست‌رفتن محصولات کشاورزی یا زمین شود.
اختصاص۳۲۲۰میلیارد تومان برای کاهش تنش آبی
جدی‌ترشدن مشکلات ناشی از خشک‌سالی حالا منجر به واکنش مقامات مختلف هم شده است. همین دیروز معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران دراین‌باره گفت: سه‌هزار و ۲۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای کاهش تنش آبی ناشی از کمبود بارش‌ها و خشک‌سالی پیش‌رو در کشور اختصاص یافته است. «اسماعیل نجار» در ستاد پیشگیری، هماهنگی فرماندهی عملیات پاسخ به بحران استان مرکزی در اراک افزود: طرح‌های مربوط به این مهم تعریف و فهرست استان‌ها دریافت شده و در نشست تخصصی کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته است. او اظهار کرد: آنچه امسال کشور با آن مواجه است، خشک‌سالی بی‌سابقه‌ای در ۵۰ سال اخیر است و کشور با کاهش شدید بارندگی و تغییرات اقلیمی مواجه است. رئیس سازمان مدیریت بحران گفت: کاهش بارندگی و خشک‌سالی برای کشاورزی، محیط زیست، حیات‌وحش، جنگل و مراتع، گردوغبار، خشکی تالاب و بخش آشامیدنی معضلات جدی به وجود می‌آورد. نجار افزود: متأسفانه در کشور در زمینه پیشگیری از حوادث طبیعی و غیرطبیعی باور جدی وجود ندارد و ۲۰ هزار میلیارد تومان در سیل بهار سال ۹۸ اعتبار هزینه شد و در زلزله سرپل‌ذهاب هم دولت ۱۳ هزار میلیارد تومان هزینه متقبل شد. او اظهار کرد: سال ۹۸ طبق قانون پنج‌هزار و ۴۸۰ میلیارد تومان اعتبار برای مقوله پیشگیری اعتبار پیشنهاد شد که سازمان برنامه‌وبودجه ۳۰۰ میلیارد تومان را پذیرفت و سال گذشته نیز هفت‌هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پیشنهاد شد که سازمان برنامه‌وبودجه ۶۰۰ میلیارد تومان اختصاص داد. معاون وزیر کشور گفت: خشک‌سالی در بخش کشاورزی برای بهره‌برداران مشکلات عدیده‌ای را به وجود آورده است و دولت برای جبران بخشی از این خسارت به صندوق بیمه محصولات کشاورزی سه‌هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان اعتبار داده است. نجار افزود: دولت دو‌هزار میلیارد تومان برای امهال تسهیلات کشاورزان در اجرای بند خ ماده ۳۳ برنامه ششم توسعه اعتبار پیش‌بینی کرده است و همچنین سازمان برنامه‌وبودجه با پیشنهاد سه‌هزار میلیارد تومان تسهیلات ارزان‌قیمت و یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای اجرای طرح‌های کشاورزی موافقت کرده است.

🔻روزنامه جهان صنعت
📍کاهش ۵۰ درصدی سهم ایران در تجارت جهانی

طی سالیان گذشته در حالی با وعده‌ووعیدهای انتخاباتی دولت‌های مختلف روبه‌رو هستیم که نگاهی به موقعیت ایران در اقتصاد جهانی نشان می‌دهد که سهم امروز کشور در اقتصاد جهانی نسبت به ۴۰ سال گذشته نصف شده است. بر همین اساس رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه این وضعیت «خجالت‌آور» است، اعلام کرد: مقامات دولتی همواره از منابع عظیم معدنی و ظرفیت‌های بزرگ نیروی انسانی ایران برای رشد و توسعه سخن گفته‌اند اما با در نظر گرفتن این صحبت‌ها حالا پرسش این است که در حال حاضر چرا اینجا هستیم؟
در آستانه برگزاری سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، نامزدهای این انتخابات با حضور در جمع فعالان بخش خصوصی در اتاق ایران، برنامه‌های اقتصادی خود را تشریح می‌کنند. در این راستا، دیروز اتاق ایران میزبان محسن رضایی بود؛ کاندیدایی که به عنوان اقتصاددان به میدان آمده‌ اما به باور بخش خصوصی حتی او هم تاکنون نتوانسته برنامه‌ای قابل لمس و اتکا به صاحب‌نظران اقتصادی ارائه دهد. همین موضوع باعث شده است که نگرانی بخش خصوصی نسبت به آینده اقتصاد ایران بیشتر شود و آنها با صدایی رساتر و محکم‌تر نسبت به جلسه‌ای که با ابراهیم رییس دیگر کاندیدای ریاست‌جمهوری داشتند، از او خواستار برنامه‌های مورد نظرش در حوزه اقتصاد و تعامل با دنیا شوند.
