اصولاً مثل هر تکنولوژی و فناوری جدیدی، ما در حوزه رمزارزها با کمبود قوانین مواجه هستیم. در این موارد دو رویکرد میتوانیم داشته باشیم؛ رویکرد اول این است که سیاستگذاران کشور هرچه سریعتر نسبت به آن حوزه، تعیینتکلیفش و قانونگذاری و تنظیم مقررات و روابط کاری بین ذینفعان زودتر اقدام کنند و طبیعتاً کمک کنند که فضا شکل بگیرد. براساس آن قوانین، رویکرد دوم این است که صبر کنند و عکسالعملی نشان ندهند و آن فضا را فعالان شکل دهند. بخشی از فعالان میتوانند فعالانی باشند که میتوانند سوءاستفاده هایی را انجام دهند و این موضوع را نمیتوان کتمان کرد که در هر حوزهای فعال اخلاقمدار و مبتنی بر اصول حرفهای کاری داریم و افرادی داریم که خیلی این مسائل برایشان مهم نیست؛ از هر دری وارد میشوند و هر کاری میکنند. ما معمولاً در کشور در برخورد با فناوریهای جدید رویکرد دوم را اتخاذ کردهایم؛ یعنی سیاستگذاران در جایگاههای مختلف خیلی دیر عمل کردهاند. این کار شاید بخشی به خاطر اینرسی، لختی و کندی که در فرایند قانونگذاری وجود دارد، باشد. شاید بخشی به خاطر بدنه کارشناسی ضعیف سیاستگذاران ما باشد که خیلی از نهادهای ما دانش و مهارت لازم را که برای تسلط به فناوریهای جدید نیاز است، ندارند. بدنه کارشناسی سیاستگذاران ما به این دلیل ضعیف است که کمتر از افراد جوان و دارای دانش در این حوزه استفاده میکنند و سیاستگذاران فعلی کمتر با فناوری روز آشنا هستند. نتیجه این میشود که تا سیاستگذار متوجه شود که این فناوری چیست، کسانی که میخواستند سوءاستفاده کنند، سوءاستفادههایشان را کرده و فضا را ملتهب کردهاند. نتیجه این است که برخوردهای بعدی ایجاد میشود و این در یک سیکل و دینامیت میافتد که به جای اینکه بازار را حاکمیت و سیاستگذار شکل بدهد منفعلانه نسبت به بازار عمل میکند. در مورد رمزارزها کار درست این است که دولت با مشورت فعالان بخش خصوصی که میتواند نماینده اتاقهای بازرگانی یا سندیکای صنعت برق باشد یا درواقع سندیکا و تشکل مربوط به حوزههای نزدیک، نسبت به بهرسمیت شناختن فضای رمزارزها با لحاظ کردن یکسری محدودیتهایی که طبیعتاً در هر کشوری محدودیتها و چارچوبهایی دارد، اقدام کند. در حال حاضر چیزی که به همه ازجمله قانونگذار، سیاستگذار و بخش خصوصی ضربه میزند، این است که در این حوزه هیچ قانونی نداریم. معلوم نیست فعالیت چه کسی درست است و فعالیت چه کسی غیرقانونی و نتیجه این است که کسی که میخواهد سوءاستفاده کند، این کار را میکند و آن کسی که در راستای منافع کشور عمل میکند به چوب کسی که سوءاستفاده میکند، کتک میخورد؛ ولی اگر قوانین شفاف و محدودیتها مشخص شود، نتیجه این خواهد بود که یک مقدار از فضای تیره و تار کاسته میشود و افرادی که میخواهند صحیح و سالم کار کنند میدانند که در این فضا میتوان فعالیت مثبت اقتصادی انجام داد. مثل هر فناوری دیگری باید به جنبههای پولی و تعرفههای مواد اولیه که در این صنعت برق است و هم تعرفه خرید و فروش و... بپردازیم. اگر به این فناوری نپردازیم یک روز میبینیم که همه دارند از آن استفاده میکنند؛ ولی قانون مشخص نداریم.
در مجموعه قوانین کشور پیشبینی شده که نهادهای مختلفی میتوانند نسبت به پیشنهاد یک بند قانونی یا مجموعه قوانین اقدام کنند؛ دولت میتواند لایحه بدهد و مجلس میتواند طرح بدهد. اینکه تابهحال این خلأ وجود دارد، معنایش این نیست که یکی مقصر است. ما همه کمکاری کردیم؛ چه در بخش خصوصی، چه در بخش دولتی و چه در بخش مجلس و همه ما موظفیم فناوری جدیدی که میآید تلاش کنیم شرایط تنظیم بازار در آن فراهم شود. اگر دولت تابهحال قانون نداده بخشی عقبماندگی ناشی از عدم تلاش منجر به نتیجه است. اگر مجلس کمکاری کرده با توجه به اینکه مرکز پژوهشها، کمیسیون اقتصادی و کمیسیونهای مختلف دارد که میتواند در این حوزه ورود کنند و کارشناسهای مختلفی به عنوان بازوهای اجرایی مجلس هستند این کمکاری موجه نیست. بخشی از عقبماندگی بر عهده مجلس است. ما هم در بخش خصوصی میتوانستیم از طریق تشکلها و اتاق فعالتر عمل کنیم و سند پیشنویسی را به دولت یا مجلس بدهیم و پافشاری کنیم در اینکه این مجموعه قوانین بررسی شود و در صورت لزوم ثبت و ضبط شود و به تصویب برسند؛ ولی این کار را نکردیم. البته خوشبختانه دیروز در جلسهای که ما اعضای کمیسیون اقتصاد، نوآوری و تحول دیجیتال خدمت جناب آقای آذریجهرمی و دکتر ناظمی رسیدیم صحبت از بحث رمزارزها شد و مقرر شد هفته آینده اتاق تهران نظر کارشناسی خودش را که جمعبندی شده به صورت یک بیانیه منتشر کند و آنجا فضایی به وجود میآید که از نظر بخش خصوصی هم دولت به صورت رسمی آگاه شود.
ما با دنیایی مواجهیم که هر روز در آن با مجموعهای از فناوریها مواجه میشویم. هوش مصنوعی و واقعیت مجاری پررنگ شده است؛ این فناوریها و تکنولوژیهایی است که در دنیا به سرعت میآید و در همه این موارد ما میتوانیم فرصتکشی و فرصتسوزی کنیم که اتفاقهای بدی بیفتد و بگیر و ببندهایی که طبیعتاً اتفاق میافتد که فضا را برای فعال اقتصادی که سالم است و مسئولانه عمل میکند سخت میکند و یا میتوانیم همزمان با پخته شدن آن فناوری، دولت، مجلس و سایر نهادهای فعال سیاستگذاریها را همراه با رشد انجام بدهند.
مطالب مرتبط