تکلیف نامزد‌های نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری مشخص شد. شورای نگهبان صلاحیت ۷ نامزد را تایید و در عین حال نام جهانگیری، لاریجانی، پزشکیان، ضرغامی، تاجزاده و احمدی‌نژاد را از فهرست صلاحیت‌داران برای انتخابات حذف کرد. رد صلاحیت این چهره‌ها واکنش‌هایی را به‌دنبال داشت تا جایی که ابراهیم رئیسی از تلاش خود برای رقابتی‌تر شدن انتخابات خبر داد. با این حال قرار بود قرعه‌کشی مناظرات تلویزیونی دیشب انجام شود که خبرگزاری‌ها از لغو آن خبر دادند.
بازیگران میدان اصلی رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم رونمایی شدند؛ این بار، ساعاتی پیش از اعلام رسمی شورای نگهبان یعنی دقایق پایانی شامگاه دوشنبه، خبرگزاری فارس در خبری به نقل از منبع آگاه، اسامی ۷ نامزد را به عنوان نامزدهای احراز صلاحیت‌شده اعلام کرد. بیش از آنکه نام احراز صلاحیت‌شدگان اعجاب‌انگیز باشد، نام رد‌صلاحیت‌شدگان آنقدر تعجب آور بود که تکذیبیه‌های رسمی و غیررسمی یکی پس از دیگری در فضای مجازی منتشر می‌شد. به این ترتیب علی لاریجانی، اسحاق جهانگیری، مسعود پزشکیان و محمود احمدی‌نژاد از فهرست صلاحیت شورای نگهبان خط خوردند؛ ۴ داوطلبی که خبرگزاری فارس آنها را «بانیان وضع موجود» نامید که «شورای نگهبان» «دست رد» به سینه آنان زد.

هرچند باور این اخبار برای برخی ممکن نبود، اما با اعلام رسمی شورای نگهبان، همه گمانه‌زنی‌ها پایان یافت و سیدابراهیم رئیسی، سعید جلیلی، محسن رضایی میرقائد،‌ علیرضا زاکانی، سیدامیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی از سوی شورای نگهبان تایید شدند.

واکنش رئیسی
رد صلاحیت ۴ چهره یادشده، واکنش ابراهیم رئیسی را نیز برانگیخت؛ او پس از اعلام تایید صلاحیت شدگان نهایی از سوی شورای نگهبان در صفحه کاربری‌اش در توییتر از رایزنی برای تایید صلاحیت کاندیداهای دیگر خبر داد و نوشت: از دیروز عصر (دوشنبه)‌ که از نتایج تعیین صلاحیت‌ها مطلع شدم، شاید شماها و خود آقایان هم خبر نداشته باشند، من تماس‌هایی گرفتم و در حال انجام رایزنی‌هایی هستم که صحنه انتخابات، رقابتی‌تر و مشارکتی‌تر شود.

انتقاد آملی لاریجانی از رد صلاحیت‌ها
از سوی دیگر، آیت‌الله صادق آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز انتقاد خود از رد صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری را عیان کرد. او نه تنها در باب رد صلاحیت‌ها که حتی به تایید صلاحیت‌ها هم انتقاد کرد و روز گذشته در حساب کاربری خود در توییتر تاکید کرد: هیچ‌گاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر قابل دفاع نیافته‌ام؛ چه در تایید صلاحیت‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها.

براساس گزارش «ایرنا» رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در این پیام توییتری با تاکید بر اینکه در طول ۲۰ سال گذشته از شورای نگهبان دفاع کرده‌ام، ماجرا را به سمت و سوی دستگاه‌های امنیتی کشاند. او نوشت: «سبب این نابسامانی‌ها تا حد زیادی، دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم‌سازی برای شورای نگهبان است؛ به‌ویژه اگر عضو مسوولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید!» آملی لاریجانی تاکید کرد: «چنان‌که از وزارت اطلاعات با قاطعیت تمام مطلبی نقل می‌کنند، حال آنکه با پرسش از معاونت مربوطه در وزارت اطلاعات به صراحت این مطلب تکذیب می‌شود. گلایه بنده از سر دغدغه‌ای است برای حفظ شأن و اعتبار شورای نگهبان.»

آملی لاریجانی که عضو شورای نگهبان نیز هست، این‌گونه به پیام توییتری خود پایان داد: «در میانه این زمانه غریب و رفتارهای عجیب به خدا پناه می‌بریم و به محضر او عرضه می‌داریم: اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون.»

در همین حال باشگاه خبرنگاران جوان، عصر دیروز از لغو برنامه قرعه‌کشی کاندیداها برای تعیین زمان تبلیغات تلویزیونی خبر داد؛ قرعه‌کشی قرار بود شب گذشته انجام شود. برخی در فضای مجازی این موضوع را نشانه‌ای از احتمال تغییر در فهرست ردصلاحیت شده‌ها دانستند.