بر همین اساس رییس اتاق ایران در ابتدای این نشست گفت: خوشبختانه رویکرد کلیه کاندیداهای این دوره اقتصادی است هرچند در گذشته هم همین حرف‌ها گفته شده، اما امروز خجالت‌آور است که بگوییم سهم اقتصاد ایران از اقتصاد جهانی نسبت به ۴۰ سال قبل، نصف شده است. غلامحسین شافعی، این موضوع را نتیجه وعده‌هایی دانست که داده شده اما برای اجرای آنها از ظرفیت‌های موجود هیچ بهره‌ای نبردیم.
فساد اقتصاد ایران را قفل کرده است
محمدرضا انصاری نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران نیز با بیان اینکه مسائل اساسی از جمله فساد اقتصاد ایران را قفل کرده است، گفت: فساد اقتصاد را به انحراف می‌برد و صاحب‌نظران را از دور خارج می‌کند. وی در دیدار محسن رضایی کاندیدای سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری با فعالان اقتصادی بیان کرد: قطعا شما به عنوان کاندیدای ریاست‌جمهوری به این مسائل فکر کرده‌اید و اگر آنها را حل نکنید، اقتصاد حرکت نخواهد کرد. نایب‌رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه یکی از مسائل اقتصادی کشور مساله فساد است، گفت: وقتی تصمیمات اقتصادی در اقتصاد کلان و با اقتصاد خرد با اتکای منافع فردی و گروهی اتخاذ می‌شود، اقتصاد گیج می‌شود و دیگر اقتصاد برنامه‌ای نمی‌شود و همراه خودش صاحب‌نظران را نیز گیج می‌کند. وی افزود: آیا شما امید دارید که ریشه فساد را که اقتصاد را به انحراف می‌برد و اقتصاد را گیج می‌کند و صاحب‌نظران را از دور خارج می‌کند می‌توان از بین برد. انصاری بیان داشت: کشورهایی بوده‌اند که فساد داشته اند و برطرف شده است. بنابراین از بین بردن فساد در کشور مقوله‌ای غیرممکن نیست اما پاسخ شما به این قضیه که چگونه قرار است انسجامی ایجاد کنید که اقتصاد مسیری مطابق برنامه طی کند مهم است.وی در مورد رابطه ایران با دنیا بیان داشت: در سال‌هایی که آخرین تحریم علیه ایران اتفاق افتاد، وضعیت رابطه ایران با دنیا بسیار به اقتصاد ما آسیب زد. انصاری گفت: بخش خصوصی واقعی ایران کمتر از ۲۰ میلیارد دلار در سال صادرات دارد اما کشوری مانند مالزی با جمعیت ۳۰ میلیون نفری بیش از ۲۷۰ میلیارد دلار صادرات دارد. بنابراین در عملکرد اقتصادی ما باید با دنیا خودمان را مقایسه کنیم.رییس انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران افزود: در حال حاضر صادرکنندگان پیچ و خم‌های صادراتی را طی می‌کنند تا با وجود سختی‌ها صادرات داشته باشند و پولشان را به کشور برگردانند اما این روش و ارتباط، ارتباط سالمی نیست. بنابراین لطفا صراحتا به ما توضیح دهید که آیا می‌توانیم با دنیا ارتباط داشته باشیم یا خیر؟
تجارت توسط سیاست گروگان‌گرفته‌شده
حسین سلاح‌ورزی دیگر نایب‌رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز در این نشست خطاب به محسن رضایی گفت: واقعیت این است که هنوز چیزی به عنوان برنامه‌های قابل‌سنجش، قابل‌اندازه‌گیری و قابل لمس از هیچ‌کدام از نامزدها ندیده‌ایم و از همین رو بسیار علاقه‌مندیم که برنامه‌های شما که- به عنوان اقتصاددان به میدان آمده‌اید- را بشنویم و جزئیات آن را بدانیم.
