در مورد این قاعده کلی، ۸ نکته در ذهن داشته باشید:
<div > <div > <div >
0️⃣ قطعا نیازی نیست تاکید کنم که اون پست پیشگویی نبود بلکه پیشبینی بود. یعنی تخمینی بود بر مبنای یکسری روابط علمی، و قطعا نسبت به قیمتهایی که آخر سال ۹۸ محقق میشن، خطا خواهد داشت. این خطا در مورد برخی اقلام بیشتر خواهد بود و در مورد برخی کمتر.
1️⃣ سهام استثناءست: نکات پست قبلی اصلا متوجه سهام نیست. اوراق سهام در واقع نوعی اوراق مشتقه بر سمت راست ترازنامه شرکت هستند و قواعد قیمتگذاریشون متفاوته.
2️⃣ کمودیتی استثناءست: مشخصا اونهایی که قیمت جهانی دارند، مثل طلا، و فولاد، یا حتی ذرت و پنبه، بشدت تابع قیمت جهانی، و همینطور نرخ دلار هستند.
3️⃣ هر جا دولت در قیمت دخالت جدی بکنه، منطق پست قبلی حاکم نیست: مثلا معلوم نیست در یک سال آینده قیمت حاملهای انرژی چی بشه، چرا که بر مبنای صرفا سیاسی تصمیمگیری میشه و بازار تقریبا هیچ دخالتی نداره. یعنی منطق پست قبلی شامل قیمتهایی که دولت تعیین میکنه، مثل بنزین، گازوییل، نون، گندم، و هر چیزی که شورای رقابت قیمتش رو تعیین کنه، مثل خودرو داخلی، نمیشه.
4️⃣ عدم تحویل سکه از سوی دولت: وقتی بانکمرکزی اسفند گذشته سکه پیش فروش کرد، حدودا ۱۰ ه.م.ت (ه.م.ت = هزار میلیارد تومن) پول از بازار جمع کرد. یعنی پایه پولی رو ۱۰ ه.م.ت کاهش داد. این معادل کاهش تقریبا ۷۰ ه.م.ت نقدینگی بود. حالا اگه بانک مرکزی بخواد به جای تحویل سکهها، معادل ارزش روز سکه رو پرداخت کنه، در شش ماه آینده، حدود ۳۰ ه.م.ت پایه پولی رو اضافه میکنه که نقدینگی رو بیش از ۲۰۰ ه.م.ت افزایش میده. این میشه تورم!
عدم تحویل سکه از سوی بانک مرکزی به سه دلیل به شدت تورمزا خواهد بود.
یکم، ۲۰۰ ه.م.ت نقدینگی ایجاد میکنه.
دوم، سکه خیلی گرون میشه. احتمال توزیع سکه تو قیمت امروز سکه لحاظ شده. اگر سکه توزیع نشه، قیمتش یهو بالا میره. گرون شدن سکه سرعت گردش پول رو افزایش میده و تعادل بازارهای دیگه رو بهم میزنه.
سوم، بانک مرکزی بیش از پیش اعتبارش رو از دست میده. در آینده کسی مایل به پیشخرید از بانک مرکزی نخواهد بود، و این یعنی بانک مرکزی توان اعمال سیاستگذاری پولی رو از دست میده.
اگرچه پیشفروش سکه اشتباه بود، و پیشفروش سکه به اون قیمتها اشتباه بزرگتری بود؛ اما عدم توزیع سکهها مطابق توافق اولیه، اینقدر صدمه میزنه که بزرگترین اشتباه تاریخ بانک مرکزی بشه.
5️⃣ ادغام بانکهای نظامی: این روزها صحبت از ادغام انصار، کوثر، ثامن، حکمت و قوامین در بانک سپه شده، چرا که این موسسات زیانده هستند. مثلا زیان قوامین ۷۰ ه.م.ت گزارش شده. زیان این موسسات رو کی جبران میکنه؟ دولت؟ دولت که پولی نداره! بانک مرکزی؟ اگه بانک مرکزی جبران کنه، از محل افزایش پایه پولی جبران میکنه که اثر فزاینده رو نقدینگی داره و میتونه تورم آینده رو بشدت افزایش بده.
6️⃣ اتفاقات سیاسی: تحولات سیاسی غیرمترقبه، میتونند بر پیشبینی ما از آینده اثر جدی بگذارند. در این فضای کنونی هم، تنها چیزی که غیرمترقبه نیست، اتفاقات سیاسی غیرمترقبهست!
7️⃣ تحریم آمریکا: فرض پست قبلی این بود که شدت تحریمها در ۱۸ ماه آینده، با شدت تحریمها در سال ۹۲ قابل مقایسه باشه. قصد آمریکا اعمال تحریمهای شدیدتره، اما بقیه دنیا همراهی کمتری داره. اگه عملا تحریمها شدیدتر از سال ۹۲ باشند، طبعا تورم هم شدیدتر می شه.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
اصلا مگه پیشبینی قیمتهای آینده ممکنه؟ مگه تو دانشگاههای آمریکا پیشبینی ناپذیر بودن قیمتها رو درس نمیدن؟
- اولا، اونچه سر کلاس غیرممکن دونسته میشه، یافتن داراییهای سرمایهای هست که سود غیرعادی دارند، و این به معنی پیشبینی ناپذیری مولفههای اقتصادی نیست. اما این درسته که پیشبینی کار سختیه، و هیچگاه رقم قطعی محقق ازش در نمیآد، بلکه حاصلش صرفا یک میانگین مورد انتظاره.
- ثانیا، اونچه اون پیشبینی رو تو آمریکا سخت میکنه، بهینه و تعادلی بودن بازار سرمایهست. اونچه ما در ایران داریم، بازاریه که قیمتش تحت انواع دخالتهای دولتی غیر تعادلی تعیین میشده؛ اما حالا که دولت منابعش کافی نیست و توان دخالتش به شدت کم شده، داره به سمت تعادل حرکت میکنه. اونچه من در پست قبلی گفتم، تخمینم از وضعیت تعادلی بازار بود؛ وضعیتی که بنظر میآد به تدریج به سمت اون در حرکتیم. این گونه پیشبینی اساسا در آمریکا موضوعیت پیدا نمیکنه که بخواهد تو دانشگاههاش بررسی بشه.
<div > <div > <div > <div > <div > <div >
پویا ناظران/ اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی
منبع: كانال وقايع اقتصاديه