پنجشنبه 9 فروردين 1403 شمسی /3/28/2024 1:28:45 PM

سازمان‌های بین‌المللی در ماه‌های اخیر پس از عالم‌گیری کروناویروس نسبت به موضوع گسترش فقر هشدار داده‌اند؛ و در این خصوص حتی اعداد و ارقام قابل توجهی ارائه نموده‌اند. 
تحریم، کرونا ویروس و شاخص‌های فقر در ایران

برای مثال آنتونیو گوترش می‌گوید 6/1 میلیارد نفر از ساکنان زمین ممکن است قادر نباشند دیگر حتی هزینه زندگی خود را تامین کنند و ۶۰ میلیون نفر به زیر خط فقر مطلق رفته‌اند. دبیرکل سازمان ملل به سران جهان هشدار داده اگر فورا دست به کار نشوند، همه‌گیری کووید-۱۹ قحطی، فقر و گرسنگی ایجاد خواهد کرد به گونه‌ای که به «ویرانی و درد و رنج غیر قابل تصور» در جهان خواهد انجامید. اما در ایران وضعیت چگونه است. در شرایطی که آثار شوک تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر اقتصاد کشور هنوز ادامه دارد شیوع کروناویروس عاملی دیگر شد تا علاوه بر بخش خارجی اقتصاد کشور بخش داخلی نیز با شوک جدیدی روبرو گردد. شاید مهمترین اثر این شوک‌ها بر شاخص‌های رفاه خانوار مانند فقر و کالری دریافتی خانوار باشد. از این رو بر اساس آخرین داده‌های در دسترس از طرح هزینه درآمد خانوار شاخص‌های کالری دریافتی خانوار و خط فقر و درصد فقرای شهری و روستایی برآورد گردیده است. جهت تحلیل آثار کروناویروس اطلاعات سال 1398 با اطلاعات 1397 مقایسه شده سپس با توجه به پیش‌بینی بانک جهانی از نرخ تورم در سال 1399، خط فقر سال 1399 جامعه شهری و روستایی پیش‌بینی شده است. البته باید توجه داشت که اطلاعات فوق صرفا مربوط به خط فقر مطلق است به این معنا که با چه درآمدی می‌توان حداقل خوراک، پوشاک، مسکن و سایر اقلام را تامین نمود. برای مثال این خط فقر مبین درآمد لازم برای خرید مسکن نمی‌باشد بلکه برای اجاره مسکن در حداقل امکانات است. موضوع دوم که باید به آن توجه داشت این است که این خط فقر مربوط به متوسط تمامی شهرهای ایران است. در نتیجه فردی که برای مثال در تهران زندگی می‌کند باید 2 تا 3 برابر این درآمد را داشته باشد.

اگر دریافت 2300 کیلوکالری انرژی از مصرف اقلام خوراکی (به طور متوسط) معیار یک زندگی سالم و فعال باشد. اطلاعات جدول 2 نشان می‌دهد در سال 1398 حدود 40 درصد جامعه شهری و 30 درصد جامعه روستایی کمتر از نیاز کالری دریافت کرده‌اند. به همین نسبت بر اساس اطلاعات جدول 1 حدود 43 درصد جامعه شهری و 31 درصد جامعه روستایی در فقر مطلق به سر برده‌اند. که درمقایسه با سال 1397 حدود 10 درصد (جامعه شهری) و 5 (جامعه روستایی) افزایش فقیر داشته است. لذا تاثیر کروناویروس در ایران بر خانوارها بسیار جدی است. به خصوص که همزمان اقتصاد کشور درگیر تحریم‌های یکجانبه آمریکا نیز قرار دارد و با توجه به ملاحظاتی که کشورها در خصوص واردات کالا از سایر کشورها به دلیل ویروس کرونا دارند این ملاحظات سیاسی نیز مزید علت گشته است. 

جدول 1. مقایسه شاخص‌های فقر و نابرابری در سال 98 و 97 و پیش‌بینی خط فقر 1399 

 

ماخذ: یافته‌های محقق

جدول 2. کالری دریافتی خانوارهای شهری و روستایی به تفکیک دهک‌های درآمدی در سال 1398 کیلوکالری


خلیل حیدری/اقتصاددان

مطالب مرتبط



نظر تایید شده:0

نظر تایید نشده:0

نظر در صف:0

نظرات کاربران

نظرات کاربران برای این مطلب فعال نیست

آخرین عناوین