سلاح‌ورزی اظهار کرد: بر اساس سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ قرار بود قدرت اول اقتصادی منطقه باشیم که حتی به این هدف نزدیک هم نشدیم!
سلاح‌ورزی از رضایی پرسید: آیا شما قبول دارید که تجارت توسط سیاست گروگان گرفته شده؟ اگر قبول دارید، برنامه شما برای آزادسازی تجارت چیست؟
این فعال بخش خصوصی افزود: در همه سال‌های گذشته، عارضه مزمن کشور تورم بوده و همه مشکلات کنونی نیز ناشی از تورم است. ریشه تورم هم به کسری بودجه دولت‌ها برمی‌گردد. حال شما باید بگویید که در طول چهار سال چند درصد از هزینه دولت را کم می‌کنید؟ از کدام بخش‌ها و به چه دلیلی کم می‌کنید؟
سلاح‌ورزی تاکید کرد: یکی دیگر از مشکلات اقتصاد ما آغشته شدن به فساد است. شما بهتر از ما می‌دانید که ریشه فساد به مقررات دست و پاگیر برمی‌گردد. لطفا بگویید که مبارزه با فساد را با توسعه نظارت دقیق‌تر انجام خواهید داد یا آزادسازی اقتصاد و توسعه اقتصاد آزاد؟
به نقش تشکل‌ها در تصمیم‌گیری اقتصادی توجه شود
سعید ممبینی رییس اتاق اصناف نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه مدت‌هاست که فعالان کسب‌وکار آرامش ندارند، گفت: اصل کلی این است که فعالان اقتصادی با آرامش خاطر کار کنند تا بتوانند تولید ثروت و تقویت اشتغال کنند.
ممبینی ادامه داد: دغدغه جدی فعالان اقتصادی کاهش ارزش پول ملی است. شما هم با نشان دادن هزارتومانی نسبت به این مساله هشدار دادید. در این مدت خیلی از سرمایه واحدهای اقتصادی تحلیل رفته است.
او تصریح کرد: نرخ ارز موضوع دیگر دغدغه مردم و فعالان اقتصادی است. در این حوزه نظریه متفاوتی است؛ عده‌ای افزایش و عده‌ای کاهش نرخ ارز را مطرح می‌کنند. شما ایده مثبتی در تقویت پول ملی داشتید و این می‌تواند در این مسیر مفید باشد. ممبینی تاکید کرد: امیدواریم به نظر و نقش تشکل‌های اقتصادی، اتاق‌های ایران، اصناف و تعاون در تصمیم‌گیری‌های آتی و اتاق اصناف و تعاون بیشتر توجه شود.
تکلیف ما را با جامعه جهانی مشخص کنید
علی‌اصغر جمعه‌ای رییس اتاق سمنان هم در این نشست گفت: شما سال‌ها به عنوان دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام فعالیت کرده‌اید با توجه به قدرت و مقامی که در اختیار داشته‌اید چطور تا حالا توانسته‌اید انسجامی در سه قوه ایجاد کنید؟
این فعال بخش خصوصی همچنان تاکید کرد: آقای رضایی! بالاخره ما جزو جامعه جهانی هستیم یا نیستیم؟ تکلیف ما را مشخص کنید. اگر هستیم باید قواعد جامعه جهانی را رعایت کنیم. اگر نیستیم به شجاعت و صراحت اعلام کنید و مطابق این شرایط جداافتادگی برنامه‌ریزی اقتصادی خود را تشریح کنید.