بیانیه لاریجانی
هرچند اعلام نام لاریجانی در میان ردصلاحیتی‌ها، موجی از اخبار ضد و نقیض درباره تلاش او برای تغییر این وضعیت را به دنبال داشت، اما ساعاتی بعد علی لاریجانی در واکنش به رد صلاحیتش از سوی شورای نگهبان بیانیه داد؛ بیانیه‌ای که خطاب به «ملت عزیز و عظیم‌الشأن ایران» نگاشته شده بود. او با تاکید بر اینکه «در این دوره از انتخابات، بر حسب وظیفه اسلامی، ملی و انقلابی و براساس تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی‌بر حضور حداکثری در انتخابات و توصیه مراجع عظام تقلید و برخی صاحب‌نظران دانشگاهی و اقشار مختلف مردم، لازم دیدم برای خدمتگزاری به ملت، به صحنه انتخابات وارد شوم» نوشت: «برای رفع مشکلات پیش روی ملت، عزمی راسخ داشتم؛ اما حال آنکه روند انتخابات این‌گونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملت عزیز انجام داده‌ام و راضی به رضای الهی هستم و از همه کسانی که در این مدت کوتاه، ابراز لطف فرمودند، سپاسگزارم و امیدوارم برای اعتلای ایران اسلامی، در انتخابات حضور یابید.»

علی لاریجانی که سابقه دبیری شورای‌ عالی امنیت ملی، ۱۲ سال ریاست مجلس و ریاست سازمان صدا و سیما را در کارنامه دارد، هم‌اکنون مشاور مقام معظم رهبری و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است.

جهانگیری و ساقط شدن تکلیف
اسحاق جهانگیری نام آشنای دیگری در فهرست رد صلاحیت‌شدگان است؛ فردی که سابقه وزارت در دولت اصلاحات، معاون اولی رئیس جمهوری در ۸ سال اخیر و یک بار تایید صلاحیت برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۶ را در کارنامه دارد. او دیروز در بیانیه‌ای در واکنش به رد صلاحیتش تاکید کرد: «امیدوارم جمهوریت نظام فدای مصالح آنی سیاسی نشود.» جهانگیری در بیانیه‌ای مسوولیت عدم احراز صلاحیت خود را متوجه شورای نگهبان دانست و گفت: «مسوولیت این تصمیم و آثار سیاسی و اجتماعی مترتب بر آن متوجه شورا است؛ اما بار بزرگ مسوولیت در پیشگاه خداوند و تعهد در برابر شما هموطنان عزیز از دوش من برداشته شد.»

جهانگیری تاکید کرد: «به خدا پناه می‌برم و عدم احراز صلاحیت بسیاری از شایستگان را تهدیدی جدی برای مشارکت همگانی و رقابت عادلانه گرایش‌ها و جریان‌های سیاسی به‌ویژه اصلاح‌گرایان می‌دانم و امیدوارم که جمهوریت نظام، مشارکت موثر مردم در تعیین سرنوشت خود، منافع ملی و آینده ایران فدای مصالح آنی سیاسی نشود.»

معاون اول رئیس‌جمهوری افزود: « اکنون تکلیف از من ساقط است و پایان فعالیت‌های انتخاباتی خود را اعلام می‌کنم و عموم شهروندان را به مشارکت در انتخابات دعوت می‌کنم.»

فرخنده شب «پزشکیان»
در سوی دیگر فهرست رد صلاحیتی‌ها، نام مسعود پزشکیان هم وجود دارد؛ وزیر بهداشت دولت اصلاحات و نماینده فعلی مجلس که آخرین بار در سال ۹۸ تایید صلاحیت خود برای حضور چندباره در پارلمان را از شورای نگهبان گرفت. او که ۴ سال نایب رئیس مجلس دهم نیز بود، روز گذشته در واکنش به عدم احراز صلاحیتش توسط شورای نگهبان در اطلاعیه‌ای که با مصرع «چه مبارک سحری بود چه فرخنده شبی» شروع می‌شد، نوشت که قصد اعتراض به تصمیم شورای نگهبان را نداشته و هیچ‌گونه رایزنی جهت احراز صلاحیت خود نکرده و نخواهد کرد.

واکنش سعید محمد
در میان رد‌صلاحیت‌شدگان، نام سعید محمد هم وجود دارد؛ فرمانده سابق قرارگاه خاتم‌الانبیا که حرف و حدیث‌ها درباره‌اش کم نبود و برخی این موارد را سیاه‌نمایی درباره او می‌خواندند. سعید محمد نیز برای اعلام موضعش درباره رد‌صلاحیت، از حساب کاربری‌اش در توییتر استفاده کرد.

هیچ کس برنده مشارکت حداقلی نیست
در این میان، روز گذشته علی ربیعی سخنگوی دولت با اشاره به انتخابات ۱۴۰۰ تاکید کرد: مشارکت حداقلی به نفع هیچ‌کس نیست و اولین زیان‌کننده در نتیجه مشارکت حداقلی، مردم هستند و هیچ گروه سیاسی برنده مشارکت حداقلی نخواهد بود.

موضوع کاهش مشارکت مردم در انتخابات را از ماه‌ها پیش، حتی مقامات رسمی کشور نیز پیش‌بینی و اعلام کرده بودند. حتی در برخی موارد کاهش مشارکت در انتخابات را موجد مشکل حقوقی و قانونی ندانستند. گواه این مدعا اظهارات عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان با خبرگزاری آسوشیتدپرس است که عصرایران نیز آن را ۳۰ اردیبهشت ماه امسال منتشر کرد. این عضو حقوقدان شورای نگهبان در این گفت‌وگو درباره مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری تاکید کرده بود: «انتظار عمومی یا اجتماعی و سیاسی همیشه مشارکت بالایی را می‌طلبد؛ اما از نظر حقوقی و قانونی همان چیزی است که در قانون آمده است و مشارکت کم هم مشکل حقوقی و قانونی ایجاد نمی‌کند.»
منبع: دنیای اقتصاد