چرا هنوز FATF به سرانجام نرسیده است؟
همچنین حسین سلیمی رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان در ادامه این نشست گفت: امروز به چهار میلیون و ۵۰۰ شغل نیاز داریم که ایجاد اشتغال به سرمایه، ماشین‌آلات، تکنولوژی و جذب سرمایه خارجی نیاز دارد. شما در مراجع بالای تصمیم‌گیری کشور حضور دارید. سوال من از شما این است که چرا هنوز FATF در ایران به سرانجام نرسیده است؟
او ادامه داد: ۱۹۲ کشور در دنیا پیوستن به این معاهده را پذیرفته‌اند و تنها ما و شش کشور دیگر دنیا هنوز از این توافق خارج مانده‌ایم. چرا؟ اگر پیوستن به معاهده بد است پس چرا تمام کشورها به آن پیوسته‌اند؟ از شما می‌خواهیم به این موضوع یک‌بار به‌طورجدی رسیدگی کنید.حمیدرضا رستگار رییس اتحادیه آهن و فلزات و نماینده اتاق اصناف نیز ابتدا به وعده‌های محقق نشده دولت‌ها و سرخوردگی ناشی از آن در جامعه اشاره کرد و گفت: سطح بالای دستورالعمل‌های ابلاغ‌شده دلیل عمده ایستایی اقتصاد کشور بوده و در این راستا سه سوال عمده مطرح است.
او ادامه داد: برای برگرداندن وظیفه بخش خصوصی به خود آنها چه برنامه‌ای دارید؟ برنامه شما برای شیوه مالیات‌ستانی چیست؟ موضوع بعد تعارض منافع بین دولت و بخش خصوصی است. برای اجرای سیاست اصل ۴۴ که مسیر آن از سه اتاق می‌گذرد، چه برنامه‌ای دارید.
رضا وفایی‌یگانه مدیر اقتصادی و سرمایه‌گذاری اتاق تعاون ایران نیز در ادامه نشست گفت: این کشور در معرض تهدید است و تهدید اثراتی بر متغیرهای کلان دارد. چگونه در مقابل این تکانه‌ها باید از خود دفاع کنیم؟ دولت باید برای نوسانات ارز پوشش ریسک بدهد و قرار بود از صندوق توسعه ‌این ریسک‌ها پوشش داده شود. شما چه برنامه‌ای در این زمینه دارید تا فعالان اقتصادی در زمان مشکلات رها نشوند.وفایی یگانه گفت: دستگاه‌های اجرایی ناهماهنگ هستند. وزارتخانه‌ها با بانک مرکزی هماهنگ نیستند و این ناهماهنگی باعث سردرگمی فعالان اقتصادی شده است. به گفته وفایی یگانه، فساد با بگیروببند قابل‌حل نیست، فرآیندها مشکل دارد و باید این فرآیندها اصلاح شود.
مجمع شما روبه‌روی تصویب FATF ایستاده است
علی‌اصغر زبردست رییس اتاق همدان نیز خطاب به محسن رضایی نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ گفت: آقای رضایی! در مواجهه با شما، با فردی روبه‌رو هستیم که با مسائل کشور بیگانه نیست و به‌خوبی می‌داند مشکل چیست. بزرگ‌ترین مشکل ما این است که سیاست با مسائل اقتصادی گره خورده است. سه سال است که همه بدنه دولت تلاش می‌کند که FATF تصویب شود ولی مجمع شما جلوی آن را گرفته است! چرا؟ یا شما و مجمع شما جلوی آن ایستاده‌اید یا این تصمیم، تصمیم نهایی حاکمیت است.زبردست افزود: مدام شعار اقتصاد بدون نفت می‌دهیم. نمی‌شود با دنیا درگیر باشیم اما توسعه اقتصادی بدون نفت داشته باشیم یا شبکه بانکی ما از قوانین بین‌المللی تبعیت نکند.
این فعال اقتصادی گفت: من عملکرد اقتصادی این دولت را تایید نمی‌کنم اما این مشکلات پس‌لرزه‌های دولت‌های قبلی است. اگر همان موقع که احمدی‌نژاد انحرافات خود را شروع کرد و تحریم‌ها را کاغذ پاره نمی‌دانست، روبه‌روی آن می‌ایستادند، امروز کار این دولت به اینجا نمی‌رسید و با این ‌همه بحران مواجه نمی‌شد.
دست دولت را در اجرا و مجوزها قطع کنیم
محسن رضایی، نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نیز در این نشست با اشاره به اینکه با فعالان اقتصادی یک درد مشترک به نام اقتصاد دارد، گفت: تنها کسی که در ۲۰ سال اخیر فریاد اقتصاد می‌زند، من هستم. بنابراین آمده‌ام تا اجازه ندهم بیش از این ارزش پول ملی کاهش یابد. در سال ۹۲ هشدار دادم که این اتفاق رخ می‌دهد. او ادامه داد: امروز مسوولیت ماست که با این سطح تحولات در دنیا در همین نقطه متوقف شویم.
رضایی دهه ۹۰ را دهه فرصت‌های از دست رفته توصیف کرد و افزود: در این بازه زمانی میزان رشد اقتصادی صفر، میانگین تورم ۲۰ درصد و رشد استهلاک سرمایه از رشد سرمایه‌گذاری کمتر بوده است. وضعیت فرسودگی زیرساخت‌ها و سایر موارد را هم که به‌خوبی می‌دانیم. خوشبختانه عقلانیت خوبی در اتاق بازرگانی شکل گرفته که باید به‌خوبی از آن بهره ببریم.این کاندیدای ریاست‌جمهوری از بازرگانان تقاضا کرد تا دولت را یاری دهند تا از تکرار اشتباهات گذشته اجتناب کند. این نقطه عزیمت باید از دولت و دولتمردانی که از اقتصاد هیچ اطلاعی ندارند، شروع شود. متاسفانه در این سال‌ها همواره شاهد ابلاغ بخشنامه‌های ناگهانی تا اقداماتی که کل اقتصاد را به خطر می‌اندازد، بوده‌ایم.
وی تاکید کرد: رابطه اقتصاد با دولت باید اصلاح، تنظیم و مدیریت شود. دست دولت را در اجرا و مجوزها قطع کنیم. درست است که دولت در اقتصاد درحال‌توسعه نقش دارد اما او تنها می‌تواند شتاب‌دهنده خوبی در این مسیر باشد نه اینکه به عنوان رقیب بخش خصوصی فعالیت کند.
رضایی خاطرنشان کرد: بنگاه‌داری دولت معنایی ندارد. نقش دولت در اقتصاد به عنوان یک شتاب‌دهنده است. در این ‌بین اقتصاد کشور تنها با بهبود محیط کسب‌وکار اصلاح نمی‌شود بلکه باید ساختارها تغییر کند. در سال اول ریاست‌جمهوری این ایده را پیاده کرده و اجازه نمی‌دهم دولتمردی تخلف کند، البته در این مسیر به یاری شما نیاز دارم. او اظهار کرد: جایگاه و نقش بخش خصوصی در اقتصاد را احیا خواهد کرد.
ایران نمی‌تواند خود را از جامعه جهانی جدا ببیند
رضایی همچنین در واکنش به آنچه از سوی بخش خصوصی و نمایندگان سه اتاق بازرگانی، اصناف و تعاون مطرح شد، گفت: در ارتباط با دنیا، سیاست همسایگی، اف‌ای‌تی‌اف و برجام باید گفت که ایران نمی‌تواند خود را از جامعه جهانی جدا ببیند هرچند به دلیل بسته بودن اقتصاد ایران از رابطه بازی که سایر کشورها با هم دارند، محروم هستیم.
او ادامه داد: هنوز آمریکا و دیگر کشورها به دلیل تعارض منافع، قبول نکرده‌اند که ایران نقش مستقلی در منطقه داشته باشد. در این رابطه به افکار منطقی نیاز است. سیاست من در روابط بین‌المللی هم توجه به میدان و هم دیپلماسی است. میدان و دیپلماسی در ارتباط مستقیم با هم هستند و اولین کار من واقعی‌کردن این دیپلماسی است. یک ارتباط واقعی همراه با منفعت را دنبال کرده هر چند از اقتصاد شرطی نیز دوری می‌کنم.
رضایی معتقد است: درباره اف‌ای‌تی‌اف کوتاهی از سوی دولت بود. چراکه اگر در موعد مقرر مجمع تشخیص مصلحت نظام نظر ندهد، نظر شورا باید مدنظر قرار بگیرد، دولت می‌توانست در همان زمان تصمیم‌گیری کند. ۳۹ توصیه اف‌ای‌تی‌اف را ایران قبول کرده و دو مورد مانده اما این موسسه از این ۳۹ مورد تنها ۱۲ مورد ایران را پذیرفته است. به نظر می‌رسد دولت کم‌کاری کرده و تا حدی رفتارهای خوش‌بینانه داشت.
دیپلماسی در ایران سرگردان است
این کاندیدای ریاست‌جمهوری با بیان این مطلب که مذاکرات درباره برجام را ادامه می‌دهد و پای تعهدات ایران در این حوزه خواهد بود، تاکید کرد: هرچند دیپلماسی در ایران سرگردان است و این بیانگر نبود برنامه و سیاست مشخصی است؛ اما باید در مواجهه با مسائل بین‌المللی از تعبیر اهرم کردن استفاده کنیم. یعنی چون قدرت بین‌المللی نیستیم باید ایران منطقه‌ای را اهرمی در نظر بگیریم تا اهداف خود را جلو ببریم؛ ایرانی که در منطقه خود جایگاه مشخصی داشته باشد و این هدف، دست یافتنی است.بر اساس اظهارات رضایی، اگر بتوانیم حضور فرهنگی، تجاری و سیاسی در منطقه داشته باشیم، آمریکایی‌ها قبل از اینکه به هر کجای دیگر بروند، ابتدا به تهران می‌آیند.
او درباره توافقنامه‌ای که با چین بسته شد نیز گفت: آنچه با چین نوشته شده ناقص است و من آن را تکمیل کرده و دوطرفه‌اش می‌کنم. امروز روابط ایران با روسیه هم کفایت نمی‌کند. باید این روابط را احیا و بیشتر کنیم البته نه اینکه مانند گذشتگان خود ژاندارم منطقه شویم. ایران دنبال جنگ نیست بلکه ثبات و امنیت را می‌خواهد. ما در این منطقه هستیم و در این چارچوب در دنیا نیز حضور خواهیم داشت.
اختیارات بی‌حدوحصر دولت در اقتصاد گلوگاه فساد است
این کاندیدای ریاست‌جمهوری با بیان اینکه آسیب‌های گذشته را مطالعه کرده و می‌داند به سیاست خارجی عملی، موثر و کارآمد نیاز داریم، تشریح کرد: ایران هیچ‌گاه مسیر مذاکره را نبسته است.
او درباره فساد نیز پرداختن به سرچشمه‌ها را ضروری خواند و تاکید کرد: گلوگاه‌های فساد باید به‌درستی شناخته و اصلاح شوند. اختیارات بی‌حدوحصر دولت در اقتصاد اولین گلوگاه فساد است تا آنجا که هیچ‌یک از سیاست‌های کلان در بدنه اقتصاد، عمل نمی‌شود.
رضایی از فعالان اقتصادی خواست تا او را با سیاست‌هایی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام تهیه کرده، بشناسند؛ چراکه به باور او این سیاست‌ها بر اساس مطالعات کارشناسی تهیه شده است هرچند هیچ‌کدام آن‌طور که باید اجرا نشدند. برای همین به خود جرات می‌دهم تا دولت‌های قبل را نقد کنم. ناراحتم چون این سیاست‌های کارشناسی شده را تدوین کردیم اما به نتیجه نرسیدیم. این کاندیدای ریاست‌جمهوری تنظیم رابطه دولت با اقتصاد را ضروری خواند و افزود: دولت حق ندارد وقتی به سرکار می‌آید با دخالت در هر بازاری شرایط را بدتر کند. دولت مداخلات قیمتی نکند و تنها بازار را ساماندهی کند. در برابر انحصارها مقاومت کرده و رقابت‌پذیری بازار را افزایش دهد. تنظیم‌گری بازار وظیفه دولت است.
در این بین به ‌نظام نظارت در داخل دولت معتقدم و باور دارم نباید درگیری بین دو قوه‌مجریه و قضاییه شکل بگیرد. از سویی برای مقابله با فساد، پیشگیری را مفیدتر از مبارزه می‌بینم.
پشت درهای بسته تصمیم نمی‌گیرم!
رضایی تفاوت دولت خود با دیگر دولت‌ها را در این دانست که پشت درهای بسته تصمیم نخواهد گرفت. او همچنین نظام چند نرخی را یکی از منشأهای فساد برشمرد و تاکید کرد: نظام تخصیص منابع را اصلاح می‌کنم. متاسفانه در سال ۹۹ بالغ ‌بر ۱۳۸ میلیارد دلار یارانه پنهان پرداخت شده است برای همین باید نظام تخصیص منابع را اصلاح کنیم. از طریق آزادسازی یارانه‌ها می‌توانیم حداقل سالی ۱۰ میلیارد دلار به بودجه کشور اضافه کنیم.
این کاندیدای ریاست‌جمهوری درباره وعده‌هایی که داده می‌شود، گفت: وعده‌هایی که می‌دهم را خودم درک کرده و به آن معتقدم. نظرات کارشناس را می‌گیرم و نظرات ضد آن را هم دریافت می‌کنم و درنهایت نتیجه می‌گیرم. اگر رییس‌جمهور چنین درکی نداشته باشد که نمی‌تواند موثر عمل کند. در این برهه زمانی کشور به یک رییس‌جمهور واقعی نیاز دارد، در غیر این صورت به موفقیت نمی‌رسیم. او افزود: محور دولت آینده باید اقتصاد باشد اما لازم است سیاست و امنیت را هم درک کنیم.
رضایی تصریح کرد: واگذاری به بخش خصوصی واقعی را یک اصل می‌دانم و اقتصاد را به معنای واقعی مردمی خواهم کرد. در این رابطه به حلقه واسط نیاز است، اول باید این حلقه‌ها را سالم‌سازی کنیم و تولیدکننده واقعی را بشناسیم و سپس با تمام توان پشت سر این افراد خواهم ایستاد. در این بین دیگر هیچ تصمیمی بدون مشورت با شما نخواهیم گرفت. کار را به شما می‌سپاریم و از شما کار می‌خواهیم. شأن پارلمان بخش خصوصی را به‌جایی که باید باشد می‌رسانیم و در این بین مطالبات ما هم از شما بالا خواهد بود.
او درباره موضوع بورس نیز گفت: فروردین ۹۹ شش توصیه برای مقابله با بحران بورس ارائه دادم اما توجهی نشد. متاسفانه همان بحرانی که پیش‌بینی می‌شد، روی داد و عمده افرادی که آسیب دیدند از طبقات پایین جامعه بودند که امروز بسیار شرایط سختی را پشت سر می‌گذارند.
رضایی پیش‌بینی‌پذیر بودن اقتصاد را بسیار مهم دانست و یادآور شد: دولت نباید روی نرخ ارز حرف بزند بلکه باید روی ثبات آن فکر کرد تا اقتصاد صادرات‌محوری داشته باشیم. درباره ارزش پول ملی نیز دو اصطلاح وجود دارد؛ اول پول قوی و دیگری نرخ برابری که با هم متفاوت هستند. پول قوی به کمک تولید ایجاد خواهد شد. در این روزها که اعلام کردم ریال را سومین پول قوی منطقه خواهم کرد، بسیاری این گفته را غیرواقع قلمداد کردند؛ اما نباید آن را با نرخ برابری اشتباه گرفت. پول قوی پولی است که در مبادلات خارجی موردقبول باشد. در این رابطه نرخ برابری ملاک نیست. او اظهار کرد: برنامه ما تنظیم نرخ برابری و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها برای ایجاد پول قوی در کشور است.
حسین سلاح‌ورزی نایب ‌رییس اتاق ایران: واقعیت این است که هنوز چیزی به عنوان برنامه‌های قابل‌سنجش، قابل‌اندازه‌گیری و قابل‌لمس از هیچ‌کدام از نامزدها ندیده‌ایم

علی‌اصغر زبردست رییس اتاق همدان: آقای رضایی! در مواجهه با شما، با فردی روبه‌رو هستیم که با مسائل کشور بیگانه نیست و به ‌خوبی می‌داند مشکل چیست. بزرگ‌ترین مشکل ما این است که سیاست با مسائل اقتصادی گره خورده است. سه سال است که همه بدنه دولت تلاش می‌کند که FATF تصویب شود ولی مجمع شما جلوی آن را گرفته است! چرا؟